بازار اولیه سهام و مفهوم آن چیست؟

روش اول ، ثبت سفارش :

بازار اولیه سهام و مفهوم آن چیست؟

شباهت اصلی بین پذیره نویسی با عرضه اولیه روش های ثبت سفارش یا به عبارتی همان بوک بیلدینگ (Book Building) است، اما سرمایه گذاران مبتدی بهتر است بدانند این دو با هم تفاوت های زیادی دارد. در ادامه به تفاوت های اصلی پذیره نویسی با عرضه اولیه و تعاریف آن می پردازیم تا سرمایه گذاران جدید دچار اشتباه نشوند و این دو را به خوبی از هم تشخیص دهند .

تعریف اصلی پذیره نویسی در بازار سرمایه

افرادی که در بازار سرمایه کار می کنند و جزء سرمایه گذاران بازار بورس هستند، قطعا با اصطلاح پذیره نویسی مواجه شده اند. اگر بخواهیم در مورد معنی لغوی پذیره نویسی صحبت کنیم باید گفته شود به معنی نوشتن و امضاء کردن در پای سند است .

اما در واقع معنی پذیره نویسی در بازار سرمایه، به حقوقی گفته می شود که سرمایه گذار باید متعهد شود تا بخشی از سرمایه اولیه شرکت را متحمل شود. سرمایه گذاران باید بدانند پذیره نویسی برای شرکت هایی صورت می گیرد که هنوز تاسیس نشده اند و شرکت شروع به کار نکرده است .

به طور کلی، شرکت برای شروع کار نیاز به سرمایه اولیه دارد که برخی از سرمایه گذاران این سرمایه اولیه را متعهد می شوند که پرداخت کنند تا شرکت فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز کند .

تعریف اصلی عرضه اولیه در بازار سرمایه

یکسری شرکت ها هستند که سال هاست فعالیت خود را شروع کرده اند و پیشرفت های زیادی هم کرده اند، اما همچنان سهام شرکت خود را در اختیار بازار بورس قرار نداده اند. زمانی که چنین شرکت هایی سهام خود را برای اولین بار در بازار بورس عرضه می کنند، یکسری از کارشناسان معتقدند سهام این شرکت ها رو به رشد و افزایش است و هر کسی که روی سهام آن ها سرمایه گذاری کند قطعا سود خواهد کرد .

به طور کلی می توان گفت، برخی از شرکت های خصوصی و دولتی در جهت سود بیشتر و پیشرفت کسب و کار خود بخشی از سهام شرکت را وارد بازار بورس می کنند. این شرکت ها نیاز به سرمایه بیشتر دارند که از طریق فروش سهام شرکت به خواسته مورد نظر می رسند .

سرمایه گذاران چگونه بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه را تشخیص دهند؟

تفاوت های عرضه اولیه و پذیره نویسی

۱ . نکته مهم این است که عرضه اولیه یک بازه قیمتی مشخص دارد اما پذیره‌نویسی با قیمت اسمی ۱۰۰۰ ریال انجام می‌شود .

۲ - بازه زمانی عرضه اولیه برای ثبت سفارش از ۲ تا ۳ ساعت است و پس از آن نماد مورد نظر مثل سایر نمادهای بورسی معامله می شود. اما انجام پذیره‌نویسی در اکثر موارد در یک بازه زمانی ۳۰ روزه است و پس از آن نماد بسته شده تا مراحل بعدی جهت عرضه اولیه شرکت انجام شود. این مراحل می‌تواند تا چندین ماه به طول انجامد .

۳ . نکته جالب در مورد پذیره نویسی این است که تا وقتی ادامه پیدا می کند که بازار اولیه سهام و مفهوم آن چیست؟ تمام اوراق به فروش برسد و این اتفاق از اولین روز پذیره نویسی تا پایان مهلت ۳۰ روزه ادامه دارد .

۴ - در واقع می توان گفت پذیره‌نویسی قبل از عرضه اولیه انجام می شود و خریدارانی که در پذیره نویسی شرکت می‌کنند به نوعی سرمایه اولیه شرکت برای فعالیت های مختلف و سودآوری را تامین کرده و پس از تشکیل شرکت بر اساس ورقه تعهد، اشخاص شرکت کننده در پذیره نویسی حق دریافت سهام دارند .

روش پذیره نویسی در شرکت سهامی عام

معمولاً در شرکت‌های سهامی عام، حداقل ۳۵ درصد سرمایه شرکت باید تأدیه شود. این بدان معناست که پرداخت کل سرمایه الزامی نیست اما حداقل ۳۵ درصد آن می بایست تعهد پرداخت شود که این روال معمولاً توسط بانک ها انجام می شود .

اعلام تعهد پرداخت سرمایه توسط سهامداران در صورت‌جلسه‌ای که به امضای کلیه آنان می‌رسد قید می‌شود. هرکسی در مقابل نام خود میزان سرمایه تعهدی و مبلغی را که حاضر است فوراً پرداخت کند، نوشته و امضاء می‌کند. درواقع آنان باید ورقه‌ای را به نام ورقه تعهد سهم که حاکی از قبول و تعهد پرداخت بهای سهم است، تکمیل و امضاء کنند، این عمل را پذیره نویسی می‌گویند .

ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره‌نویسی معین‌شده است علاقه‌مندان، به بانک مراجعه می‌نمایند و ورقه تعهد سهم را تکمیل و امضاء و مبلغی را که نقداً باید پرداخت شود تأدیه و رسید دریافت می‌کنند. امضاء ورقه تعهد سهم، به خودی خود مستلزم قبول اساسنامه شرکت و تصمیمات مجامع عمومی شرکت است .

ورقه تعهد سهم در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ به امضای پذیره‌نویس یا قائم‌مقام قانونی او می‌رسد. نسخه دوم ورقه تعهد سهم مزبور با قید رسید وجه با مهر و امضای بانک به پذیره‌نویس داده می‌شود. ورقه تعهد سهم بر اساس ماده ۱۳ ل. ا. ق. ت ورقه تعهد سهم شامل نکات ذیل است :

۱ - نام و موضوع و مرکز اصلی و مدت شرکت

۳ - شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی و مرجع صدور آن

۴ - تعداد سهامی که مورد تعهد واقع می‌شود و مبلغ اسمی آن و همچنین مبلغی که از آن بابت نقداً در موقع پذیره‌نویسی باید پرداخت شود .

۵ - نام بانک و شماره‌حسابی که مبلغ لازم توسط پذیره‌نویسان باید به آن حساب پرداخت شود .

۶ - هویت و نشانی کامل پذیره‌نویس

۷ - قید اینکه پذیره‌نویس متعهد است مبلغ پرداخت‌نشده سهام مورد تعهد را طبق مقررات اساسنامه شرکت تأدیه نماید .

۸ - تاریخ شروع و خاتمه مهلت پذیره نویسی

۹ - شرایط حضور و حق رای صاحبان سهام در مجامع عمومی

۱۰ - مبلغ افزایش سرمایه

تعداد و ویژگی های پذیره نویسان در بازار سرمایه

در شرکت سهامی عام باید یک هیئت مدیره متشکل از حداقل ۵ نفر از میان صاحبان سهم تشکیل شود، بنابراین تعداد پذیره‌نویسان باید به حدی باشد که کل شرکا از پنج نفر کمتر نباشند. قانون برای حداکثر تعداد شرکا، شرطی را تعیین نکرده و ممکن است این تعداد بین ۵ تا هزاران نفر باشد .

کلیه افرادی که دارای اهلیت هستند می توانند در پذیره نویسی یک شرکت تازه تاسیس شرکت کنند، چه اشخاص حقیقی باشند و چه اشخاص حقوقی؛ مع ذلک، اشخاص حقوقی در حدود هدف و اساسنامه خود مجاز به این امر هستند. از آنجایی که پذیره نویسی یک عمل تجاری تلقی نمی شود، لازم نیست حتما اشخاص حق تجارت داشته باشند تا بتوانند پذیره نویسی کنند.

عرضه اولیه چیست

معمولاً شرکت هایی که قصد وارد شدن به بازار بورس یا فرابورس را دارند ، شرکت هایی با عملکرد قابل قبول و بازدهی مثبت می باشند ، به همین دلیل سهام آنها در بازار سرمایه از اقبال خوبی برخودار است . این شرکت ها پس از کسب مجوز های لازم از سازمان بورس وارد این بازار شده و اقدام به عرضه سهام خود در تعداد و قیمت مشخص می کنند ، این نوع سهام که برای اولین بار در بازار بورس و یا فرابورس عرضه می شود اصطلاحاً عرضه اولیه نام دارد .

برای مشاوره خرید عرضه اولیه سهام در بورس

برای مشاوره خرید عرضه اولیه سهام در بورس

عناوین اصلی این مقاله

طبق قوانین سازمان بورس تمامی شرکت هایی که قصد وارد شدن به بازار بورس را دارند ملزم به رعایت استاندارد های سازمان بورس و دریافت مجوز و تاییدیه از سوی این سازمان می باشند . این شرایط سبب شده تا وارد شدن به بازار بورس نسبت به سایر بازار های مالی تا حدودی دشوارتر باشد ، شرکت هایی که موفق به کسب مجوز های لازم می شوند قادر به فعالیت در این بازار می باشند .

اما در صورتی که موفق به کسب تاییدیه از سوی سازمان بورس نشوند دیگر مجاز به فعالیت در بازار بورس نیستند . در این شرایط این شرکت ها می توانند وارد بازار فرابورس شوند و بعد از رسیدن به شرایط مورد نظر سازمان بورس مجدداً اقدام به درخواست برای حضور در بازار بورس کنند و تا آن زمان می توانند به فعالیت در بازار فرابورس که از قوانین ساده تری برای ورود و فعالیت در آن نسبت به بازار بورس برخوردار است کنند .

معمولاً شرکت هایی که اقدام به عرضه سهام خود در بازار بورس می کنند ، شرکت هایی هستند که در طول فعالیت خود دارای عملکرد قابل قبولی بوده و بازدهی مثبتی را تجربه کرده اند . از این رو سهام آنها در بازار بورس از اقبال خوبی برخودار بوده و غالباً با استقبال خوبی در این بازار مواجه می شود . این شرکت ها پس از وارد شدن به بازار بورس اقدام به عرضه سهام خود تحت عنوان عرضه اولیه در این بازار می کنند .
در ادامه به توضیح عرضه اولیه سهام و نکات مرتبط با روش های خرید آن می پردازیم . همچنین جدولی ارائه می دهیم که در آن لیست جدیدترین شرکت هایی که دارای عرضه اولیه سهام در بازار بورس هستند ذکر شده است .

عرضه اولیه چیست

هنگامی که شرکتی پس از کسب مجوز های لازم از سازمان بورس و یا فرابورس برای اولین بار وارد بازار سرمایه می شود، اقدام به عرضه سهام خود در قیمت و تعداد مشخص می کند . به این نوع سهام ها که برای اولین بار در بازار بورس عرضه می شوند اصطلاحاً عرضه اولیه سهام آن شرکت گفته می شود . به عبارت دیگر ، به تعداد مشخصی از سهام یک شرکت که در قیمت مشخص برای اولین بار در بازار بورس عرضه می شود ، عرضه اولیه (IPO) گفته می شود.

IPO مخفف کلمه Initial Public Offering می باشد و به معنی عرضه اولیه می باشد که در اکثر مواقع از اقبال خوبی در بازار بورس برخوردار هستند و تقاضای بالایی دارند . به طور کلی عرضه اولیه به دو روش ثبت سفارش و بوک بیلدینگ ( Book Building ) ، خریداری می شود که در ادامه به شرح کامل این روش ها پرداخته شده است .

علت علاقه مندی افراد به خرید عرضه اولیه سهام ها ؟

تجربه نشان داده است که عرضه اولیه سهام ها غالباً سود ده می باشند و این امر به این دلیل است که شرکت ها معمولاً سهام های خود را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی سهام قیمت گذاری می کنند ، در نتیجه این امر ، غالباً این سهم ها با افزایش قیمت و به طبع آن افزایش سود دهی مواجه هستند .

از آنجایی که در طول زمان عرضه های اولیه بسیاری در بازار بورس و یا فرابورس ارائه شده و در اکثر این عرضه ها شاهد درصد سود بالای سهامداران این شرکت ها بوده ایم در نتیجه باعث شده است تا عرضه های اولیه درجه محبوبیت بالایی در بین افراد فعال در بازار بورس و یا فرابورس داشته باشند .

همانند عرضه اولیه سهام شرکت ها صندوق های سرمایه گذاری موجود در بازار بورس نیز از سود تقریباً تضمین شده ای برخوردار می باشند ، از جمله ی این صندوق ها می توان به صندوق دارا دوم اشار ه کرد که با توجه به شرایط موجود و همچنین نماد های تشکیل دهنده این صندوق می توان انتظار کسب سود بالا از این صندوق ها را داشت .

روش های خرید عرضه اولیه

روش های متعددی برای خرید عرضه اولیه سهام ها وجود دارد اما دو روشی که نسبت به سایر روش ها رایج تر هستند عبارتند از ثبت سفارش و بوک بیلدینگ که روش دوم نسبت که روش ثبت سفارش جدیدتر بوده و بیشتر استفاده می شود . هر کدام از این روش های خرید سهام ویژگی های متفاوت و مختص خود را دارند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت .

روش اول ، ثبت سفارش :

در این روش خرید سهام به این صورت می باشد که شرکت ها تعداد سهام منتشر شده ، حداکثر تعداد سهمی که هر فرد می تواند خریداری کند و قیمت هر سهم خود را برای عرضه اولیه در بازار بورس اعلام می کنند . افراد با توجه به این اطلاعات می توانند اقدام به ثبت سفارش برای خرید سهام شرکت مورد نظر کنند .

نکته ای که در این نوع روش خرید وجود دارد این است که با توجه به اینکه عرضه اولیه ها معمولاً با تقاضای بالایی مواجه بوده و همچنین با توجه به محدودیتی که در مقدار سهام عرضه شده وجود دارد ، امکان اینکه تعداد سهام کمتر از مقدار تقاضا شده باشد بالا می رود که این باعث شده تا در این روش بحث اولویت زمانی مطرح شود بدین معنا که حق تقدم با افرادی است که زودتر اقدام به ثبت سفارش کرده و در اولویت برای خرید سهام قرار دارند.

روش دوم ، بوک بیلدینگ :

این روش نسبت به روش قبلی جدیدتر بوده و به تازگی معرفی شده است . تفاوت این روش با روش ثبت سفارش در این است که در روش بوک بیلدینگ دیگر اولویت زمانی مد نظر نمی باشد بلکه اولویت قیمتی مد نظر است . روش خرید در این حالت به این صورت می باشد که تعداد مشخصی از سهام شرکت در بازه قیمتی مشخصی ارائه می شود و خریدار مختار است تا قیمت مورد نظر خود را در بازه قیمتی تعیین شده انتخاب کند ، اما در آخر اولویت با کسانی است که بیشترین قیمت را پیشنهاد داده اند و سهام شرکت به تعداد مساوی بین این افراد تقسیم می شود .
به طور مثال اگر شرکتی عرضه اولیه سهام خود را یک میلیون سهم و بازه قیمتی هر سهم را هزار ( 1000 ) تا دو هزار ( 2000 ) ریال تعیین کند ، در این صورت این تعداد سهام در بین افرادی که بیشترین قیمت را پیشنهاد داده اند به صورت مساوی تقسیم می شود .

آیا عرضه اولیه سهام ها همیشه سود ده می باشد؟

علی رغم باور عمومی که وجود دارد مبنی بر اینکه عرضه اولیه سهام ها همیشه سود ده می باشد ، باید گفت که گاهی عکس این باور اتفاق می افتد و این نوع سهام ها تنها بازدهی مثبت ندارند بلکه شخص خریدار متحمل ضرر نیز می شود.
در نتیجه وجود این باور که عرضه اولیه سهام ها سود ده می باشد نباید باعث شود تا از بررسی دقیق و رعایت احتیاط در هنگام خرید این نوع سهم ها چشم پوشی کنیم.
دلایل متعددی برای بروز این مشکل می تواند وجود داشته باشد ، که از جمله آنها می توان به نزدیک بودن قیمت تعیین شده برای عرضه اولیه سهم ها به ارزش واقعی آنها و همچنین اقدام شرکت به عرضه اولیه سهام خود در هنگامی که بازار به طور کلی در شرایط خوبی به سر نمی برد اشاره کرد .

زمان خرید عرضه های اولیه جدید

بر طبق قانون سازمان بورس هر شرکت موظف می باشد تا حداقل 48 ساعت قبل از عرضه اولیه سهام خود خبر ورود سهام جدید را در بخش اطلاعیه های سایت بورس یا فرابورس اعلام کند . سهامداران با مراجعه به این بخش در سایت سازمان بورس و یا فرابورس می توانید از فهرست شرکت های با عرضه اولیه در این بازار مطلع شوند .
همچنین در ادامه جدولی ارائه شده است که در آن لیست جدیدترین شرکت هایی که دارای عرضه اولیه در بازار بورس و یا فرابورس هستند ذکر شده است .

نام شرکت	نماد	زمان سفارش گیری	جزئیات
صنایع چوب خزر کاسپین	چخزر	متعاقباً اعلام خواهد شد	جزئیات عرضه اولیه چخزر
توسعه سرمایه و صنعت غدیر	سغدیر	متعاقباً اعلام خواهد شد	جزئیات عرضه اولیه سغدیر
فرآوری معدنی اپال کانی پارس	اپال	متعاقباً اعلام خواهد شد	جزئیات عرضه اولیه اپال

برای اطلاع از جدیدترین عرضه اولیه بورس و فرابورس می توانید در کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید . همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون عرضه اولیه پاسخ دهند .

در ادامه بخوانید: دریافت کد بورسی

سوالات متداول

1- ✔️ عرضه اولیه سهام به چه معنا می باشد؟

✔️ سهام یک شرکت که برای اولین بار در بازار بورس و یا فرابورس عرضه می شود اصطلاحاً عرضه اولیه IPO نامیده می شود که در این مقاله به ارائه مطالب مرتبط با عرضه اولیه و روش های خرید آن می پردازیم .

2- ✔️ چگونه می توان عرضه اولیه سهام ها را خریداری کرد؟

✔️ غالباً خرید این نوع سهام ها به دو روش ثبت سفارش و بوک بیلدینگ صورت می گیرد که در این مقاله به شرح کامل این روش ها و تفاوت آنها با یکدیگر پرداخته شده است .

3- ✔️ دلیل محبوبیت عرضه اولیه چه چیزی می باشد؟

✔️ تجربه نشان داده است که عرضه اولیه غالباً سود ده می باشد که باعث شده تا این نوع سهام ها از درجه محبوبیت بالایی در بین افراد فعال در بازار بورس برخوردار باشند که در متن مقاله به بازار اولیه سهام و مفهوم آن چیست؟ ذکر دلایل سودده بودن و محبوبیت عرضه اولیه پرداخته شده است .

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه، بازاری است که در آن پس انداز کنندگان، بنگاه های اقتصادی و سایر نهادهای مالی فعال در این بازار برای بلند مدت با یکدیگر مبادله مالی انجام می دهند. یعنی به عنوان مثال پس انداز کنندگان با خرید انواع ابزارمالی یا اوراق بهادار بلند مدت رایج در بازار سرمایه، با هدف کسب سود بیشتر و سرمایه گذاری مالی اقدام به مبادله می کنند و بنگاه های اقتصادی با هدف تامین مالی، اوراق بهادار مورد تقاضا در این بازارها را منتشر می کنند و به پس انداز کنندگان می فروشند.

بازار سرمایه متشکل از بازارهای اولیه و بازارهای ثانویه است. بازارهای اولیه با تجارت اوراق بهادار جدید سهام و سایر اوراق بهادار سرو کار دارند، در حالی که بازار ثانویه با مبادله اوراق بهادار موجود یا قبلاً منتشر شده سروکار دارد.

هدف بازارهای سرمایه

بازارهای سرمایه به دنبال بهبود کارایی معاملات هستند. این بازارها کسانی را که صاحب سرمایه هستند و کسانی که به دنبال سرمایه هستند، با هم در یکجا جمع می کنند و محلی را فراهم می کنند که اشخاص اقتصادی بتوانند اوراق بهادار را مبادله کنند. نکته ی قابل توجه و جالب این است که بیشتر بازارها در مراکز عمده مالی از جمله نیویورک، لندن، سنگاپور و هنگ کنگ متمرکز شده اند.

نکته: شرکت های مالی که بیشتر در بازارهای خصوصی و غیر دولتی درگیر هستند، بخشی از بازار سرمایه هستند. این ها شامل بانک های سرمایه گذاری، خصوصی و بنگاه های سرمایه گذاری خطرپذیر در مقابل فروشندگان کارگزار و مبادلات عمومی می باشند.

انواع بازار سرمایه

بازارهای سرمایه در درجه اول دارای دو نوع اوراق بهادار می باشند:

1. اوراق بهادار سهام
2. اوراق بدهی

هر دو نوع، سرمایه متفاوتی هستند که بازده و ریسک های مختلفی را به سرمایه گذاران ارائه می دهند و تعهدات متفاوتی را برای استفاده کنندگان از سرمایه فراهم می کنند.

1. اوراق بهادار سهام

این اوراق، در بورس اوراق بهادار معامله می شوند و در اصل اوراق بهادار سهام، مالکیت بخشی از یک تجارت یا سرمایه گذاری است. یعنی هنگامی که صاحب اوراق بهادار سهام یک شرکت هستید، اساساً بخشی از آن شرکت را در اختیار دارید و در هر درآمدی که شرکت در آینده کسب می کند، حق دارید.

2. اوراق بهادار بدهی

اوراق بهادار بدهی در بازار اوراق قرضه معامله می شود که می تواند به صورت اوراق قرضه یا اسکناس باشد. آنها در اصل نشان دهنده وام گرفتن پول است که در تاریخ سررسید با بهره بازپرداخت می شوند.

در واقع این بهره است که وام دهندگان را وادار می کند پول خود را وام دهند. وام گیرندگان امروز پول را می گیرند، از آن برای تأمین مالی عملیات خود استفاده می کنند و پول را به علاوه ی نرخ بهره مشخص شده در تاریخ مشخصی بازپرداخت می کنند.

اوراق بهادار را می توان در دو نوع بازار خرید و فروش کرد:

• بازار اصلی: زمانی است که یک شرکت مستقیما اوراق بهادار را در ازای سرمایه منتشر کند.
• بازار ثانویه: زمانی است که دارندگان اوراق بهادار در معامله ای جدا از شرکت صادر کننده با سرمایه گذاران دیگر تجارت می کنند.

مزایای بازار سرمایه

بازار سرمایه دارای مزایایی از جمله موارد زیر می باشد:

• حرکت سرمایه را برای استفاده بیشتر از سودآوری و بهره وری بیشتر برای افزایش درآمد ملی تسهیل می کند.
• رشد اقتصادی را تقویت می کند.
• پس انداز برای تأمین مالی سرمایه گذاری بلند مدت
• تجارت اوراق بهادار را تسهیل می کند.
• به حداقل رساندن هزینه معاملات
• ارتقای شفافیت اطلاعات
• ارزیابی سریع ابزارهای مالی
• از طریق معاملات مشتق، بیمه را در برابر تهدیدهای بازار یا قیمت ارائه می دهد.
• تسویه معاملات را تسهیل می کند.
• بهبود اثربخشی تخصیص سرمایه
• در دسترس بودن مداوم بودجه

معاملات بازار سرمایه

همانطور که قبلاً ذکر شد، معاملات می توانند در دو نوع بازار انجام شوند. هم بازار اصلی و هم بازار ثانویه میزبان معاملات هستند.

برای بالغ شدن یک شرکت از یک شرکت نوپا به یک شرکت بزرگتر، آنها معمولاً برای گسترش فعالیت های خود به سرمایه و تامین مالی نیاز دارند. آنها سرمایه مورد نیاز را از طریق بازارهای سهام در بورس اوراق بهادار، یا از طریق بازارهای بدهی تامین می کنند.

معاملات توسط چه کسانی انجام می شود؟

معاملات توسط بانکداران، وکلا و حسابداران سرمایه گذاری انجام می شود که اطمینان حاصل می کنند سرمایه گذاران مایل به سرمایه گذاری در شرکت هستند.

پس از سرمایه گذاری بازار اولیه سهام و مفهوم آن چیست؟ پول چه اتفاقی می افتد؟

پس از سرمایه گذاری پول و انتشار اوراق بهادار در ازای آن، سرمایه گذاران می توانند تصمیم بگیرند که اوراق بهادار خود را در بازار ثانویه به سایر سرمایه گذاران بفروشند یا آنرا نگه دارند.

بازارهای سرمایه خصوصی و تفاوت آن با بازار های سرمایه عمومی

اوراق بهادار با معامله عمومی می تواند به هر کسی داده شود و افشای کامل در مورد اطلاعات شرکت های بازار سرمایه عمومی وجود دارد. با این وجود، بازارهای خصوصی بزرگی نیز وجود دارد که اوراق بهادار بصورت خصوصی در آن نگهداری و معامله می شوند. در بازارهای عمومی می توانید در چند ثانیه یک اوراق بهادار را بفروشید اما در بازارهای خصوصی یافتن خریدار مدت زمان بیشتری طول می کشد.

توجه و اطلاعات کمتری در مورد شرکتهای بازار سرمایه خصوصی وجود دارد و این امر سرمایه گذاری را به ویژه برای سرمایه گذاران کوچکتر دشوار می کند. در بازارهای خصوصی، نقدینگی کمتری وجود دارد، به این معنی که خرید و فروش اوراق بهادار دشوارتر است.

مزیت بازارهای سرمایه خصوصی

بازدهی معمولاً در بازارهای خصوصی بسیار بیشتر است. از دیدگاه شرکت، آنها می توانند بدون بررسی و نظارتی که در لیست عمومی وجود دارد، سرمایه جمع کنند.

محصولات بازار سرمایه

محصولات بازار سرمایه بسیار متنوع هستند که به برخی از آنها اشاره کردیم:

• اوراق بهادار سهام
• کالاها
• اوراق بدهی
• ارز خارجی
• مشتقات

هر یک از موارد فوق در بازارها و صرافی های مختلف خرید و فروش می شود. برخی از اینها متمرکز هستند؛ مانند اوراق بهادار سهام، ارز خارجی و برخی از اوراق بهادار مشتق.

برخی دیگر غیر متمرکز و بدون صرافی یا کارگزار، بین فعالان بازار معامله می شوند؛ مانند اوراق بهادار بدهی، کالاها و سایر مشتقات.

اثرات بازار سرمایه

تشکیل سرمایه

این بازارها اجازه می دهند سرمایه های بلااستفاده سرمایه گذاری و به کار گرفته شوند.

سهولت دسترسی

در عصر امروز، بازارهای سرمایه به طور فزاینده ای در دسترس قرار گرفته اند و سرمایه گذاران قادرند به راحتی در آنها خرید و فروش کنند.

رشد بازار اولیه سهام و مفهوم آن چیست؟ اقتصادی

با تسهیل بازار برای وام گیرندگان و وام دهندگان، بازار سرمایه جریان کارآمدتری از سرمایه را ایجاد می کند. مشاغل نیازمند وام و سرمایه، می توانند به بازار سرمایه بیایند و در ازای صدور اوراق بدهی تقاضای خود را برای دریافت این وام انجام دهند. متناوبا، می توانند بخشی از شرکتهای خود را در ازای سرمایه در بورس سهام بفروشند.

نقد شوندگی سرمایه

در بازارهای سرمایه، برای کسانی که قبلاً سرمایه گذاری کرده اند، بسیار آسان است که در ازای دریافت دارایی نقدی، دارایی را به شخص دیگری بفروشند. اگر می خواهید یک دارایی را به قیمت روز بازار بفروشید، تقریباً همیشه یک خریدار وجود دارد که به شما این امکان را می دهد که یک دارایی را به پول نقد تبدیل کنید.

تنظیم قیمت ها

یکی از عملکردهای اصلی بازار سرمایه اطمینان از قیمت دقیق دارایی است. قیمت یک سهم می تواند به دنبال اخبار خوب به سرعت افزایش یابد یا در واکنش به گزارش سالانه ضعیف، چشم انداز بدی داشته باشد.

بازگشت سرمایه

در عین حال، بازارهای سرمایه فرصتی را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند تا عملکرد خود را در خلق بیشتر ثروت افزایش دهند. حساب های پس انداز سود کمی دارند، به ویژه در مقایسه با بازده اکثر سهام. بنابراین بازار سرمایه به سرمایه گذاران این فرصت را می دهد تا نرخ بازدهی بالاتری داشته باشند.

بازارهای اوراق قرضه

انواع مختلفی از اوراق قرضه وجود دارند که اصلی ترین آنها عبارتند از:

اوراق قرضه شرکتی

اوراق قرضه شرکتی مخصوص مشاغلی هستند که در ازای "اوراق قرضه" با نرخ تعیین شده بهره، پول قرض می گیرند. این اوراق معمولاً با اوراق قرضه کوتاه مدت با سررسید پنج سال یا کمتر عرضه می شوند. اوراق قرضه متوسط، با سررسید بین 5 تا 12 سال و اوراق قرضه بلند مدت با سررسید بیش از 12 سال می باشند.

اوراق ناخواسته

اوراق قرضه ناخواسته بازده بالایی را ارائه می دهند، بسیار بالاتر از انواع دیگر. با این حال آنها همچنین بالاترین سطح خطر را دارند. به این دلیل بازار اولیه سهام و مفهوم آن چیست؟ که شرکت هایی که این اوراق را منتشر می کنند یا کوچک هستند یا قابل اعتماد نیستند. به عبارت دیگر، احتمال بازگشت سرمایه اولیه می تواند کم باشد.

اوراق قرضه خارجی

اوراق قرضه خارجی در یک کشور توسط واحد خارجی با ارز محلی منتشر می شود. به عنوان مثال، یک شرکت هندی ممکن است بخواهد مقداری سرمایه در آمریکا جمع کند زیرا قادر به جذب آن در بازارهای سرمایه هند نیست. به نوبه خود، ممکن است 1 میلیون دلار اوراق قرضه خارجی به دلار آمریکا منتشر کند. بنابراین بدهی با دلار آمریکا قابل بازپرداخت است.

تفاوت بازار سرمایه و بازار پول

بازارهای سرمایه بازارهایی هستند که در آنها اوراق بهادار با سررسید بیشتر از یک سال مورد معامله قرار می گیرند. متداول ترین اوراق بهادار بازار سرمایه شامل سهام، اوراق قرضه و اعتبارات سرمایه گذاری املاک و مستغلات (REITs) است. بازارهای پول بازارهای محصولات مالی با سررسیدهای کمتر از یک سال هستند. رایج ترین ابزارهای بازار پول شامل اسناد خزانه داری ایالات متحده، اوراق تجاری، گواهی سپرده (CD) و توافق نامه های خرید مجدد است. اگرچه این تمایز سررسید برای نهادهای تجاری و دولتی با نیازهای مختلف مالی مهم است اما برای سرمایه گذاران با افق های سرمایه گذاری مختلف و درجات مختلف ریسک پذیری نیز مفید می باشد.

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم بازار سرمایه آشنا شدیم. در بازارهای سرمایه بطور کلی دو نوع اوراق بهادار شامل سهام و اوراق بدهی معامله می شوند. شرکت های تولیدی و تجاری با انتشار هر کدام از این اوراق و عرضه ی آنان در بازار سرمایه می توانند سرمایه ی مورد نیاز خود برای گسترش فعالیت یا سایر موارد را تامین کنند. هر یک از این اوراق بهادار دارای شرایط و ضوابط خاص خود می باشند که در این مطلب به آنها اشاره کردیم.

عرضه اولیه چیست؟ بهترین زمان برای عرضه اولیه سهام

عرضه اولیه چیست؟ بهترین زمان برای عرضه اولیه کی است و اساسا آیا مناسب است سهامداران در عرضه اولیه حضور داشته باشند.

در این مطلب میخوانید:

• عرضه اولیه چیست؟
• نگاه دقیق‌تر در مفهوم عرضه اولیه
• خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ چیست؟
• نکات مهم در روش بوک‌بیلدینگ
• در عرضه اولیه شرکت کنیم یا نه؟
• خرید عرضه اولیه به‌صورت خودکار
• خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی
• موج اول و دوم رشد قیمتی در عرضه اولیه
• بهترین زمان برای عرضه اولیه سهام
• عرضه‌های اولیه در سال 98

عرضه اولیه چیست؟

دنیای بورس | یکی از جذاب ‌ترین رویدادهای بازار سرمایه عرضه‌ های اولیه است. امری که در بازار اولیه سهام و مفهوم آن چیست؟ اکثر مواقع سود مناسبی را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند و به عنوان مهمترین رویداد بورس مطرح می‌شود. در این نوشتار قصد داریم تا نحوه خرید سهام در نخستین روز عرضه، زمان مناسب برای فروش آن ، خرید عرضه اولیه به‌صورت خودکار و بدون نقدینگی را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین نگاهی به عرضه‌های اولیه صورت گرفته در سال 98داشته باشیم.

نگاهی دقیق‌تر به مفهوم عرضه اولیه

عرضه اولیه به زبان ساده یعنی اینکه خرید سهام یک شرکتی که قرار است برای اولین بار در بورس و یا فرابورس عرضه ‌شود. به عبارت دیگر، در عرضه اولیه، سهام یک شرکت برای بار اول در بازار سهام توسط عموم قابل خریداری خواهد بود.

در حال حاضر خرید سهام در عرضه‌های اولیه به روش بوک‌بیلدینگ (ثبت سفارش دفتری) است. این در حالی است که تا قبل از زمستان سال 95 شاهد عرضه‌های اولیه به روش حراج بودیم. این روش برخی نا‌عدالتی‌ها در تخصیص سهام به عموم سرمایه‌گذاران را به دنبال داشت. به‌طوری‌که همیشه انتقاد سرمایه‌گذاران از روش مزبور در تمامی عرضه‌های اولیه مشاهده می‌شد. در نهایت سیاست‌گذاران بازار سرمایه به تدبیر برای بکارگیری روش‌های دیگر در عرضه افتادند که سرانجام روش ثبت سفارش دفتری را برگزیدند.

خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ چیست؟

در حال حاضر سهامداران برای ارسال سفارش خرید عرضه اولیه در بازار بورس و فرابورس، روش بوک بیلدینگ است. در روش ارسال سفارش به شیوه بوک بیلدینگ، سفارشات بر روی یک نماد در بازه زمانی مشخصی که توسط سازمان بورس از پیش اطلاع‌رسانی شده ، دریافت می‌شود. بر این اساس سهامداران فرصت دارند تا طی چند ساعت و بدون هیچ‌گونه اولویت زمانی سفارش خود را ثبت کنند.

در روش بوک بیلدینگ به‌جای تعیین یک قیمت مشخص، یک بازه قیمتی دارای بالاترین و پایین‌ترین آستانه قیمتی اعلام می‌شود. همچنین در این روش حجم یا حداکثر تعداد سهامی که هر فرد می‌تواند دریافت کند نیز از طریق اطلاع‌رسانی‌های سازمان بورس اعلام می‌شود. پس از اتمام مهلت سفارش گیری نیز تعداد سهم هر کد بورسی مشخص می‌شود که این تعداد بر اساس کل افرادی است که در مهلت مقرر سفارش خود را ثبت کرده‌اند.

نکات مهم در روش بوک‌بیلدینگ

در حال حاضر عرضه‌های اولیه در بازار سهام به روش بوک بیلدینگ است. در این راستا باید به چند نکته توجه داشت:

1. سهامداران برای ارسال سفارش حداقل ۲ ساعت وقت دارند.
2. قیمت خرید به‌صورت یک بازه قیمتی اعلام می‌شود. در این میان کف و سقف این بازه قیمتی مشخص است. البته باید عنوان کرد که اولویت با سفارش‌هایی خواهد بود که روی سقف قیمتی قرار داده ‌شده‌ باشد.
3. حجم قابل‌خرید برای هر کد و در واقع سقف این خرید از سوی ناظر بازار اعلام می‌شود.
4. اختصاص سهم به سهامداران و هر کد معاملاتی پس از اتمام زمان سفارش گیری آغاز خواهد شد.

در عرضه اولیه شرکت کنیم یا نه؟

یکی دیگر از سوال‌هایی که بسیاری از سهامداران پاسخ دقیقی برای آن ندارند این است که آیا اصلا در عرضه‌ اولیه شرکت کنند یا خیر؟

در این راستا باید پاسخ داد که بر خلاف خیلی از سهم‌ها که تحلیل اهمیت زیادی در خرید و فروش‌ها دارد، در عرضه‌های اولیه این معیار چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. به عبارت دقیق‌تر در عرضه‌های اولیه فراتر از اینکه سود شرکت چه میزان است و یا اینکه آیا شرکت ارزنده است یا نه، انتظارات بازار نقش مهمی دارد. در واقع این انتظارات نقش بسیار مهمی در موفقیت عرضه‌های اولیه و مشارکت فعالان در این زمینه دارد.

در این راستا بعضا نظر سنجی‌هایی در کانال‌های مختلف بورسی قبل از عرضه سهم در خصوص این‌که آیا در عرضه‌های اولیه شرکت می‌کنید یا خیر؟ برگزار می‌شود. در این میان چنانچه از نطر فعالان بازار سهم در انتظار عرضه اولیه، ارزنده باشد قاعدتا تمامی تحلیل‌ها کنار می‌رود و موجی از سهامداران به خرید سهم می‌پردازند.

خرید عرضه اولیه به‌صورت خودکار

حتما تا به حال برایتان پیش آمده که در روز و زمان عرضه اولیه (که معمولا 2 ساعت است) کاری برایتان پیش آمده باشد و نتوانید برای عرضه اولیه سفارش بگذارید. از سوی دیگر ممکن است که چندین کد بورسی برای خرید عرضه اولیه داشته باشید و ورود و خروج به حساب های بورسی مختلف برای شما زمانبر باشد.

در این راستا برخی کارگزاری‌ها برای حل این معضل و آسودگی بیشتر مشتریان، امکاناتی فراهم کرده‌اند که سهامداران از قبل با تایید فرم‌های مربوطه و اعلام رضایت، خرید هر عرضه اولیه‌ای را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد و دیگر نیازی نیست تا سهامداران در روز عرضه اولیه اقدام به صرف وقت برای خرید داشته باشند.

خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی

از آنجا که وجود جذابیت در خرید عرضه اولیه سبب ورود بسیاری از افراد به بورس و دریافت کد معاملاتی شده، بسیاری از کارگزاری ها خدماتی را برای مشتریان خود در خصوص خرید عرضه اولیه در نظر گرفته‌اند که از جمله آن می‌توان به خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی توسط کارگزاری برای مشتریان اشاره کرد.

بر این اساس در زمان عرضه اولیه کارگزاری بدون وجود نقدینگی از سوی مشتری اقدام به خرید سهم عرضه اولیه می‌کند. هر زمان که سهم فروخته شد نیز کارگزاری اصل پول خود را دریافت می‌کند. البته در این روش بازه زمانی مشخصی برای فروش سهم درنظر گرفته می‌شود و سهامدار نمی‌تواند تا هر زمان که تمایل داشت، سهم را نگهداری کند و اقدام به فروش نکند.

موج اول و دوم رشد قیمتی در عرضه اولیه

عرضه‌های اولیه در بیشتر موارد سودده‌ بوده و بازدهی بالایی نصیب سهامداران می‌کند. از بازه زمانی رشد قیمتی سهم به‌طور پیوسته تا رسیدن به نخستین زمان کاهش قیمت را به اصطلاح موج اول رشد قیمتی یاد می‌کنند. ممکن است سهمی 4روز متوالی با نوسان مثبت حداکثری 5درصدی روبرو شود و به این ترتیب در موج نخست به بازدهی 20درصدی برسد و ممکن است موج اول آن حتی تا بیش از 100درصد سود نیز همراه باشد.

حال برخی از نمادهای تازه وارد به بازار سهام پس از کسب بازدهی در موج اول، یک روند نزولی و یا متعادل را تجربه کرده و مجدد به فاز رونق و صعود بازمی‌گردند. این روند به موج دوم رشد قیمتی معروف است که شرایط مناسبی برای کسب سود بیشتر برای سهامداران به ارمغان می‌آورد.

بهترین زمان برای عرضه اولیه سهام

یکی از مهمترین سوال‌ها برای سهامداران این است که چه زمانی اقدام به فروش سهامی که در جریان عرضه اولیه خریداری کرده‌ایم، بکنیم؟

باید تاکید شود که عرضه اولیه سهام نه تنها حفظ منافع سرمایه‌گذاران را به دنبال دارد، بلکه موجب رونق بورس شده که این موضوع در نهایت رشد و توسعه اقتصادی را به دنبال دارد. به عبارت دقیق‌تر عرضه اولیه یک رابطه برد – برد را ایجاد می‌کند.

ولی با تمامی این موارد نبایدتصور کرد که هیچ‌گاه زمان فروش این سهام تازه عرضه شده، فرانرسیده و به عبارت دقیق‌تر سهامداران این سهم را به مدت نامعلوم در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود نگاه دارند. در واقع کسب اطلاع از نشانه‌های خروج سهامی که به تازگی در بازار بورس عرضه شده‌اند نشانه مهمی است که هر سرمایه‌گذار بایستی درباره آن اطلاعاتی داشته باشد.

ولی واقعا بهترین زمان برای فروش آن، چه وقتی است؟ در این راستا نشانه‌هایی وجود دارد که می‌تواند زمان مناسب خروج از سهم را به ما اطلاع دهد.

ولی واقعا بهترین زمان برای فروش آن، چه وقتی است؟ در این راستا نشانه‌هایی وجود دارد که می‌تواند زمان مناسب خروج از سهم را به ما اطلاع دهد.

1. رسیدن به بازدهی 20درصدی: بیشتر سهامی که برای اولین بار در بورس عرضه می‌شوند، بازدهی حدود 20درصدی را نصیب سهامداران می‌کنند. به این ترتیب با احتساب سقف نوسان مثبت 5درصدی روزانه، باید با بعد از 4روز از زمان عرضه، در انتظار فروش سهم بود. البته در این میان استثنا نیز وجود دارد. به‌طوری‌که برخی از نمادها در دومین روز از عرضه نیز سقف 5درصدی نوسان مثبت را نیز طی نمی‌کنند و این موضوع آلارمی است برای خروج هر چه سریع‌تر از سهم.
2. توجه به صف‌های خرید: یکی از مهمترین نشانه‌های خروج از سهم تازه‌وارد به بازار، برچیدن صف‌های خرید است. از آنجا که در روز نخست عرضه اولیه، تعداد بالایی از سهامداران برای خرید اقدام می‌کنند، تبعا تعداد کمی نصیب هر کد معاملاتی می‌شود. بنابراین سهامداران در روزهای آتی به خرید سهم اقدام کرده و در واقع صف خریدی را روزانه برای آن شاهد خواهیم بود. شاید در طول هر روز سهامدار عمده شرکت اقدام به عرضه سهم و کاستن از این صف خرید داشته باشد، ولی مجدد صف برای آن تشکیل می‌شود. هر زمان که دیگر صف خریدی برای سهم باقی نماند و به تعادل رسید، می‌توان نشانه‌ای از این امر برای فروش برداشت کرد.
3. توجه به عوامل بنیادی: یکی دیگر از موارد توجه به گزارش‌های عملکرد شرکت و تحلیل‌های بنیادی از سوی شرکت‌های کارگزاری و تحلیلگران است. خوشبختانه با گسترش فضای مجازی، قبل و بعد از هر عرضه‌ای تعداد زیادی گزارش تحلیلی منتشر شده که محدوده ارزندگی سهم در آن قابل مشاهده است.
4. توجه به روند کلی بازار: بازار سهام مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر دارای دوره‌های متفاوتی از رکود، رشد ، رونق و در نهایت نزول دارد و این سیکل طی زمان به صورت متوالی اتفاق می‌افتد. اگر شرکتی در زمان رکود و یا نزول بازار عرضه شود معمولاً به دلیل خروج سرمایه حجم تقاضا برای عرضه اولیه افت پیدا می‌کند و به همین دلیل چون جو عمومی بازار منفی هست تعداد روزهای مثبت در سهام عرضه اولیه پایین‌تر از دوران رونق خواهد بود. ولی در دوران رونق و صعود شدید بازار قضیه برعکس است. از آنجایی که حجم نقدینگی بزرگی در بازار در جریان است عموماً تقاضای سنگینی برای سهام ایجاد می‌شود که در نهایت می‌تواند برای مدت طولانی شاهد تشکیل صف‌های خرید سنگین در آن سهم باشیم.

عرضه‌های اولیه در سال 98

جزییات عرضه‌های اولیه امسال را اینجا بخوانید.

هر چند انتظار می‌رفت با توجه به شرایط مناسب بازار سهام در سال 98، عرضه‌های به مراتب بیشتری در بورس و فرابورس صورت گیرد ولی تعلل سیاست‌ گذار در گسترش عرضی بازار، سبب شد تا تنها 14عرضه اولیه در بازار سهام داشته باشیم که 6عرضه در بستر بورس تهران و مابقی در فرابورس بوده است.

در این میان بیشترین بازدهی کسب شده در موج اول به تولید ژلاتین کپسول ایران تعلق دارد که بازدهی 187درصدی را کسب کرده است. عرضه مزبور در خردادماه در فرابورس ایران صورت گرفت و 22.8میلیارد تومان نقدینگی جذب کرد.

نقدینگی جذب شده از عرضه اولیه

سرمايه‌گذاري آوا نوين نیز دیگر نمادی بود که برای اولین بار در آبان ماه سال 98 وارد فرابورس شد و تا لحظه تنظیم این مطلب به عنوان آخرین عرضه اولیه امسال شناخته شده است. «وآوا» نیز در موج اول بازدهی 183درصدی را به نمایش گذاشت. نکته قابل‌توجه در میان بازگشت روند مثبتی به هر سهم «وآوا» در موج دوم قیمتی است. به‌طور‌یکه همچنان این روند مثبت ادامه‌دار است. (تا ابتدای بهمن‌ماه سال 98). به عبارت دقیق تر در حالی هر سهم مزبور در عرضه اولیه با کشف قیمت 216تومانی راهی بازار شد که قیمت هر سهم «وآوا» در حال حاضر به 1355 تومان رسیده است. به این ترتیب رشد قیمت بیش از 5برابری یا همان 530درصدی را در این 47روز کاری تجربه کرده است.

توليدي فولاد سپيد فراب كوير نیز دیگر نمادی بود که مهرماه امسال با کشف قیمت 625تومانی در بورس تهران عرضه شد و بازدهی 173درصدی را در موج نخست کسب کرد. نماد «کویر» در جذب نقدینگی 150میلیارد تومانی نیز توانست عملکرد موفقی داشته باشد. غلتک سازان سپاهان نیز دیگر نمادی بود که با کسب سود 170درصدی از دیگر عرضه‌های موفق بورس در سال 98 شناخته شد.

بازدهی عرضه های اولیه در سال 98

در بحث جذب نقدینگی نیز رکورد برترین عرضه در سال 98 به پتروشیمی نوری تعلق گرفت. هم با ورود به بورس جدید جذب نقدینگی را با ثبت 937.5 میلیارد تومان به ثبت رساند .بازدهی این سهم که در تعداد مشارکت‌کنندگان نیز رکورد زد در موج اول به ۳۰درصد رسید.

جنرال مکانیک نیز با جذب نقدینگی 790میلیارد تومانی در فهرست برترین عرضه‌های امسال قرار گرفت. این نماد نیز در موج نخست به سودی بالغ بر 129درصد دست یافت. جذب نقدینگی پتروشیمی پارس به عنوان دیگر عرضه اولیه سال 98 نیز به رقم قابل‌توجه 720میلیارد تومان رسید.

دو شرکت پلی‌پروپیلن جم و سرمایه‌گذاری صدرتامین نیز که هر دو در سال ۹۸ و در بورس تهران عرضه اولیه شدند، جذب نقدینگی ۴۵۰ و ۴۴۰میلیارد تومانی را شاهد بودند. «جم‌پیلن» در موج اول توانست سود ۳۱درصدی را نصیب سهامداران کند.

همچنین نماد «سیمرغ» که در تیر سال‌جاری روانه بورس تهران شد، سود ۱۲۰درصدی را نصیب سهامداران و 66.3 میلیارد تومان نقدینگی جذب بازار کرد.

بازار اول و دوم بورس چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟

بر اساس یک طبقه‌بندی که از شهریور سال ۱۳۸۱، توسط سازمان بورس اوراق بهادار صورت گرفت، کلیه‌ی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس در دو دسته‌ی بازار اول و بازار دوم قرار گرفتند. درواقع این تقسیم‌بندی با توجه به معیارهای عمومی و کلی شامل اندازه‌، میزان شناوری سهام و نقدشوندگی، شفافیت و اطلاع‌رسانی و تداوم سودآوری شرکت‌‌ها صورت پذیرفت. شما به عنوان کسی که قصد خرید سهام و سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را دارید، با داشتن کد بورسی می‌توانید سهام هرکدام از شرکت‌های لیست شده در بازار اول و دوم بورس را خریداری کنید و هیچ محدودیتی در این زمینه برایتان وجود نخواهد داشت. پس علت نام‌گذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و دوم و تابلوهای مختلف چیست؟ با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید تا ضمن آشنایی با تعریف و تفاوت‌های اصلی میان دو بازار اول و دوم، پاسخ این سوال را هم دریافت نمایید.

معرفی بازار اول و دوم بورس

معرفی بازار اول و دوم بورس

خب همان‌طور که گفتیم بازار بورس به دو بخش بازار اول و دوم بورس تقسیم‌بندی می‌شود که به آن‌ها بازار اولیه و ثانویه نیز می‌گویند. بازار اول مشتمل بر دو تابلوی اصلی و فرعی و بازار دوم مشتمل بر فهرست اولیه و مشروط تصویب شده است.

بازار اول یا اولیه چیست؟

بازار اول که به آن بازار اولیه یا اصلی نیز گفته می‌شود، بازاری است که شرکت‌ها برای اولین بار می‌خواهند در آنجا نام خود را ثبت کرده و شروع به فعالیت نمایند. درواقع، شرکت‌ها برای بار اول اوراق قرضه و سهام جدیدشان را برای عموم و سرمایه‌گذاران در این بازار به فروش می‌گذارند. نماد بازار اولیه در کشور ما «بانک» است.

عرضه اولیه یا IPO نمونه‌ای از بازار اولیه است. IPO، زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت خصوصی برای نخستین بار سهام عمومی را منتشر کند. این معاملات، برای سرمایه‌گذاران فرصتی را فراهم می‌کند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری نمایند که پذیره‌نویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است؛ درواقع این اولین فرصتی است که در آن سرمایه‌گذاران به واسطه‌ی خرید سهام به سرمایه‌ی شرکت کمک خواهند کرد. به عبارتی می‌توان گفت که سرمایه‌ی سهام شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است. به این ترتیب، مشاغل و دولت‌هایی که می‌خواهند سرمایه‌ی بدهی تولید کنند می‌توانند انتشار اوراق قرضه کوتاه‌مدت و بلندمدت در بازار اولیه را انتخاب کنند.

نکته‌: نکته‌ی مهمی که در رابطه با بازار اول باید بدانید این است که در آن اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری می‌شوند.

بازار دوم یا ثانویه چیست؟

بازار دوم که به آن بازار ثانویه هم می‌گویند، بازاری است که شرکت‌ها سهام خود را در آن معامله می‌کنند. درواقع دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته‌اند، در بازار ثانویه، مجدداً مورد معامله قرار خواهند گرفت و نماد آن در کشور ما بورس است. به عبارتی، در بازار ثانویه هیچ شرکتی تاسیس نمی‌شود و فقط شرکت‌هایی که قبلا در بازار اولیه ثبت شده‌اند، از یک سری فیلدها و شرایط عبور می‌کنند تا بتوانند مجدد سهام خود را مورد معامله در بازار بورس قرار دهند. مشخصه‌ی معین بازار ثانویه این است که در آن، سرمایه‌گذاران بین خودشان معامله می‌کنند؛ یعنی در بازار ثانویه، سرمایه‌گذاران اوراق بهادار منتشر شده را بدون دخالت شرکت‌های صادرکننده معامله می‌کنند. برای مثال، در این بازار قصد خرید سهام شرکتی را داشته باشید، فقط با یک سرمایه‌گذار دیگر که سهام آن را در اختیار دارد معامله خواهید کرد.

علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم

همان‌طور که در ابتدای مقاله هم اشاره شد، سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بورس بدون توجه به بازار اول و بازار دوم، می‌توانند سهام شرکتی که مدنظرشان است را بخرند و سرمایه‌گذاری و معامله کنند. اما علت اصلی نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم بورس چیز دیگری است؛ شرکت‌های سهامی برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند وگرنه باید قید بورس را بزنند یا اینکه سراغ بازار فرابورس بروند. این شرایط که مربوط به وضعیت مالی و سودآور بودن شرکت و کیفیت گزارش حسابرس مستقل از وضعیت مالی شرکت است را می‌توانید در جدول زیر ببینید:

علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم

درباره‌ی معیارهای اختصاصی برای حضور در بازار اول و دوم بورس هم مهم‌ترین مورد، میزان سرمایه‌ی شرکت می‌باشد. در واقع، شرکت‌های ثبت شده با بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه، می‌توانند برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران درخواست دهند، اما شرکت‌های دیگر باید سراغ تابلوی فرعی یا بازار دوم بروند.

تفاوت بازار اول و دوم بورس در چیست؟

درک تفاوت بازار اول و دوم بورس بسیار اهمیت دارد. در ادامه این تفاوت‌ها را آورده‌ایم:

۱. قیمت‌های بازار اولیه اغلب از قبل تعیین می‌شوند، درحالی‌که قیمت‌ها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

۲. تفاوت دیگر بازار اول و دوم بورس در میزان سرمایه است؛ سرمایه‌ی ثبتی شرکت‌های بازار ثانویه بورس باید حداقل ۲۰۰ میلیارد ریال و درصد شناوری آن‌ها حداقل ۱۰% و سهامی عام باشند. اما شرکت‌هایی که سرمایه و سودآوری و درصد شناوری آزاد مناسبی دارند (طبق جدول بالا) و نشانی از چشم‌انداز مثبت و سودآوری مناسب در آن‌ها دارد، در بازار اول پذیرفته می‌شوند.

۳. هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام در بازار اولیه، پس از محاسبه‌ی هزینه‌های اداری بانک، به شرکت صادرکننده سهام می‌رسد. اما از آنجایی‌که در بازار ثانویه، معامله بین سرمایه‌گذاران اتفاق می‌افتد، عواید حاصل از فروش سهام به سرمایه‌گذار فروش می‌رسد نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیره‌نویسی.

در بخش‌های بعدی جزییات بیشتری از شرایط حضور شرکت‌ها در تابلوهای مختلف بورس را بیان خواهیم کرد.

شرایط عمومی پذیرش شرکت‌ها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران

شرایط عمومی پذیرش شرکت‌ها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران

به‌طور کلی شرکت‌هایی در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده هستند که:

• نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، ثبت شده باشند.
• تمام بهای اسمی سهام در آن‌ها پرداخت شده باشد.
• سهام با نام و دارای حق رای در آن‌ها وجود داشته باشد.
• هیچ محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال یا اعمال حق رای توسط صاحبان آن وجود نداشته باشد.

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول و دوم بورس : بازار اول

برای پذیرش شرکت‌های بورسی در بازار اول و دوم بورس شرایطی وجود دارد که در ادامه هریک از آن‌ها را به‌صورت جداگانه بیان خواهیم کرد. ابتدا می‌پردازیم به شرایط و ضوابط پذیرش شرکت‌ها در بازار اول:

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول: تابلوی اصلی

• وجود حداقل شناوری سهام ۲۰%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• وجود حداقل ۳ سال سابقه‌ی فعالیت پیش از پذیرش
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۳۰% باشد.
• دارابودن حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت ۱۰۰۰ میلیارد ریال
• دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی وجود نداشته باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده، وجود داشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، تایید شود.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
• صورت‌های مالی دو دوره‌ی منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
• سودآوری در ۳ دوره‌ی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم‌اندازی روشن از لحاظ سودآوری مشاهده شود.

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول: تابلوی فرعی

• وجود حداقل شناوری سهام ۱۵%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• وجود حداقل ۳ سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
• دارابودن حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۵۰۰ میلیارد ریال
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۲۰% باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
• هیچ‌گونه دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
• صورت‌های مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
• سودآوری در ۲ دوره‌ی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه‌ شود.

بازار اول و دوم بورس : شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار دوم

• وجود حداقل شناوری سهام ۱۰%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• دارابودن حداقل ۲ سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش
• وجود حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۲۰۰ میلیارد ریال
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، ۱۵% باشد.
• دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
• سودآوری در ۱ دوره‌ی مالی منتهی به پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه‌ شود.

سخن آخر

در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در سایت آموزش چراغ راجع به بازار اول و دوم بورس و تفاوت‌های میان آن دو و همچنین شرایط پذیرش در هر یک از این بازارها صحبت کردیم. گفتیم که شرکت‌هایی که سهام‌شان در بورس معامله می‌شود، براساس شرایطی که دارند در بازارهای اول و دوم و تابلوهای فرعی و اصلی مورد معامله قرار می‌گیرند. اما این تابلوها برای یک سهام‌دار، هیچ محدودیتی از لحاظ خرید و فروش ایجاد نمی‌کند. بنابراین، سرمایه‌گذاران می‌توانند با کد بورسی اختصاصی که دارند، در تمام این بازارها خرید و فروش انجام دهند. چراغ، به عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.