تفاوت حق العمل کاری با دلالی و وکالت

«حق العمل کار کسی است که به اسم خود و به حساب دیگری (آمر) معاملاتی کرده و در مقابل حق العملی دریافت می دارد».

حق العمل کار

یکی از تاسیس های رایج در حقوق تجارت و معاملات متداول حق العمل کار است این امری تخصصی است که برای آشنایی و شرایط و چگونگی آن میتوانید تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

فهرست مطالب این مقاله >برای مطالعه روی عنوان دلخواه کلیک کنید

حق العمل کاری چیست؟

حق العمل در لغت به معنای اجرت، کارمزد، حق الزحمه، دسترنج، کرایه، کمیسیون، مزد، حق السعی آمده است .

طبق ماده‌ی ۳۵۷ قانون تجارت حق العمل کار کسی است که به نام خود ولی به حساب آمر معامله می‌کند و در برابر این عمل، حق‌الزحمه (حق العمل) دریافت می‌کند.

بنابراین بابت استیفاء از عمل وی به او اجرت می‌دهند.

نام دیگر حق العمل کاری، خرید به دستور و به حساب دیگری است، حق تعبیر دیگر آن «نمایندگی ناقص» است چراکه اگرچه حق العمل کار، نماینده است اما برای وی مسئولیتی متصور است و حق العمل کار در مقابل طرف معامله مسئول اجرای تعهدات فرض شده است.

حق العمل کاری عقدی است رضایی، جایز، عهدی و معوض که میان شخص حق العمل کار و آمر وی منعقد می‌شود.

و در مواقع سکوت قانون تجارت، تابع مقررات مربوط به وکالت مندرج در حقوق مدنی است.

علت استفاده از حق العمل کاری در بازار، تخصص و مهارت شخص حق العمل کار در انعقاد معاملات و یافتن طرف معامله برای آمر است.

تکالیف حق العمل کاری:

1- تکلیف به اطلاع رسانی
2-حفظ ادله ورود خسارت ظاهری
3-فروش اموال سریع الفساد
4-فروش اموال به جای مانده
5- رده وجه به آمر

مسئولیت حق العمل کاری:

1- معامله نسیه یا پیش قسطی
2-فروش به کم تر از حداقل قیمت تعیینی
3-کار نادرست حق العمل کار

تفاوت حق العمل‌کاری و دلالی:

حق‌العمل‌کاری و دلال هر دو واسطه انجام معلاملات هستند ولی بین عمل دلالی و حق‌العمل‌کاری تفاوت زیادی وجود دارد. دلال جز معرفی طرفین معامله به یکدیگر وظیفه‌ای ندارد و جز با اجازه‌ی مخصوص نمی‌تواند نمایندگی یکی از طرفین را بر عهده بگیرد یا اینکه خود طرف معامله باشد. همچنین دلال هیچگونه تعهدی نسب به اجرای معامله ندارد. و همچنین حسن انجام تعهدات طرفین. با انجام معامله عمل دلال پایان میابد در صورتی که حق‌العمل‌کار طرف معامله بوده و مسئول انجام تعهداتی می‌باشد که بنام خود تقبل کرده‌ است.

همچنین دلال به نام و حساب دیگری عمل می کند ولی حق العمل کاری به نام خود و حساب دیگری معامله را انجام می دهد.

تفاوت دلالی و حق العمل کاری چیست؟

حق العمل کاری و دلالی تفاوت حق العمل کاری با دلالی و وکالت مفاهیمی هستند که در قانون تجارت به کار رفته است. در واقع حق العمل کاری و دلالی تا حد زیادی شبیه وکالت هستند. اما دارای تفاوات های زیادی با یکدیگر و حتی با عقد وکالت هستند. حق العمل کار و دلال هر دو واسطه انجام معامله هستند. در عرف بیشتر واژه دلالی به کار می رود تا حق العمل کاری. در این مقاله به بررسی مفهوم دلالی و حق العمل کاری می پردازیم. تفاوت دلالی و حق العمل کاری

حق العمل کاری چیست و حق العمل کار کیست؟ تفاوت دلالی و حق العمل کاری

ماده 357 قانون تجارت تعریف دقیقی از حق العمل کاری ارائه می دهد. این ماده چنین مقرر کرده است:

«حق العمل کار کسی است که به اسم خود و به حساب دیگری (آمر) معاملاتی کرده و در مقابل حق العملی دریافت می دارد».

در واقع، در زبان عامیانه می توان گفت حق العمل کار همان کمیسیونر است و وجهی که در مقابل کار خود دریافت می کند کمیسیون نام دارد.

البته باید توجه داشت که تشبیه عمل حق العمل کاری به وکالت تا حدی نادرست است. چرا که در وکالت واضح است که وکیل از طرف موکل عمل می کند. اما در حق العمل کاری، حق العمل کار نامی از آمر نمی برد. در واقع، طرف مقابل ممکن است چنین تصور کند که معامله برای خود شخص حق العمل کار بوده است. تفاوت دلالی و حق العمل کاری

مسئولیت حق العمل کار چیست؟ تفاوت دلالی و حق العمل کاری

امانت داری در مورد موضوع حق العمل کاری
اطلاع رسانی جزئیات به آمر
رعایت منفعت آمر
عمل کردن طبق دستورات آمر
انجام معامله به نام خود
مسئولیت جبران خسارت در صورت تقصیر

نکات مهم در مورد قرارداد حق العمل کاری تفاوت دلالی و حق العمل کاری

1- طرفین معامله در قرارداد حق العمل کاری، حق العمل کار (کمیسیونر) و آمر هستند. اما پس از انعقاد قرارداد پای فرد ثالثی به قرارداد باز می شود که ممکن است خریدار یا فروشنده باشد.

2- موضوع قرارداد حق العمل کاری انجام عمل حقوقی است که حق العمل کار واسطه انجام این عمل حقوقی است.

3- حق العمل کاری عقدی است معوض. بنابراین، چنانچه در قرارداد حق العمل کاری چنین شرط شود که حق العمل به حق العمل کار تعلق نمی گیرد این قرارداد باطل است.

4- حق العمل کاری عقدی مغابنه ای است. بدین معنا که طرفین قرارداد حق العمل کاری به دنبال کسب سود بیشتر هستند.

5- اگر حق العمل کار مال را به قیمتی کمتر از آنچه آمر تعیین کرده بفروشد باید مابه التفاوت را بپردازد.

6- زمانی به حق العمل کار، حق العمل تعلق می گیرد که معامله اجرا شده باشد یا عدم اجرای معامله ناشی از عمل او نباشد

7- اگر حق العمل کار کار نادرستی انجام داده باشد مستحق دریافت حق العمل نخواهد بود. تفاوت دلالی و حق العمل کاری

دلالی چیست و دلال کیست؟

به موجب ماده 335 قانون تجارت:

«دلال کسی است که در مقبل اجرت واسطه انجام معاملاتی شده یا برای کسی که می خواهد معاملاتی نماید طرف معامله پیدا می کند. اصولاً قرارداد دلالی تابع مقررات راجع به وکالت است».

همان طور که در تعریف دلال مشاهده می شود دلال به نام و حساب دیگری عمل می کند نه به نام خود و حساب دیگری. این امر، مهمترین تفاوت میان دلال و حق العمل کار را تشکیل می دهد. مهمترین نمونه دلالی که مردم در تفاوت حق العمل کاری با دلالی و وکالت زندگی روزمره با آن به شدت مواجه هستند، دلالی معاملات ملکی است.

مسئولیت دلال چیست؟

مطلع کردن طرفین از جزئیات معامله و به کار بستن صداقت در امر دلالی
مسئولیت داشتن در برابر کلیه اشیاء و اسنادی که به او در ضمن معامله داده می شود
نگه داشتن “نمونه” در صورتی که قرارداد از روی “نمونه” منعقد شده باشد.
مسئولیت در قبال صحت امضاها و اعتبار آنها.

نکات مهم در قرارداد دلالی

1- برای دلالی باید پروانه کسب یا مجوز داشته باشید. البته بدون داشتن پروانه انجام دلالی میسر است و باطل نیست؛ اما افرادی که پروانه کسب می کنند از اعتبار بیشتری برخوردار هستند.

2- مرجع صادر کننده پروانه و مجوز برای دلالی “اداره کل ثبت اسناد و املاک” است.

3- دلالی عقد جایز است و هر یک از طرفین هر زمان که بخواهند می توانند آن را فسخ نمایند.

4- دلال می تواند در صورتی که مخارجی برای امر دلالی کرده آن را از طرفین اخذ کند؛ ولو آنکه معامله سرنگیرد.

5- دلال مسئول ارزش و جنس مال مورد معامله نیست.

6- اگر دلال در معامله دارای نفع شخصی است، باید این موضوع را به اطلاع فردی که نمی داند برساند.

7- دلالی در معاملات ممنوعه هیچ گونه اجرتی ندارد. مثلاً اگر فردی دلال معامله ای برای پیدا کردن ملکی به منظور محلی برای قمار باشد، به چنین فردی اجرت دلالی تعلق نمی گیرد.

8- حق الزحمه دلالی بر عهده طرفی است که او را مسئول برای انجام معامله کرده است. البته حق الزحمه دلال تابع تعرفه است و بیشتر از آن نمی تواند مطالبه کند.

شرایط لازم برای داشتن پروانه دلالی چیست؟ تفاوت دلالی و حق العمل کاری

داشتن حداقل 25 سال تمام
داشتن حداقل گواهینامه دوره ابتدایی یا معادل آن
دارا بودن تابعیت ایران
عدم اشتهار به فساد
داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از آن
نداشتن محکومیت به ورشکستگی به تقصیر، کلاهبرداری، خیانت در امانت
سپردن وجه الضمان.

دلالی و حق العمل کاری هر دو در قانون تجارت آمده اند و هر کدام دارای وظایف ویژه ای هستند. بسیاری از افراد این دو کلمه را به جای یکدیگر به کار می برند. اما باید توجه داشت که میان دلالی و حق العمل کاری تفاوت های عمده ای وجود دارد. از جمله بارزترین تفاوت ها این است که دلال به نام و حساب دیگری عمل می کند. اما حق العمل کار به نام خود و حساب دیگری عمل می کند.

دلالی و حق العمل کاری چیست و چه تفاوت هایی باهم دارند؟

تفاوت دلال و عامل

در امر تجارت مقوله‌های سرعت، دقت و در عین حال امنیت، از مهم‌ترین ارکان پیشرفت اقتصادی یک کشور هستند. به‌طور مثال، سازوکار حقوقی و مالی شخصی که کارمند است و قصد خرید یا فروش خودرو را دارد، بسیار متفاوت از تاجری است که روزانه ده‌ها ماشین یا ده‌ها تن مواد اولیه و قطعات خودرو خرید و فروش می‌کند. اینجاست که حمل‌و‌نقل، حق العمل کاری، دلالی، نمایندگی و سایر سازوکارهای حقوقی و مالیِ تجارت و خریدوفروش، تبدیل به یک امر تخصصی می‌شوند و به‌دنبال آن، قانون‌گذاری و آثار به‌خصوص خود را خواهند داشت. در این مقاله، ما قصد داریم دو سازوکارِ دلالی و حق‌ العمل کاری را مقایسه کنیم و تفاوت دلالی و حق العمل کاری و شباهت‌های این دو را شرح دهیم تا انتخاب شما براساس نیازمندی شما رغم بخورد.

تفاوت دلال و عامل و تعریف آن‌ها

بسیار پیش آمده است که قصد خرید یا فروش ملکی را داشته باشید یا به‌دنبال خودرویی خاص با قیمتی مناسب باشید. خرید هرکدام از این‌ها، به‌راحتی خرید لباس یا محصولات غذایی نیست و نیازمند واسطه و پل ارتباطی بین خریدار و فروشنده است!
سنتی‌ترین روش ممکن برای اعلام قصد خرید یا فروش ملک و خودرو، مراجعه به مشاورین املاک یا نمایشگاه‌های خودرو است؛ یا هنگامی که قصد خرید مواد اولیه برای تولید داریم اما نسبت به بازار آن کالا، اشخاص عرضه‌کننده یا کیفیت مواد تجربه کافی نداریم، از شرکت‌ها و افرادی برای انجام معاملات استفاده می‌کنیم و درمقابل این عمل، اجرت پرداخت می‌کنیم.

در ادامه، قصد داریم تا تفاوت دلالی و حق العمل کاری را بررسی کنیم و به ویژگی‌های هرکدام بپردازیم.

دلال کیست؟

برای شناخت دقیق تفاوت دلال و عامل بایستی به مواد قانون تجارت رجوع کرد!
براساس ماده 335 قانون تجارت، «دلال کسی است که در مقابل اجرت، واسطه انجام معاملاتی شده یا برای کسی که می‌خواهد معاملاتی نماید، طرف معامله پیدا می‌کند.‌ اصولاً قرارداد دلالی تابع مقررات راجع به وکالت است.» بنابراین، دلال شخصی است که در ساده‌ترین معاملات همانند خریدوفروش، برای فروشنده خریدار و برای خریدار فروشنده پیدا می‌کند.

همچنین، دلال مسئول است تا هرگونه اطلاعات از موضوع موردِ معامله را که بر تصمیم طرفین در بستن قرارداد اثر می‌گذارد، در اختیارشان بگذارد! دلال آزاد است که با چندین نفر به‌طور همزمان رابطه دلالی برقرار کند؛ مشروط بر اینکه اگر در دلالیِ مشتریانش تعارض منافع شکل گرفت، مشتریان را از روابط کاری‌اش آگاه سازد تا آن‌ها راجع‌به ادامه همکاری تصمیم‌گیری نمایند.

طبق ماده 339 قانون تجارت، دلال در مقابل اشیاء و اسنادی که نگهداری می‌کند، امانت‌دار است و مسئول خساراتِ بدون تقصیر خویش نیست! و طبق ماده 345 قانون مذکور، دلال تنها درصورتی مسئول انجام صحیح تعهدات قراردادی افراد است که آن معامله را به‌طور رسمی تضمین کرده باشد! در غیر این صورت، مأموریت دلال، پس از عقد قرارداد طرفین، پایان خواهد یافت.

عامل کیست؟

بر اساس ماده 357 قانون تجارت، «حق العمل کار کسی است که به اسم خود ولی به حساب دیگری (‌آمر) معاملاتی کرده و در مقابل، حق‌العملی دریافت می‌دارد.»

در حوزه تجارت، ساخت‌و‌ساز، تولیدات و سایر فعالیت‌های اقتصادی انبوه، همواره سازمان‌ها و افرادی هستند که در هر بخشی از فرایند فعالیت‌های مذکور مانند تأمین مواد اولیه، فروش کالا، صادرات و واردات و غیره، به اسم خود و برای افراد فعالیت می‌کنند و قراردادهای انبوه و پیچیده منعقد می‌کنند. امتیاز این سازمان‌ها در دانش و آشنایی با راه‌‌وچاه فعالیت‌های اقتصادی است.
به این نهاد، یعنی به خدمت گرفتن این سازمان‌ها برای بستن قراردادهای بزرگ و انجام تعهدات به نام خود اما برای اشخاص (آمر)، نهاد حق العمل کاری می‌گویند. حق العمل کار نیز درصورت عدم انجام تعهدات شخصی که طرف دیگر معامله است، مسئول نخواهد بود؛ مگر آنکه ضمانت به نتیجه مطلوب کرده باشد!

تفاوت دلالی و حق العمل کاری

تفاوت دلال و عامل

دلال و حق العمل کاری ذیل قواعد حاکم بر وکالت در قانون مدنی هستند و قانون تجارت در مواد 335 تا 376 بر آن قواعد و استثنائاتی قائل شده است. همچنین است که در دلالی و عاملی، اصولی همچون اصل امانت‌داری، اصل حفظ منافع موکل و اصل آگاه‌سازی موکل از تمام امور بر روابطشان حاکم است؛ اما تفاوت دلالی و حق العمل کاری در دو موضوع اساسی است:

معامله به نام خود:

مهم‌ترین تفاوت‌ دلال و عامل، در این است که دلال تنها و صرفاً! واسطه است و اجرت واسطه‌گری دریافت می‌کند و طرفین معامله، کاملاً بر این امر آگاهی دارند.
اما اتفاقی که حق العمل کار را از دلال متمایز می‌کند، توانایی قرار گرفتن در موضع یکی از طرفین قرارداد است! درواقع در قراردادی که آمر مایل نیست به هر دلیل نامش فاش شود، حق العمل کاری آغاز می‌شود و این سازمان یا شخص، به‌نام خود و برای آمر، با اشخاص دیگر وارد معامله می‌شود، تعهدات آنان را پیگیری می‌کند و تعهداتی را که به نیابت از آمر قبول کرده است، انجام می‌دهد و مابه‌ازای آن، اجرت حق العمل کاری دریافت می‌کند.

محاسبه اجرت دلال و عامل:

از تفاوت دلالی و حق العمل کاری در تصریح قانون‌گذار ذر مواد قانون تجارت است؛ بدین صورت که درصورتی‌که عامل، اقلام آمر را بیش از قیمتی که آمر تعیین کرده است به فروش برساند و از توانایی خود در این راه استفاده کند، حق بهره بردن از تفاوت قیمت را نخواهد داشت و بایستی تمام وجوه را به حساب آمر واریز کند! (ماده 365 قانون تجارت)؛ مگر آنکه افراد به طریق دیگری توافق کرده باشند.

درصورتی‌که در فرآیند دلالی، دلال می‌تواند از مابه‌التفاوتی که در قیمت کالای فروشنده ایجاد می‌کند و برای آن خریدار پیدا می‌کند، سود بیشتری ببرد؛ مگر آنکه افراد، به طریق دیگری توافق کرده باشند.

در پایان

در قوانین تجارت، همواره سازوکارهای همکاری در حال تغییر و به‌روزرسانی هستند تا اصول سرعت و در عین حال امنیت، بر گردش سرمایه حفظ شده و در عین حال، افراد بتوانند از فرصت‌هایی که برای یکدیگر به‌وجود می‌آورند استفاده کنند. تفاوت دلالی و حق العمل کاری به‌دلیل شباهت‌های زیادی که به‌واسطه نزدیکی به وکالت دارند، همواره محل پرسش و پاسخ هستند و برآن بودیم تا تفاوت عامل و دلال را شفاف کرده تا از امتیازات هرکدام از این نهادها بسته به نیازتان استفاده کنید!

همچنین، می‌توانید از سایر مطالب ما در وبلاگ لامینگو بهره ببرید. نظرات و سؤالات خود را با ما به اشتراک بگذارید!

حق العمل کار کیست و تفاوت آن با دلال

حق‌العمل‌کار کسی است که به اسم خود ولی به حساب و دستور دیگری معاملاتی را کرده و در مقابل اجرتی دریافت می‌دارد.
حق‌العمل‌کاری با وکالت و نمایندگی فرق دارد زیرا در وکالت و نمایندگی نماینده یا وکیل به تفاوت حق العمل کاری با دلالی و وکالت نام موکل یا آمر خود عمل می‌کندولی در حق‌العمل‌کاری اغلب حق‌العمل‌کار نام آمر را کتمان می‌کند و حتی طرف معامله نمی‌داند که معامله برای کیست و فقط حق‌العمل‌کار را در مقابل خود می‌شناسد.

تفاوت حق‌العمل‌کار و دلال:

حق‌العمل‌کار و دلال هر دو واسطه انجام معاملات می‌باشند منتهی بین عمل دلال و حق‌العمل‌کار فرق بسیار موجود است. دلال جز معرفی طرفین معامله به یکدیگر وظیفه‌ای ندارد و جز بااجازه مخصوص نمی‌تواند نمایندگی یکی از طرفین را عهده‌دار باشد یا انکه طرف معامله قرار بگیرد و دلال هیچگونه تعهدی نسب به اجرای معامله ندارد. و همچنین حسن انجام تعهدات تفاوت حق العمل کاری با دلالی و وکالت طرفین. با انجام معامله عمل دلال پایان میابد در صورتی که حق‌العمل‌کار طرف معامله بوده و مسئول انجام تعهداتی می‌باشد که بنام خود تقبل کرده‌است.

حق العمل کار کیست و تفاوت آن با دلال

حق العمل کار بایدبمحض انجام معامله این نکته را به اطلاع آمر برساند. اگر حق العمل کار معامله را منعقد کنداما طرف معامله را مشخص نکند، خود حق العمل کار طرف معامله محسوب می شود و خودش مسئول اجرای تعهدات در مقابل آمر می باشد.

بار فروشی و حق العمل کاری نصر اصفهانی

آدرس: اصفهان - میدان میوه و تره بار مرکزی - تالار 6 تلفن: 09130752417

تفاوت بین حق العمل کار و دلال

حق العمل کار و دلال هر دو واسطه انجام معلاملات می‌باشند منتهی بین عمل حق العمل کار و دلال فرق بسیار وجود دارد. دلال جز معرفی طرفین معامله به یکدیکر وظیفه‌ای ندارد و هیچگونه تعهدی نسبت به اجرای معامله ندارد. دلال ضامن اعتبار اشخاصی که برای آنها دلالی می‌کند و ضامن اجرای معاملاتی که به توسط او می‌شود نیست.

همچنین نقش دلال پس از انجام معامله پایان می یابد در صورتی که حق العمل کار مستقیما طرف معامله بوده و مسئول انجام تعهداتی می‌باشد که بنام خود تقبل کرده ‌است.

حق‌العمل كار همانند دلال واسطه در معاملات است با این تفاوت که دلال جز معرفی طرفین معامله به یكدیگر وظیفه‌ای ندارد اما حق‌العمل كار خود طرف معامله بوده و علاوه بر آن‌كه در مقابل طرف معامله مسئول انجام تعهداتی می‌باشد كه بنام خود تقبل كرده است، در مقابل آمر نیز مسئول است كه حاصل معامله را به او واگذار نماید.

وظایف حق‌العمل كار

1) انجام دستورات آمر.

2) وكالت از طرف آمر و رعایت امانت.

3) منظور كردن منافع معامله در حق آمر.

4) انجام معامله بنام خود.

6) ذینفع نبودن در معامله.

7) قبول مسوولیت در قبال انجام تعهدات در صورت انجام معاملات اعتباری (نسیه).

سایر شرایط:

اگر مال التجاره که برای فروش نزد حق العمل کار ارسال شده دارای عیوب ظاهری باشد حق العمل کار باید برای محفوظ داشتن حق رجوع بر علیه متصدی حمل و نقل و تعیین میزان خسارات بحری (آواری) به وسایل مقتضیه و تفاوت حق العمل کاری با دلالی و وکالت محافظت مال التجاره اقدامات لازم را به عمل آورده و آمر را از اقدامات خود مطلع کند و الا مسئول خسارات ناشیه از این غفلت خواهد بود.
اگر بیم فساد سریع مال التجارۀ رود که نزد حق العمل کاری برای فروش ارسال شده حق العمل کار می تواند و حتی در صورتی که منافع آمر ایجاب کند مکلف است مال التجاره را با اطلاع آمر بفروش برساند.
اگر حق العمل کار مال التجارۀ را به کمتر از حداقل قیمتی که آمر معین کرده بفروش رساند مسئول تفاوت خواهد بود مگر اینکه ثابت نماید از ضرر بیشتری احتراز کرده و تحصیل اجازه آمر در موقع مقدور نبوده است.
اگر حق العمل کار تقصیر کرده باشد باید از عهده کلیه خساراتی که از عدم رعایت دستور آمر ناشی شده بر آید.
اگر حق العمل کار مال التجارۀ را به کمتر از قیمتی که آمر معین کرده بخرد و یا به بیشتر از قیمتی که آمر تعیین نموده بفروش رساند حق استفاده از تفاوت را نداشته و باید آن را در حساب آمر محسوب دارد.
اگر حق العمل کار بدون رضایت آمر مالی را به نسیه بفروشد یا پیش قسطی دهد، ضررهای ناشیه از آن متوجه خود او خواهد بود.
مخارجی که حق العمل کار کرده و برای انجام معامله و نفع آمر لازم بوده و همچنین هر مساعدۀ که به نفع آمر داده باشد باید اصلاً و منفعتاً به حق العمل کار مسترد شود. حق العمل کار می تواند مخارج انبارداری و حمل و نقل را نیز به حساب امر گذارد.
وقتی حق العمل کار مستحق حق العمل می شود که معامله اجرا شده و یا عدم اجرای آن مستند به فعل آمر باشد.
نسبت به اموری که در نتیجه علل دیگری انجام نشده حق العمل کار برای اقدامات خود فقط مستحق اجرتی خواهد بود که عرف و عادت محل معین می نماید.