تعيين حد ضرر (stop loss)

حد ضرر نشانگر قیمتی است که اگر سهام در روند منفی خود به آن برسد، زنگ هشدار فروش برای سرمایه‌گذار به صدا درمی‌آید. به این ترتیب از بیشتر شدن ضرر جلوگیری می‌شود و سرمایه اصلی را نیز با حداقل زیان، نجات داده‌ایم.

حد ضرر یا استاپ لاس چیست و چه اهمیتی دارد

به طور کلی دستورات توقف معامله به دو دسته “تیک پروفیت” و “استاپ لاس” تقسیم می شود. معنی stop loss توقف معامله در زیان و تیک پروفیت توقف در سود است. این دو اردر برای کنترل پوزیشن های باز به کار می رود که از اهمیت بسیاری در مدیریت سرمایه برخوردار است.

دستور	معنی	مفهوم
Stop loss	حد زیان	حداکثر زیان در یک معامله
Take profit	حد سود	حداکثر سود در یک معامله

استاپ لاس چیست؟

استاپ لاس (stop loss) در لغت به معنی “توقف ضرر” است. استاپ لاس در تمام بازار های مالی به توقف معامله در قیمتی از قبل مشخص شده اشاره دارد به عبارت دیگر دستور از قبل تعیین شده برای توقف معامله در زیان را ( stop loss ) می گویند.

یکی از مواردی که در هنگام باز کردن معامله می توان آن را مشخص کرد توقف ضرر است. در بخش ایجاد اردر در هر پلتفرم معاملاتی قسمتی با نام (stop loss) وجود دارد که تریدر با استفاده از آن می تواند حد ضرر را برای معامله تعیین کند. بازار فارکس به دلیل نوسان شدید در دوره های زمانی مختلف بیش از حد ناپایدار است و به همین جهت استفاده از حد ضرر برای جلوگیری از زیان های بزرگ ضروری است. (stop loss) برای هر دو اوردر خرید و فروش در فارکس قابل اجرا است.

استاپ لاس دستوری است که به صورت خودکار توسط پلتفرم معاملاتی در قیمتی که تریدر مشخص می کند، اجرا می شود. در بازار پر نوسان فارکس تمام تحرکات غیر قابل پیش بینی است و دستورات توقف معامله از جمله استاپ لاس (stop loss) و تیک پروفیت (take profit) از معدود مکانیسم هایی است که معامله گران باید از آن برای مدیریت سرمایه خود استفاده کنند.

چرا استاپ لاس (stop loss) مهم است؟

هرگر نمی توان آیند را دید!! در بعضی از دوره های زمانی در بازار فارکس نوسانات و تغییرات قیمت به گونه ای می شود که کمتر کسی انتظار آن را دارد.

در واقع هیچ چیز به طور کامل قابل پیش بینی نیست و ریسک به طور دائمی در تمام معاملات باز وجود دارد و نمی توان آن را نادید گرفت. در ادامه به اهمیت مدیریت پوزیشن در ضرر می پردازیم و موارد پیشرفته را در مدیریت سرمایه بررسی می کنیم.

وبسایت پژوهشی (DailyFX) در تحقیقاتی از 12 میلیون تریدر که در سراسر دنیا در حال معامله بودن به یک یافته کلیدی دست پیدا کرد، تریدرها بیش از نیمی از کل معاملات خود در یک بازه یک ساله را با موفقیت به پایان رسانده بودند.

به طور دقیق تر این پژوهش بروی مشتریان شرکت (FXCM) در سراسر دنیا بین سال های 2009 تا 2010 انجام شده که با نتایج فوق العاده همراه بود. در تصویر بالا 15 جفت ارز که بیشترین معامله را در این تحقیقات داشته اند لیست شده است، نکته قابل تامل برتری نسبی پوزشن های سود آور است .

به طور مثال در جفت ارز (AUD/NZD) بیش از 70 درصد معاملات با سود بسته شده اند و کمتر از 30 درصد با شکست روبرو بوده است. به جز جفت ارز (AUD/JPY) که تقریبا تعداد معاملات موفقیت آمیز با شکست خورده برابر است در سایر جفت ها معامله گران پوزیشن های خود را با سود بسته اند.

تا به اینجا با یک تناقض بزرگ روبرو هستیم، در این تحقیقات با معامله گرانی که بیش از نیمی از معاملاتشان در سود بسته می شود روبرو هستیم در حالی که بیشتر کسانی که به عنوان تریدر وارد بازار فارکس می شوند با تجربه تلخ از آن خارج می شوند.

همه چیز در نمودار زیر مشخص می شود:

رنگ آبی، میانگین تعداد پیپ های معامله گران حاصل از معاملات سودآور را بیان می کند و رنگ قرمز، میانگین تعداد پیپ های از دست رفته در معاملات را نشان می دهد.

نتیجه و برآیند معاملات 12 میلیون نفر از دست دادن میانگین 42 پیپ در هر جفت بوده است. در اینجا متوجه می شویم که توقف ضرر برای یک معامله به چه میزان اهمیت دارد. در واقع عاملی که باعث شکست تریدرها در فارکس می شود عدم مدیریت معامله در ضرر است. به عبارت دیگر در معاملات شکست خورده، پیپ های زیادی از دست تریدرها خارج می شود که همین امر برآیند معاملاتی آنها را منفی می کند.

تا به اینجا به مفهوم و معنی استاپ لاس پرداختیم در ادامه به طور اختصار در مورد مدیریت حد ضرر می پردازیم.

استراتژی های مدیریت استاپ لاس در فارکس

حال با در نظر گرفتن این موضوع 5 استراتژی برای مدیریت معاملات باز در فارکس را طبق گفته dailyFx بررسی می کنیم.

• استاتیک استاپ
• استاتیک استاپ با اندیکاتور
• توقف های دستی دنباله دار
• توقف دنباله دار
• توقف دنباله دار ثابت

استاتیک استاپ (static stop)

تنظیم توقف ضرر تعيين حد ضرر (stop loss) یا استاپ لاس در یک قیمت مشخص بدون تغییر را استاتیک استاپ (static stop) می گویند. در این روش تا زمانی که معامله به قیمت توقف یا محدوده مشخص شده نرسیده است، دستور استاپ لاس اجرا نمی شود. به عبارت دیگر اگر تریدر این روش را پیش بگیرد در جریان معامله نباید حد ضرر را تغییر بدهد و طبق برنامه در قیمت مشخص شده با ضرر از معامله خارج می شود.

حدلقل ریسک به ریوارد در این روش باید یک به یک در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، اگر بخواهیم یک معامله با هدف خرید در جفت ارز یورو دلار قرار دهیم با روش یک به یک در ساده ترین حالت ممکن با در نظر گرفتن ایکویتی (equity) حساب، 50 پیپ را به عنوان استاپ لاس معامله قرار می دهیم بدون این که تغییری در آن ایجاد کنیم،
به همین ترتیب تیک پروفیت یا سودی را که برای معامله در نظر می گیرم 50 پیپ است.

استاتیک استاپ با اندیکاتور (Static Stops based on Indicators)

روش دیگری که تریدر ها از آن برای قرار دادن استاپ لاس استفاده می کنند، حد ضرر ثابت با کمک اندیکاتور است. اندیکاتور (Average True Range) گزینه مناسب برای استفاده معامله گران برای تعیین حد ضرر می باشد. (این اندیکاتور در بخش اندیکاتورها در متاترید است)

اما استفاده از اندیکاتور کجا به معامله گر در تعیین حد ضرر کمک می کند، مثال ریسک به ریوارد، یک به دو را نظر بگیرد.( 50 پیپ ضرر و 100 پیپ سود). این توقف 50 پیپ در بازار ناپایدار به چه معناست و آن توقف 50 پیپ در یک بازار آرام چه معنی می دهد.

اندیکاتور ATR یک وضعیت نسبی از قدرت بازار است که زمانی که بازار دارای نوسان است می تواند به تریدر کمک کند.

اگر بازار آرام باشد، 50 پیپ می تواند یک حرکت بزرگ باشد و اگر بازار بی ثبات باشد، همان 50 پیپ را می توان یک حرکت کوچک دانست. استفاده از شاخصی مانند میانگین محدوده واقعی، (Average True Range) می تواند به معامله گران اجازه دهد تا از اطلاعات اخیر در بازار برای تجزیه و تحلیل دقیق تر گزینه های مدیریت ریسک خود کمک بگیرند.

Average True Range می تواند به معامله گران در تنظیم توقف معامله کمک کند.

توقف های دنباله دار به صورت دستی (Manual Trailing Stops)

برای معامله گران که بیشترین سطح کنترل بروی معامله خود را می خواهند، روش تغییر حد ضرر به صورت دستی پیشنهاد می شود در این روش موقعیت طبق برنامه پیش می رود و حد ضرر نیز به دنبال آن تغییر پیدا می کند.

نمودار زیر حرکت توقف ها در یک موقعیت فروش نشان می دهد. با حرکت بیشتر موقعیت به نفع معامله (پایین تر)، معامله گر متعاقبا سطح توقف را پایین می آورد. هنگامی که روند در نهایت معکوس می شود (و اوج های جدیدی ایجاد می شود)، موقعیت متوقف می شود یا به عبارت دیگر استاپ لاس می خورد.

استاپ لاس به روش (Trailing Stops)

توقف های استاتیک می تواند روش مناسبی برای معامله گران مبتدی باشد، اما سایر معامله گران برای به حداکثر رساندن مدیریت معامله خود از توقف به روشی دیگر استفاده می کنند.

تریلینگ استاپ، توقفی است که با حرکت معاملات به نفع معامله گر تنظیم می شود تا بتوانند خطر نادرست بودن در معاملات را بیشتر کاهش دهد.
به طور مثال در قیمت 1.3723 در جفت ارز پوند دلار موقعیت خرید می گیرم و حد ضرر را حدود 30 پیپ پایین تر در قیمت 1.3692 قرار می دهیم، پس از این که معامله در جهت ترید ما پیش رفت استاپ لاس را به عدد 1.3723 یا همان قیمت ورود خود به بازار تغییر می دهیم تا اگر بازار خلاف جهت معامله ما قصد حرکت داشت با ضرر مواجه نشویم.

این نوع استاپ لاس به معامله گر اجازه می دهد تا ریسک اولیه خود را در معاملات حذف کند.

توقف دنباله دار ثابت (Fixed Trailing Stops)

در این روش با حرکت قیمت به نفع معامله، حد ضرر به همان اندازه به سمت حرکت قیمت تغییر پیدا می کند. به طور مثال معامله گر می توانند برای هر 10 پیپ حرکت به نفع خود، استاپ لاس را نیز 10 پیپ تغییر دهند.

اگر در جفت ارز یورو دلار در قیمت 1.3100 پوزیشن خرید قرار دهیم و حد ضرر اولیه را در 1.3050 در نظر بگیریم با حرکت قیمت به نرخ 1.3110، استاپ لاس را نیز 10 پیپ تغییر داده و به عدد 1.3060 ارتقا می دهیم. توقف ثابت نیز از روش های مناسب برای مدیریت معامله است.

مفهوم حد ضرر یا استاپ لاس (stop loss)

حد ضرر (stop loss) ابزاری است که برای حداقل رساندن ضرر معامله گران در بازارهای مالی استفاده می شود. معامله گران با استفاده از این ابزار در روند های نزولی، جلوی ضرر بیشتر را می گیرند. انواع مختلفی از حد ضرر وجود دارد که بسته به وضعیت بازار، در سناریوهای مختلف قابل اجراست. به دلیل بسیاری از نتایج احتمالی بازار، گاهی جبران ضرر هایی که می کنیم بسیار دشوار است، اما با یک حرکت به موقع در جلوگیری از ضرر بیشتر می توانید سرمایه خود را نجات دهید.

چه زمانی از حد ضرر استفاده کنیم؟

یک تریدر ارزهای دیجیتال از سفارش حد ضرر برای محدود کردن ضررهای احتمالی استفاده می کنند. این نه تنها در جهت تعيين حد ضرر (stop loss) سود آوری بیشتر است، بلکه با افزایش کنترل خود بر روی ریسک، برای خود استراتژی مناسبی را انتخاب می کنند. برای انتخاب یک حد ضرر مناسب، تریدر باید یک پیش بینی صحیح از رفتار بازار داشته باشد و حد ضرر را متناسب با آن تنظیم کند. داشتن دانش حداقلی از تحلیل تکنیکال نیز می تواند شما را در انتخاب یک حد ضرر مناسب یاری کند.

چرا باید حد ضرر داشته باشیم؟

بعضی معامله گران در معاملات خود احساسی بر خورد کرده و بدون در نظر گرفتن قوائد یک معامله ی حرفه ای، هیچ گاه از ضرر خارج نمی شود و حتی دیده می شود با داشتن ۵۰ درصد ضرر، باز در معامله باقی می مانند. اما به یاد داشته باشید بار روانی ۱۰ درصد ضرر با ۳۰ درصد سود برابر است. همچنین نکته ی مهم دیگر این است که برای جبران ۵۰ درصد ضرر باید ۱۰۰ درصد سود کنید.

این که تا کجا می خواهید در یک معامله بمانید، به استراتژی شما بستگی دارد. اگر شما یک تریدر بلند مدتی هستید، می توانید حد ضرر های پایین تری را برای خود انتخاب کنید. اما در صورتی که تریدر نوسانی هستید و قصد ندارید مدت زیادی سرمایه ی خود را در یک دارایی نگه دارید، بهتر است حد ضرر بالاتری را انتخاب کنید. در واقع با استفاده از استراتژی معاملاتی که برگزیدید، می توانید حد ضرر خود را انتخاب کنید.

انواع حد ضرر

در این نوع از حد ضرر، تریدر تمام دارایی خود را با فعال شدن حد ضرر نقد می کند. این نوع در بازاری که دچار نوسانات غیرمتنظره شده است، مفید خواهد بود. اگر این گونه پیش بینی می کنید که بازار در شرایطی است که امکان بازگشت ندارد، حد ضرر خود را فعال کنید. همچنین باید هنگام وارد شدن به معامله، ریسک و ریوارد آن را در نظر بگیرید.

در اینجا معامله گر قسمتی از دارایی خود را هنگام فعال شدن حد ضرر به فروش می رساند. در بازار نوسانی شدید، مثل بازار ارزهای دیجیتال، می توان امید داشت قیمت ها در محدوده های پایین باقی نمانند. در اینجا بهتر است با قسمتی از دارایی خود در بازار باقی بمانید و قسمت دیگر را در زمانی بهتر دوباره وارد معامله کنید.

تریلینگ استاپ (trailing stop)

ارزش حد ضرر را باید با توجه به وضعیت بازار تنظیم کرد. معمولاً این ارزش با درصد یا با یک قیمت خاص از دارایی مشخص می شود. حال تصور کنید که بعد از خرید، ارزش دارایی شما افزایش یابد، در این شرایط حد ضرر نیز با آن افزایش می یابد. اما با کاهش قیمت دارایی، حد ضرر کاهش پیدا نمی کند. تصور کنید که ارز دیجیتالی را در قیمت ۱۰۰ دلار خریداری کرده و حد ضرر آن را روی ۸۵ دلار قرار می دهید. اگر قیمت افزیش پیدا کرد و به ۱۱۰ دلار رسید، شما نیز باید حد ضرر خود را بالا برده و ۹۵ دلار برسانید.

خطرات

بعضی اعتقاد دارند که رعایت حد ضرر برای معامله گر های مبتدی می تواند گمراه کننده باشد. این عقیده تا حدی درست است، زیرا با بستن یک معامله در ضرر، ممکن است وارد معامله ای شوند که ضررهای بعدی را در پی داشته باشد.

برای یک تریدر حرفه ای و با تجربه بستن یک معامله حتی در ضرر می تواند آغازی برای یک معامله ی موفق در جایی دیگر باشد. پس عاقلانه است که جلوی ضرر بیشتر خود را بگیرند و سرمایه خود را در دارایی دیگر قرار دهند که احتمال رشد بیشتری دارد.

پس تا زمانی که به اصول اولیه بازارهای مالی مسلط نشدید، سعی نکنید از یک معامله به معامله ی دیگر بپرید. این کار نتیجه ای جز از دست دادن سرمایه ندارد.

نکات مهم در تعیین حـد ضرر

در بازارهای نوسانی انتخاب حد ضرری که فاصله ی کمی با قیمت دارایی دارد، باعث خروج زود هنگام از بازار می شود. گاهی این خروج زود هنگام باعث پشیمانی معامله گر می شود. پس شرایط بازار و روند آن را در انتخاب حد ضرر در نظر داشته باشید. در بازارهای گاوی با اخبار بنیادی خوب، لزومی ندارد در اصلاح های کوچک قیمتی از بازار خارج شوید. در این شرایط بهتر است صبر را چاشنی کار کنید.

گاهی حد ضرری که از قیمت فاصله ی زیادی دارد، باعث زیان بیش تر می شود. در اینجا نیز شرایط بازار می تواند تعیین کننده باشد.

اگر بعد از فعال شدن حد ضرر دست به فروش دارایی خود زدید، با بالا رفتن دوباره ی قیمت خود را سرزنش نکنید و به فکر فرصت های تازه باشید. بازار همیشه در جریان است.

افرادی که با دید سرمایه گذاری بلند مدت اقدام به خرید یک دارایی می کنند، به حـد ضرر اعتقادی ندارند. اگر به بنیاد شرکت یا ارز دیجیتالی که در آن سرمایه گذاری کرده اید، ایمان دارید، بهتر است به استراتژی خود پایبند باشید و تا رسیدن به هدف صبر کنید.

نحوه ی تعیین حد ضرر

روش ثابت عددی

در این روش، معامله گر یک قیمت خاص از دارایی را مد نظر قرار می دهد. این قیمت گاه یک حمایت مهم تکنیکالی یا یک حمایت روانی برای آن دارایی محسوب می شود که با شکست آن، زنگ خطر معامله به صدا در می اید.

روش ثابت درصدی

در این روش، معامله گر یک درصد خاص برای سرمایه ی خود در نظر می گیرد و با رسیدن با آن محدوده، حد ضرر خود را فعال می کند. گاهی تریدر سرمایه کلی خود در بازار را در نظر می گیرد و برای آن درصدی را مشخص می کند. مثلاً ۳۰ درصد از کل سرمایه را به عنوان حد ضرر مشخص می کند.

حـد ضرر تکنیکال

تحلیل تکنیکال می تواند شما را در تحقیق بیشتر در مورد حد ضرر یاری کند. حمایت ها و مقاومت ها در بازار می توانند به عنوان حـد ضرر استفاده شوند. با تسلط به ابزار تحلیل تکنیکال تصمیم بهتری در انتخاب استاپ لاس خواهید گرفت.

در انتها باید گفت هیچ قائده و قانون خاصی در تعیین حد ضرر وجود ندارد و می تواند به عنوان یک استراتژی شخصی مورد استفاده قرار گیرد تا از ریسک سرمایه گذاری های تعيين حد ضرر (stop loss) شما کم کند. گاهی نداشتن حد ضر به معنی نداشتن برنامه و عدم مدیریت سرمایه است که به زیان های زیاد منجر شود.

مفهوم حد ضرر یا stop loss در سرمایه‌گذاری

نوسانات قیمتی در بازار و تصمیم‌گیری صحیح و به‌موقع برای خروج از موقعیت سرمایه‌گذاری یا ادامه آن، همواره یکی از دغدغه­‌های اصلی سرمایه­‌گذاران بوده است. هدف مشترک همه افراد از انجام معامله، کسب سود و منفعت است.

بورس هم به‌عنوان یکی از بازارهای اصلی جذب سرمایه از این قاعده مستثنی نیست. حفظ اصل سرمایه در بورس نسبت به کسب سود اولویت دارد و به همین دلیل برای موفقیت در بازار بورس علاوه‌بر انتخاب سهام باید به زیان ناشی از معاملات هم توجه کافی داشته باشیم.‌
سرمایه­‌گذاران فعال در بازارهای مالی، حتماً ضرر در معاملات را تجربه کرده‌اند. ممکن است ما سهمی را خریداری کنیم و پس از آن سهم دچار افت قیمت شود، حال با این سوال مواجه می‌شویم که تا چه زمانی و چه قیمتی سهم مورد نظر را نگه‌داری کنیم و یا تصمیم به فروش آن بگیریم. این سوالات و سوالاتی نظیر این به مفهوم حد ضرر در سرمایه‌­گذاری اشاره دارد.‌

بهتر است بخوانید : آشنایی با اشتباهات رایج معاملگران مبتدی

اشتباه در معاملات امری طبیعی است؛ چرا که بازارهای مالی محیطی پویا دارند و همچنین شرایط متغیر و کلان سیاسی و اقتصادی نیز بر آن تأثیرگذار است.
‌در این بحث تفاوتی که میان معامله‌گران وجود دارد در تعداد معاملاتی که با ضرر انجام داده‌اند، نیست بلکه در نحوه برخورد آنها با شرایط نامطلوب بازار پایبندی به اصول معاملاتی و پذیرفتن سریع اشتباهات است.‌ هنگامی‌که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند، اگر به‌موقع از بازار خارج شویم، از گسترش زیان جلوگیری کرده‌ایم و سرمایه خود را حفظ نموده‌ایم.

بسیاری از معامله‌گران تازه‌کار به صورت احساسی و بدون در نظر گرفتن قواعد انجام یک معامله موفق، تصمیم‌گیری می‌کنند و بنابراین هرگز تمایلی به باور زیان نداشته و سعی در توجیه معامله اشتباه خود دارند. درنهایت زیان‌های بالاتری را تجربه می‌کنند و دچار حس ناامیدی، شکست و سرخوردگی از بازارهای مالی می‌­شوند.‌

حال این سوال پیش می‌آید؛

اگر ما سهمی را خریداری کردیم و قیمت آن کاهش یافت، تا چه زمانی سهم را نگهداری کنیم و چه حد ضرری برای آن در نظر بگیریم؟

مفهوم حد ضرر

‌تشخیص قیمت و زمان فروش سهام، نیاز به تجربه و اطلاعات کافی دارد. برای حفظ سرمایه و رسیدن به سود، لازم است قبل از خرید هر سهمی روندها، مقاومت‌ها حمایت‌ها، وضعیت بنیادی و… سهم را بررسی کنیم. با بررسی کامل یک سهم، این انتظار وجود دارد که قیمت سهم صعودی باشد و به سود مورد نظر برسد. حال اگر بعد از خرید یک سهم برخلاف انتظار ما قیمت آن شروع به کاهش کرد، به این معنی است که یا در محاسبات خود اشتباه کرده‌ایم یا بر خلاف روند بازار، وارد شده‌ایم و تحلیل درستی از سهم نداشتیم. در این وضعیت دو راه پیش روی ما قرار دارد:

۱-صبر کنیم تا بعد از کاهش قیمت، سهام دوباره به قیمت مورد نظر ما برسد.
‌۲-بعد از اندکی کاهش بلافاصله از سهم خارج شویم.‌‌

باقی ماندن در سهام بدون هیچ برنامه‌ای تا زمانی که به قیمت موردنظر ما برسد، ریسک زیادی دارد چرا که می‌تواند منجر به از دست رفتن بخش اعظمی از سرمایه شود. خروج از سهام بعد از تحمل مقداری کاهش، منطقی‌تر به نظر می‌رسد؛‌
یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای با بررسی کامل سهمی را می‌خرد و حد سود و زیان را تعیین می‌کند. در صورتی که به سود مورد نظر دست یافت یا سهم به مقاومت خود رسید، از سهم خارج می‌شود. زیرا هیچ سهمی تعيين حد ضرر (stop loss) برای همیشه حالت صعودی نخواهد داشت. ولی اگر سهام بجای رشد، افت کرد و به حد ضرر رسید، بلافاصله باید از سهم خارج شد.

اگر بازار بورس روند نزولی داشته باشد، حد ضرر در کل بازار باید در نظر گرفته شود و اگر به آن حد رسید، کاملا از بازار خارج می‌شویم و تا زمان بازگشت بازار به روند طبیعی، نظاره­‌گر می­‌مانیم. در این حالت باید از سهامی که به حد ضرر هم نرسیده خارج شویم.

بهتر است بخوانید : توقف نماد معاملاتی در بورس به چه دلایلی می‌باشد؟

افرادی که با مطالعه و شناخت از بازار مورد نظر و توجه به میزان سرمایه خود، سرمایه‌گذاری می‌کنند به‌طور حتم برای خود اهداف قیمتی تعیین کرده‌اند. این اهداف شامل مواردی از جمله قیمت خرید، قیمت فروش، مقدار سود و مقدار زیان است. برای سرمایه‌گذاری در بورس باید ابتدا انتظارات خود را تعریف کنیم و به سوالاتی نظیر زمان ورود یا خروج در یک سهم، سود مورد انتظار و میزان ضرری که حاضر به پذیرش آن هستیم، پاسخ دهیم. دانستن این نکته حائز اهمیت است که اگر معامله موفقی را انجام دادیم کجا خارج شویم و اگر معامله ما به هر دلیلی، مخالف انتظار ما پیش رفت آنگاه چه مقدار ضرر باید متحمل شویم.

حد ضرر ابزاری است که سرمایه‌گذاران به کمک آن می‌توانند درصورتی‌که سود موردانتظار محقق نشد، از ضرر بیشتر و از بین رفتن اصل سرمایه جلوگیری کنند.

‌تفاوت معامله‌گر حرفه‌ای با دیگران در مواجهه با زیان در معاملات

‌یکی از بارزترین تفاوت‌های معامله‌گران موفق نسبت به سایر معامله‌گران نحوه برخورد آنها در شرایط نامطلوب بازار است. زمانی‌که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند، اگر به‌موقع از بازارخارج شویم، از افزایش زیان جلوگیری می‌شود و سرمایه ما حفظ می‌گردد.
‌یکی دیگر از تفاوت‌های معامله‌گر حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در این است که تعيين حد ضرر (stop loss) معامله‌گر غیرحرفه‌ای پس از رسیدن به حد ضرر و خروج از معامله چنانچه قیمت سهام افزایش یابد، از تعیین حد ضرر پشیمان می‌شود و حتی امکان خرید اما معامله‌گر حرفه ای به دنبال ضعف و اشکال موجود در استراتژی معاملاتی خود می‌گردد.

‌مزیت تعیین حد ضرر چیست؟

برای توضیح کاربرد حد ضرر با یک مثال شروع می‌کنیم. فرض کنید سهمی را خریداری کرده‌اید و قیمت آن رو به کاهش می‌رود. چنانچه قیمت سهم موردنظر پس از یک سال دوباره به قیمت اولیه بازگردد، شما از نظر معاملاتی ضرر یا زیانی متحمل نشده‌اید. اما از نظر سرمایه‌گذاری این فرآیند برای شما هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در این یک سال ایجاد کرده ‌است. به این معنا که فرصت‌های سرمایه‌گذاری را در موقعیت‌های سودآور دیگر از دست داده‌اید. با این توضیح یکی از مزیت‌های اصلی حد ضرر را علاوه‌بر جلوگیری از افزایش زیان، می‌توانیم جلوگیری از خواب سرمایه نیز بدانیم.

‌نتیجه‌گیری

در این مطلب تلاش کردیم شا عزیزان را با مفهوم حد ضرر و ضرورت آن برای سرمایه‌گذاری، کاربرد تعیین حد ضرر در معاملات و رفتار انواع معامله‌گران مواجهه با زیان در سرمایه‌‌گذاری‌ها آشنا نماییم. در مطلب بعدی که در زمینه حد ضرر درج خواهیم کرد، سعی داریم به ارائه مطالبی درخصوص نحوه محاسبه حد ضرر و نکات کلیدی در آن، روش‌های تعیین حد ضرر و همچنین تغییر حد ضرر در زمان رشد و رکود بازار بپردازیم.

حد ضرر متحرک یکی از امکانات معاملاتی است که به شما برای تسویه پوزیشن خودتان در مواقعی که روند بازار مطابق میل نیست کمک می‌کند.

با حد ضرر متحرک هر زمان روند بازار به نفع شما حرکت می‌کند، نیازی به تنظیم دستی حد ضرر ندارید و سفارش تنها وقتی اجرا می‌شود که روند بازار بر علیه شما باشد.

حد ضرر متحرک چیست؟

حد ضرر متحرک یک نوع سفارش معاملاتی است و وقتی اجرا می‌شود که قیمت‌ها دیگر به نفع شما حرکت نمی کنند چه شما استراتژی long را در پیش گرفته باشید و چه short. این نوع سفارش برای محافظت از شما در هنگامی که معامله همچنان باز و سودآور است استفاده می‌شود.

حد ضرر متحرک چطور کار می‌کند؟

فرض کنید که در اینجا یک استراتژی Long خریداری می‌کنید یعنی کوینی را با قیمت پایین می‌خرید و وقتی قیمت‌ها صعودی شد آن را می‌فروشید.

حد ضرر متحرک که در 10 درصد استراتژی Long تنظیم شده است.

در این حالت شما باید این دارایی را قبل از افت قیمت‌ها بفروشید. اگر حد ضرر متحرک 10 درصدی را به یک استراتژی Long اضافه کنید، سفارش فروش وقتی فعال می‌شود که قیمت‌ها نسبت به پیک بعد از خرید 10 درصد کاهش پیدا کرده باشند. بنابراین بر خلاف حد ضرر معمولی که وقتی افت قیمت 10 درصدی نسبت به قیمت خرید رخ دهد اجرا می‌شود، حد ضرر متحرک نسبت به آخرین پیک محاسبه می‌شود.

همچنین اگر برای یک استراتژی Short حد ضرر متحرک 10 درصدی را تنظیم کنید، وقتی قیمت ارز مورد نظر از مرز 10 درصد تعیین شده عبور کند، سفارش خرید اجرا خواهد شد.

این نوع سفارش می‌تواند در بازارهای پرنوسان تا حدی پرمخاطره باشد. کوین‌های قوی دائماً دچار سقوط شدید می‌شوند و ممکن است کم بودن فاصله متحرک باعث تسویه سریع پوزیشن پیش از رسیدن قیمت‌ها به سطوح بالاتر تعيين حد ضرر (stop loss) شود.

بنابراین پیش از تنظیم فاصله برای هر سفارشی، حتماً سطح نوسان و روند بازار را برای دارایی‌های مورد نظرتان بررسی کنید.

حد ضرر چیست؟ نجات سرمایه پیش از فرورفتن در باتلاق زیان

در بازارهای مالی که هر لحظه با نوسانات قیمت همراه هستند، خروج به موقع از یک دارایی می‌تواند ناجی سرمایه و سود ما باشد. در بازار بورس، حفظ سرمایه و دارایی اصلی، اولویت بیشتری نسبت به کسب سود دارد. پس باید پیش از آن که ضرر و زیان سرمایه‌گذاری ما از میزان خاصی بیشتر نشده، از آن دارایی خارج شویم. چنین کاری نیازمند تعیین حد ضرر است که یکی از مهم‌ترین اصول در سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. اما حد ضرر چیست و چگونه محاسبه و تعیین می‌شود؟

حد ضرر (Stop-Loss) چیست؟

هنگامی که یک معامله‌گر تصمیم می‌گیرد که به سهمی ورود کند، حتما در تحلیل‌هایی که از پیش‌انجام داده، به این نتیجه رسیده که آن سهم سودده خواهد بود. اما بازار همیشه طبق پیش‌بینی ما عمل نمی‌کند. گاهی ممکن است خلاف انتظار ما، سهم روندی منفی در پیش بگیرد. در چنین شرایطی دو راه پیش پای ما قرار دارد:

1. منتظر بمانیم تا سهم پس از اصلاح و کاهش قیمت، مجددا به قیمت مورد نظر ما برسد.
2. به محض مشاهده روند نزولی از سهم خارج شویم.

ماندن در سهامی که در حال کاهش قیمت است، نیازمند برنامه است. این‌که بدون هیچ برنامه‌ای منتظر بمانیم تا سهم به قیمت موردنظر ما برسد، عملی تعيين حد ضرر (stop loss) پر از ریسک است. چرا که از دست دادن بخش زیادی از سرمایه در چنین حالتی بسیار محتمل است. همانطور که گفتیم، اولویت اول در سرمایه‌گذاری، حفظ سرمایه اولیه و اولویت دوم، کسب سود است. از همین رو، پیش از ورود به هر سهمی، ابتدا باید حد ضرر را برای آن سهم تعیین کنیم.

حد ضرر نشانگر قیمتی تعيين حد ضرر (stop loss) است که اگر سهام در روند منفی خود به آن برسد، زنگ هشدار فروش برای سرمایه‌گذار به صدا درمی‌آید. به این ترتیب از بیشتر شدن ضرر جلوگیری می‌شود و سرمایه اصلی را نیز با حداقل زیان، نجات داده‌ایم.

تعیین حد ضرر و حد سود نه تنها منجر به حفظ سرمایه و جلوگیری از زیان می‌شوند، بلکه می‌توانند مانع بروز رفتارهای احساسی و هیجانی سرمایه‌گذاران نیز بشوند. به همین دلیل، تعیین حد سود و ضرر یکی از نخستین اصولی است که در سرمایه‌گذاری مطرح می‌شود و مشاوران سرمایه‌گذاری شدیدا این کار را توصیه می‌کنند. اما سوال اینجاست که روش محاسبه و تعیین حد ضرر چیست؟ در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.

بیشتر بخوانید

حد ضرر چگونه تعیین می‌شود؟

بدیهی است که هیچ سهمی همیشه حالت صعودی ندارد و دچار افت قیمت نیز خواهد بود. اما اگر به جای رشد و افزایش، قیمت سهم به سطح حد ضرر برسد یا به اصطلاح، حد ضرر فعال شود، این نقطه‌ای است که در آن باید از سهم خارج شد.

اگر بازار بورس به طور کلی روندی نزولی داشته باشد، باید حد ضرر برای کل بازار در نظر گرفته شود. اگر در این شرایط حد ضرر فعال شود، باید از بازار خارج شد و تا زمانی که شرایط به حالت طبیعی برگردد، تنها باید نظاره‌گر بود. در حقیقت به خاطر روند نزولی بازار، حتی از سهامی که هنوز به حد ضرر نرسیده نیز باید خارج شد.

عوامل موثر در تعیین حد ضرر

در تعیین حد ضرر، عوامل مختلفی تاثیرگذار هستند. از آن‌جا که در فرایند تعیین حد ضرر، از اندیکاتورها و ابزارهای تحلیل تکنیکال کمک زیادی گرفته می‌شود، بیشتر این عوامل به چنین ابزارهایی مربوط هستند. اما ویژگی‌های فردی سرمایه‌گذار نیز در تعیین حد ضرر اهمیت ویژه‌ای دارند. عوامل موثر بر حد ضرر عبارتند از:

• ‌میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار
• استراتژی معاملاتی سرمایه‌گذار (از جمله کوتاه‌مدت یا بلندمدت بودن بازه سرمایه‌گذاری)
• خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
• ‌فیبوناچی
• ‌امواج الیوت
• ‌الگوهای نموداری
• ‌کف دوقلو
• ‌الگوی سروشانه

روش‌های محاسبه حد ضرر

با توجه به مزایایی که درباره حد ضرر بیان کردیم، حتما به دنبال آن هستید که بدانید روش تعیین حد ضرر چیست و چگونه باید محاسبه شود. برای محاسبه حد ضرر ‌روش‌های مختلفی وجود دارد. شماری از این روش‌ها با در نظر گرفتن فاصله قیمتی از نقطه خرید و برخی دیگر با به کار بستن اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال تعیین می‌شود. چند مورد از پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر که در این مقاله آن‌ها را بررسی می‌کنیم، عبارتند از:

• حد ضرر ثابت
• حد ضرر مکانیکال
• حدضرر تکنیکال و ترسیمی

‌روش تعیین حد ضرر ثابت‌

در روش تعیین حد ضرر ثابت، معامله‌گر قیمت مشخصی را به‌ عنوان حد ضرر در نظر می‌گیرد و زمانی‌که قیمت به آن نقطه رسید، اقدام به فروش می‌کند. محاسبه حد ضرر ثابت به دو شیوه انجام می‌شود:

1. تعیین مقدار ثابت عددی: در این شیوه، معامله‌گر عدد ثابتی را به‌ عنوان حد ضرر تعیین می‌کند. مثلا در نظر می‌گیرد که اگر قیمت سهمی به میزان ۸۰ تومان از قیمت آن در زمان خرید کمتر شد، سهام خود را بفروشد.
2. تعیین مقدار ثابت درصدی: در این روش، معامله‌گر درصد ثابتی از قیمت خرید را ملاک محاسبه حد ضرر قرار می‌دهد و ‌زمانی‌که قیمت سهم از مبلغ درصدی تعیین شده پایین‌تر رفت، از معامله خارج می‌شود. مثلا اگر سهمی را با قیمت ۱۵۰۰ تومان خریده باشیم و حد ضرر را ۱۰ درصد در نظر بگیریم، با رسیدن قیمت به ۱۳۵۰ تومان باید از معامله خارج شویم.

‌نکاتی درباره تعیین حد ضرر به شیوه درصد ثابت:

• قانون ۸ درصدی: برخی بر این باورند که اگر سهمی بر مبنای تحلیل دقیق بنیادی و تکنیکال انتخاب شده و در زمان و قیمت مناسب خریداری شده باشد، به‌ندرت با کاهشی ۸ درصدی نسبت به قیمت خرید مواجه می‌شود. بنابراین هرگاه سهام شما بیش از ۸ درصد از قیمت خرید افت کرد، باید از معامله خارج شوید و بدانید چیزی در استراتژی معاملاتی شما اشتباه است.
• معمول‌ترین محدوده‌هایی که برای تعیین حد ضرر در نظر گرفته می‌­شود، محدوده ۵ الی ۱۵ درصدی نسبت به قیمت خرید سهام است. البته محدوده کاملاً یکسانی برای همه سرمایه‌گذاران وجود ندارد. اما اغلب بازه‌ در نظر گرفته‌شده برای حد ضرر، بین ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید است.
• در دوران تعيين حد ضرر (stop loss) پس از خرید، رفتار سهم نسبت به کل بازار و صنعت باید مورد توجه قرار گیرد. چنان‌چه سهام شما در بازار در حال رشد، در جای خود باقی بماند (اصطلاحاً درجازدن بزند)، می‌تواند یک هشدار باشد. بنابراین اگر رشد سهام شما در مقایسه با رشد بازار ناچیز است، باید سهام را بار دیگر مورد مطالعه قرار دهید، حتی زمانی‌که ۸ درصد از قیمت خرید شما پایین­‌تر نیامده باشد. چرا که داشتن چنین سهمی برای شما هزینۀ فرصت به‌همراه خواهد داشت.

بیشتر بخوانید

تعیین حد ضرر مکانیکال

‌در روش‌های تعیین حد ضرر به شیوه مکانیکال برای محاسبه و تعیین نقطه ضرر از اندیکاتورها استفاده می‌شود. اما شیوه‌های مورد استفاده در تعیین حد ضرر مکانیکال چیست؟ این روش‌های عبارتند از:

1. روش پارابولیک سار (Parabolic SAR)‌: در این شیوه از ترسیم نمودار برای محاسبه و تعیین حد ضرر استفاده می‌شود.
2. میانگین متحرک (Moving Average)‌: در این روش از میانگین متحرک که قیمت سهام را در یک دوره زمانی نشان می‌دهد، استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید

حد ضرر تکنیکال و ترسیمی

‌برای تعیین حد ضرر به روش تکنیکال از ابزارهای ترسیم نمودار که در تحلیل تکنیکال موجود است، استفاده می‌شود.

‌حد ضرر بر چه مبنایی محاسبه می‌شود؟

‌از آنجا که قیمت سهام بر مبنای آخرین معامله مدام در حال تغییر است، معمولاً برای محاسبه حد ضرر، قیمت پایانی را مبنا قرار می‌دهند. البته گاهی سرمایه‌گذارانی که با هدف نوسان‌گیری معامله می‌کنند، مبنای محاسبه خود را قیمت آخرین معامله قرار می‌دهند.‌ به کمک تابلو خوانی می‌توانید اطلاعات بهتری در مورد قیمت به دست بیاورید.

حد ضرر شناور یعنی چه؟

تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه‌ای بالاتر یا پایین‌تر، به معنی تعیین حد ضرر شناور یا متغیر است. مثلا زمانی‌ که یک سهم را در قیمت ۴۰۰ تومان می‌خریم، حد ضرر را برای آن در سطح ۳۸۰ تومان قرار می‌دهیم. اگر قیمت سهم افزایش یافت و به ۴۵۰ تومان رسید، حد ضرر را در نقطه‌ای بالاتر (مثلا روی ۴۱۰ تومان) می‌گذاریم. به این فرآیند، تغییر حد با توجه به روند قیمت سهام گفته می‌شود.

شروط فعال شدن حد ضرر

برای تعیین حد ضرر در یک معامله دو عامل مهم باید در نظر گرفته شود. یکی از این عوامل حجم معامله و دیگری قیمت سهام است. چنانچه حجم معامله به مقدار مشخصی برسد و قیمت از یک حد تعیین شده کمتر شود، حد ضرر فعال می‌شود. در نتیجه برای فعال شدن حد ضرر تنها رسیدن به حجم مشخصی یا رسیدن قیمت به محدوده حد ضرر کافی نیست و این دو شرط باید هم‌زمان برقرار تعيين حد ضرر (stop loss) شود.

تفاوت واکنش معامله‌گر حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در مواجهه با زیان‌

یکی از مشخص‌ترین تفاوت‌های این دو گروه، نحوه برخورد آن‌ها با شرایط نامساعد و ناخوشایند بازار است. هنگامی که قیمت سهم بر خلاف انتظارات ما در جهتی معکوس حرکت می‌کند، باید چه کرد؟‌ در این شرایط خروج به موقع از بازار و جلوگیری از افزایش زیان به حفظ تعيين حد ضرر (stop loss) سرمایه کمک می‌کند.

تفاوت دیگر میان معامله‌گران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در اقدامات پس از خروج از سهم است. معامله‌گر غیرحرفه‌ای پس از رسیدن به حد ضرر اگر ببیند که قیمت سهم افزایش پیدا کرده؛ از عمل خود پشیمان می‌شود. اما معامله‌گر حرفه‌ای به دنبال اصلاح استراتژی معاملاتی و یافتن نقاط ضعف خود می‌گردد.

بیشتر بخوانید

مزایای تعیین حد ضرر چیست؟

اجازه دهید بحث را با یک مثال دنبال کنیم. فرض کنید که سهمی را خریده‌اید و با افت قیمت مواجه شده است. اگر قیمت سهم پس از یک سال به محدوده‌ای برگردد که مد نظر شما بوده است، از نقطه نظر معاملاتی شما زیانی نکرده‌اید. چرا که اصل سرمایه را هنوز در دست دارید. اما از منظر سرمایه‌گذاری شما متضرر شده‌اید. چرا که در این یک سال هزینه‌ فرصت سرمایه‌گذاری برای شما ایجاد شده است. این جمله به آن معناست که فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سهم‌های دیگر را در این مدت زمان از دست داده‌اید. پس بر همین اساس یکی از مزایای اصلی تعیین حد ضرر، علاوه بر جلوگیری از بیشتر شدن ضرر و زیان، جلوگیری از خواب سرمایه است.

جمع‌بندی

در سرمایه‌گذاری، حفظ سرمایه بر سود کردن اولویت دارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که پیش از ورود به موقعیت‌های معاملاتی، حد ضرر و حد سود را مشخص کنید. حد ضرر به قیمتی گفته می‌شود که در صورت پیش‌روی قیمت سهم در جهت منفی، زنگ هشدار فروش سهام است. تعیین و عمل به حد ضرر از زیان قابل توجه سرمایه‌گذار و رفتار هیجانی جلوگیری می‌کند.

برای محاسبه و تعیین حد ضرر روش‌های گوناگونی وجود دارد اما معمولا این میزان، ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید، پایین‌تر است. بار دیگر تاکید می‌کنیم که سرمایه‌گذار موفق کسی نیست که همیشه سود می‌کند؛‌ بلکه فردی که از زیان‌های بیشتر جلوگیری می‌کند از سایرین جلوتر است.