بازارساز خودکار چیست؛ چطور ارائهدهنده نقدینگی باشیم و کسب درآمد کنیم؟
بازارساز خودکار چیست؟ میتوانید یک بازارساز خودکار (Automated Market Making) را بهعنوان روباتی در نظر بگیرید که همیشه مایل است قیمتی بین دو دارایی را به شما اعلام کند. بعضی از صرافی ها مانند یونیسواپ از فرمولهای ساده استفاده میکنند، در حالی که کرو (Curve)، بالانسر و دیگران از فرمولهای پیچیدهتری بهره میبرند.
نه تنها میتوانید با استفاده از یک بازارساز خودکار (AMM) بدون نیاز به اعتمادسازی معامله کنید، بلکه میتوانید با ارائه نقدینگی به استخر، تبدیل به یک بازارساز شوید و برای تامین نقدینگی کارمزد دریافت کند.
بازارسازهای خودکار جایگاه خود را در فضای امور مالی غیرمتمرکز، ساده و آسان کردهاند. غیرمتمرکز ساختن بازار به این روش، اساس کار و هدف بازار کریپتوکارنسی است.
پروتکلهای بازارساز خودکار مانند یونیسواپ به طور منظم شاهد حجم رقابتی، نقدینگی بالا و افزایش تعداد کاربران هستند. اما این صرافیها چگونه کار میکنند؟ آیا AMMها میتوانند با صرافیهای سنتی رقابت کنند؟ مقاله «بازارساز خودکار چیست» را دنبال کنید تا به پاسخ این پرسشها برسید.
بازارساز خودکار چیست؟
بازارساز خودکار (AMM) نوعی پروتکل مبادله غیرمتمرکز (DEX) است که برای قیمتگذاری داراییها از یک فرمول ریاضی استفاده میکند. در این پروتکلها به جای استفاده از دفترچه سفارش مانند یک صرافی سنتی، داراییها طبق یک الگوریتم، قیمتگذاری میشوند.
این فرمول میتواند با هر پروتکل متفاوت باشد. به عنوان مثال، یونیسواپ از فرمول x * y = k استفاده میکند، که x مقدار یک توکن در استخر نقدینگی و y مقدار دیگری است. در این فرمول، k یک مقداری ثابت است، به این معنی که نقدینگی کل استخر همیشه باید ثابت بماند.
سایر بازارسازها از فرمولهای دیگری بر اساس هدف خاصی که دارند، بهره میبرند. اما شباهت همه آنها این است که قیمتها را به صورت الگوریتمی تعیین میکنند. اگر در حال حاضر این مفهوم کمی پیچیده است، نگران نباشید، در ادامه به درک کاملی از بازارساز خودکار خواهید رسید.
بازارسازی سنتی اغلب با شرکتهایی با منابع گسترده و استراتژیهای پیچیده کار میکند. سازندگان بازار به شما کمک میکنند تا قیمت مناسب را یک صرافی ارز دیجیتال پیدا کنید. بازارسازان خودکار این فرآیند را غیرمتمرکز بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ کرده و به هر کسی اجازه میدهند بازاری را بر روی بلاکچین ایجاد کند. اما چگونه میتوانند این کار را انجام دهند؟
یک بازارساز خودکار چگونه کار می کند؟
به پرسش بازارساز خودکار چیست، پاسخ دادیم، حالا بیاید ببینیم که این بازارسازها چگونه کار میکنند.
یک بازارساز خودکار مشابه یک دفتر سفارش صرافی عمل میکند، چون جفتهای معاملاتی را ارائه میدهد، مانند ETH/DAI. با این حال، برای انجام معامله، نیازی به داشتن طرف مقابل ندارید. در عوض، شما با یک قرارداد هوشمند تعامل خواهید داشت که بازار را برای شما «میسازد».
در یک صرافی غیرمتمرکز، معاملات بهطور مستقیم بین کیف پولهای کاربر انجام میشود. اگر ارز دیجیتال A را با رمز ارز B در صرافی X بفروشید، شخص دیگری در آن سوی معامله وجود دارد که رمز ارز B را با رمز ارز A خود میخرد. میتوانیم این معامله را تراکنش همتا به همتا (P2P) بنامیم.
در مقابل، شما میتوانید بازارسازها را بهعنوان قرارداد همتا (P2C) در نظر بگیرید. نیازی به طرف مقابل به معنای سنتی نیست، چون معاملات بین کاربران و قراردادها انجام میشود. از آنجایی که هیچ دفترچه سفارشی وجود ندارد، هیچ نوع سفارشی نیز در AMM وجود نخواهد داشت. در عوض قیمتی که برای دارایی مورد نظر که میخواهید بخرید یا بفروشید دریافت میکنید، با فرمول تعیین میشود.
بنابراین نیازی به طرف مقابل نیست، اما هنوز به شخصی نیاز داریم که باید بازار را ایجاد کند، درست است؟ نقدینگی در قرارداد هوشمند هنوز باید توسط کاربرانی به نام ارائهدهندگان نقدینگی (LPs) تامین شود.
استخر نقدینگی در بازارساز خودکار چیست؟
ارائهدهندگان نقدینگی (LPs) وجوهی را به استخرهای نقدینگی اضافه میکنند. شما میتوانید یک استخر نقدینگی را بهعنوان انبوهی از سرمایه در نظر بگیرید که معاملهگران میتوانند با آن معامله کنند. در ازای ارائه نقدینگی به پروتکل، ارائهدهندگان از معاملاتی که در استخر آنها اتفاق میافتد، کارمزد دریافت میکنند. در مورد یونیسواپ، ارائهدهندگان ارزشی معادل دو توکن، برای مثال، 50 درصد اتر و 50 درصد دای را به استخر ETH/DAI واریز میکنند.
بنابراین هر کسی میتواند یک بازارساز شود؟! بله. اضافه کردن وجوه به استخر نقدینگی بسیار آسان است و پاداشها توسط پروتکل تعیین میشود. بهعنوان مثال، یونیسواپ 0.3 درصد از معاملهگران کارمزد میگیرد که بهطور مستقیم آن را به ارائهدهندگان نقدینگی میدهد. سایر پلتفرمها ممکن است برای جذب ارائهدهندگان نقدینگی بیشتر به استخر خود، هزینه کمتری دریافت کنند.
چرا جذب نقدینگی مهم است؟
با توجه به نحوه کار AMMها، هرچه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، ممکن است لغزش کمتری برای سفارشات بزرگ ایجاد شود. این به نوبه خود ممکن است حجم بیشتری را به پلتفرم جذب کند.
مشکلات لغزش در طرحهای مختلف بازارساز خودکار متفاوت است، اما باید به آن توجه داشت. به یاد داشته باشید، قیمتگذاری توسط یک الگوریتم تعیین میشود. در واقع به روشی ساده، تغییرات نسبت بین توکنها در استخر نقدینگی، پس از معامله تعیین خواهد شد. اگر نسبت با حاشیه زیاد تغییر کند، مقدار زیادی لغزش وجود خواهد داشت.
اجازه دهید موضوع را با ارائه یک مثال روشنتر کنیم. فرض کنید میخواستید تمام ETH موجود در استخر ETH/DAI را در بخرید. شما باید برای هر اتر اضافی حق بیمه را که به طور تصاعدی بالا میرود، بپردازید، اما هرگز نمیتوانید همه آن را از استخر خریداری کنید. چرا؟ این موضوع به دلیل فرمول x * y = k است. اگر x یا y صفر باشد، به این معنی که ETH یا DAI در استخر صفر شود، معادله دیگر معنی ندارد.
اما این داستان کامل در مورد بازارسازهای خودکار و استخرهای نقدینگی نیست. هنگام ارائه نقدینگی به AMMها باید مورد دیگری را هم در نظر داشته باشید؛ ضرر ناپایدار.
ضرر ناپایدار در بازارساز خودکار چیست؟
ضرر ناپایدار زمانی اتفاق میافتد که نسبت قیمت توکنهای سپردهشده پس از سپردهگذاری در استخر تغییر کند. در واقع اگر در هنگام برداشت توکنها از استخر، قیمت آنها از زمان سپردهگذاری کمتر باشد، ضرر ناپایدار رخ داده است.
هرچه این تغییر بزرگتر باشد، ضرر ناپایدار بزرگتر خواهد بود. به همین دلیل است که بازارسازهای خودکار با جفت توکنهایی که ارزش مشابهی دارند، مانند استیبل کوینها یا توکنهای پیچیده، بهترین کارایی را ارائه میدهند. اگر نسبت قیمت بین جفت رمز ارز در محدوده به نسبت کوچکی باقی بماند، ضرر ناپایدار هم ناچیز است.
از سوی دیگر، اگر این نسبت تغییرات بسیاری داشته باشد، ارائهدهندگان نقدینگی ممکن است به جای اضافه کردن بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ وجوه به یک استخر، به سادگی توکنها را نگه دارند. با این حال، استخرهایی مانند ETH/DAI که بهطور کامل در معرض ضررهای ناپایدار هستند، به لطف کارمزد معاملاتی که تعلق میگیرند، سودآور خواهند بود.
با این گفته، ضرر ناپایدار عنوان مناسبی برای نامگذاری این پدیده نیست. «ناپایداری» فرض میکند که اگر داراییها به قیمتهایی که در ابتدا سپرده شدهاند برگردند، زیان کاهش مییابد. با این حال، اگر وجوه خود را با قیمت کمتر در زمان سپردهگذاری در استخر، برداشت کنید، ضرر ناپایدار زیاد خواهد بود. در برخی موارد، کارمزدهای معاملاتی ممکن است زیانها را کاهش دهد، اما هنوز مهم است که خطرات را در نظر بگیرید. هنگام واریز وجوه به AMM مراقب باشید و مطمئن شوید که پیامدهای ضرر ناپایدار را درک کردهاید.
مثالی از ضرر ناپایدار
ضرر ناپایدار تفاوت بین نگهداری داراییها و قرار دادن آنها در یک استخر نقدینگی است. در اینجا با یک مثال بسیار ساده این مفهوم را بررسی میکنیم.
- آلیس 1 اتر و 100 دای در استخر نقدینگی مورد نظرش قرار میدهد.
- یک هفته بعد 1 اتر برابر با 200 دای است.
- اگر آلیس 1 اتر و 100 دای اولیه خود را نگه میداشت، 50 درصد سرمایهاش افزایش مییافت (100 دای یکسان است، اما اتر اکنون 200 دای ارزش دارد)
- از آنجایی که آلیس در یک استخر بازارساز خودکار شرکت میکند، سود او کمتر از 50 درصدی است که اگر به سادگی داراییها را نگه میداشت، به دست میآورد.
مزایای بازارساز خودکار چیست؟
چه چیزی در مورد AMM عالی است؟ آنها بسیاری از ویژگیهای مهم دیفای را فعال میکنند که صرافیهای سنتی نمیتوانند انجام دهند. در اینجا چند مزیت آنها را باهم بررسی میکنیم؟
تجارت غیرمتمرکز
بازارسازهای خودکار نیازی به ثبت نام، اقدامات احراز هویت یا سایر موانع برای تجارت ندارند. هر کسی که کیف پول ارز دیجیتال و اتصال به اینترنت داشته باشد، میتواند 24 ساعته و 7 روز هفته معامله کند. حتی در زمان سقوط تکاندهنده کریپتو در ماه می 2021، صرافیهای AMM با وجود حجم معاملات رکورددار، در دسترس بودند، در حالی که صرافیهای متمرکز مانند کوین بیس، بایننس و رابینهود همگی سقوط کردند.
نقدینگی عمیق
صرافیهای متمرکز برای نقدینگی به بازارسازان بزرگ متکی هستند. صرافیهای AMM نقدینگی خود را از هر کسی که مایل به سپردهگذاری داراییهای خود در ازای سهمی از کارمزد معاملات است، تامین میکند. دموکراتیک کردن صرافیها به این روش یک موفقیت آشکار است و بیش از 60 میلیارد دلار دارایی در DeFi قفل شدهاند.
کارایی بازار
پروتکلهای جدیدتر بازارسازها مانند بالانسر از استخرهای نقدینگی با وزن پویا، برای افزایش کارایی سرمایه استفاده میکنند که منجر به لغزش کمتر و قیمتهای بهتر در طول معاملات با حجم بالا میشود.
جنبههای منفی بازارساز خودکار چیست
مانند همه فناوریهای بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ جدید، بازارسازها بدون عیب نیستند.
لغزش زیاد
به طور کلی، هر چه سفارش شما بزرگتر باشد، قیمت پیشنهادی برای دارایی سفارش دادهشده بالاتر است. همین امر در تراکنشها با حجم بالا نیز صدق میکند. به این دلیل که AMMها بر جفت رمز ارزها تکیه میکنند که با هم جمع شده و طبق یک الگوریتم قیمتگذاری میشوند. علاوه بر این، اختلاف قیمت قابل توجه بین داراییها میتواند خطر لغزش را افزایش دهد.
ضرر ناپایدار
ارائهدهندگان نقدینگی که جفت رمز ارزهای را در یک استخر نقدینگی سپردهگذاری میکنند، در معرض ضرر ناپایدار هستند. اگر دو دارایی سپردهگذاری کنید و قیمت یک یا هر دو تغییر کند، ممکن است داراییهای خود را با قیمتی کمتر از زمان سپردهگذاری برداشت کنید. ریسک این ضرر با سپردهگذاری جفت استیبل کوین در پروتکلهای بازارسازی مانند کرو و سوشیسواپ کاهش مییابد.
ریسک قرارداد هوشمند
اگر با یک پروتکل AMM یک ارائهدهنده نقدینگی شوید، رمزارز را به یک قرارداد هوشمند واریز میکنید. اگر یک باگ یا هکر از قرارداد هوشمند سوءاستفاده کند چه اتفاقی میافتد؟ این امر متاسفانه، ممکن است به معنای از دست دادن کامل رمزارز شما باشد. برخی از پروتکلهای دیفای، مانند آوه، صندوق بازپرداخت بزرگی را برای اصلاح چنین وضعیتی نگه میدارند.
جمعبندی
با مقاله بازارساز خودکار چیست همرا بودید. بازارسازان خودکار جزء اصلی امور مالی غیرمتمرکز (Defi) هستند. با استفاده از آنها هر کسی میتواند بازارهایی را به طور یکپارچه و کارآمد ایجاد کند. در حالی که در مقایسه با صرافیهای دیگر محدودیتهای خود را دارند، نوآوری کلی که برای ارزهای دیجیتال به ارمغان میآورند بسیار ارزشمند است.
بازارسازهای خودکار هنوز در مراحل ابتدایی خود هستند. بازارسازهایی که امروزه میشناسیم و استفاده میکنیم مانند یونیسواپ، کرو و پنکیکسواپ، از نظر طراحی زیبا هستند، اما از نظر ویژگیها محدودیتهایی دارند. به احتمال زیاد در آینده طرحهای نوآورانه بازارسازهای بیشتری بهوجود خواهد آمد. این امر باید به کارمزدهای کمتر، اصطکاک کمتر و در نهایت نقدینگی بهتر برای هر کاربر در حوزه امور مالی غیرمتمرکز منجر شود.
نظر شما درباره بازارساز خودکار چیست؟ آیا تا به حال یک ارائهدهنده نقدینگی در استخرها بودهاید؟
من مریم هستم و ارشد رشته فناوری اطلاعات. به شبکه و تکنولوژی خیلی علاقه دارم و در این زمینه تحصیل کردم. در بازار بورس فعالیت دارم و مدتی کار تولید محتوا انجام دادم. به همین دلیل تصمیم گرفتم از ترکیب این چند مورد وارد کار کریپتوکارنسی شم. تا اینکه با کیوسک آشنا شدم.
علاوه بر اینکه در آکادمی کیوسک مطلب مینویسم، دبیری بخش مقالات رو هم به عهده دارم.
بازارساز خودکار چیست؟ معرفی بازار خودکار AMM در دیفای
یکی از دلایل اصلی ظهور صرافی غیرمتمرکز DEX در زمینه DeFi، معرفی مدل بازارساز خودکار (AMM) است. AMM یا همان Automated Market Maker یکی از حیاتیترین فناوریها برای صرافیهای غیرمتمرکز است و بهعنوان یکی از تأثیرگذارترین نوآوریهای DeFi نیز شناخته میشود که میتواند برای طیف وسیعی از توکنهای مختلف در دسترس عموم قرار گیرد. بازارساز خودکار، نه تنها در دنیای DeFi اجرا میشود، بلکه رونق دنیای DeFi را نیز ارتقا میدهد. ممکن است در هر بازاری شرایطی پیش بیاید که نقدینگی ارگانیک کافی برای حمایت از معاملات فعال وجود نداشته باشد. دراینمیان، بازارسازان اساساً عواملی هستند که با تسهیل معاملات این مشکل را کاهش میدهند. ظهور AMM حالت تطبیق معاملات دفترچه سفارش سنتی را تغییر داده است، همه میتوانند به یک بازارساز تبدیل شوند، نقدینگی را برای بازار معاملات فراهم کنند و کارایی معاملات را تا حد زیادی بهبود بخشند. از آنجایی که تبدیلشدن به یک LP (ارائهدهنده نقدینگی) میتواند سود سهام کارمزد معامله بازار معاملات را به دست بیاورد و نرخ بهرهبرداری از داراییهای کاربر را افزایش دهد. بازارساز خودکار AMM به تدریج به راهی برای سرمایهگذاری و مدیریت ثروت تبدیل شده است.
بازارساز خودکار AMM چیست؟
بازارساز خودکار، یک پروتکل مبادله غیرمتمرکز (DEX) است که از فرمولهای ریاضی برای قیمتگذاری داراییها استفاده میکند. قیمتگذاری دارایی، به جای استفاده از کتابهای سفارش که معمولاً در پلتفرمهای معاملاتی سنتی استفاده میشود، از طریق الگوریتمهای قیمتگذاری انجام میگیرد. در واقع میتوانیم آن را رباتی در نظر بگیریم که معاملات خرید و فروش را انجام میدهد و مسائل مربوط به هزینه و کارایی را که در انتقال مبادلات سنتی به DEX ایجاد میشود، حل میکند.
در بازارهای سنتی، بازارسازان افرادی هستند که به انجام معاملات کمک میکنند؛ چه بازار سهام باشد و چه بورس داراییهای کریپتو، از مدل کتاب سفارش استفاده میشود. بازارسازان حرفهای بهطور همزمان در هر دو جهت خرید و فروش صرافی سفارش میدهند و قیمت را با توجه به نوسانات بازار تنظیم میکنند تا نقدینگی برای بازار فراهم شود. AMM کاربران را به ثبت سفارش ملزم نمیکند، بلکه مستقیماً نرخ مبادله بین دو یا چند دارایی را بر اساس الگوریتم محاسبه میکند و بدون انتظار برای سفارشهای معلق، «تراکنشهای بیدرنگ» را محقق میکند. در مدل AMM نقدینگی توسط LPها تأمین میشود.LPها داراییهای خود را بهطور متناسب به استخر سپرده میکنند تا نقدینگی معاملات را تأمین نمایند، این استخر را استخر نقدینگی مینامند. هنگامیکه یک معاملهگر معامله میکند، در واقع با استخر نقدینگی معامله میکند و قیمت معامله نیز بهطور خودکار توسط مدل AMM با توجه به پارامترها محاسبه میشود.
نحوه کار AMMها چگونه است؟
قیمت واقعی خرید و فروش یک دارایی AMM توسط یک فرمول تعیین میشود. فرمول اصلی بازارسازی چنین است:
معنای این فرمول آن است که هر بار که تأمینکننده نقدینگی دارایی را سپردهگذاری میکند، حاصلضرب دو مقدار دارایی محاسبه و ثابت میماند. این همچنین بدان معناست که وقتی عرضه توکن X افزایش مییابد، باید عرضه توکنهای Y کاهش یابد و بالعکس. همانطور که قیمت بزرگتر و بزرگتر میشود، انتهای آن به بینهایت نزدیک خواهد شد.
به عنوان مثال، فرض کنید در ابتدا مجموعههای نقدینگی بدون توجه به اثر کارمزد، داراییهای A و B وجود دارد. زمانیکه بازارسازان ابتدا 1000 A و 2000 B را پر کردند، طبق فرمول فوق X×Y=K میتوان ثابت K را محاسبه کرد، یعنی حاصلضرب 2،000،000 است. در این زمان، معاملهگران در بازار فکر میکنند که قیمت هر A و 2B بسیار مناسب است و تعویض A با 2B بسیار مقرونبهصرفه خواهد بود. معاملهگر بلافاصله 1A را شارژ میکند، سپس X در فرمول فوق به 1001 تبدیل میشود تا اطمینان حاصل گردد که K هنوز برابر با 2000000 است، Y باید به 1998 تبدیل گردد و 2B اضافی فقط به معاملهگر داده میشود.
مدل خودکار AMM عملیات بازارسازی را بسیار ساده میکند و در شرایط تمرکززدایی نظارت آن بسیار کم و همچنین تأمین نقدینگی بسیار راحت خواهد بود. هر کاربری با هر میزان وجهی میتواند مشارکت کند. جوایز استخراج نقدینگی همچنین کاربران را برای تأمین نقدینگی و ارائه یک حلقه بسته خوب تشویق میکند. بااینحال، مدل AMM کامل نیست و حتی خطرناک هم هست، رایجترین خطر این پلتفرم ازدستدادن دائمی سرمایه است.
ضرر ناپایدار چیست؟
ایجاد زیانهای دائمی، ارتباط نزدیکی با مدل AMM دارد و زمانی رخ میدهد که قیمت OTC و توکن مربوط در استخر نقدینگی در هر جهتی منحرف شوند. استخر نقدینگی در AMM به طور خودکار قیمت OTC را حس نمیکند. زمانی که قیمت توکنهای موجود در استخر نقدینگی از قیمت عادی بازار منحرف میشود، نقش آربیتراژور برای کمک به بازگشت تدریجی قیمت به حالت عادی لازم خواهد بود. آربیتراژور مابهالتفاوت صندوق استخر را دریافت میکند و این سود از صندوق LP استخراج میشود، بنابراین ضرر معینی را به صندوق کاربر وارد خواهد کرد.
به عنوان مثال با در نظر گرفتن مخزن نقدینگیETH/USDT ، اگر قیمت ETH افزایش یابد، بازارساز بهطور خودکار ETH را به معاملهگر میفروشد و هر چه بیشتر افزایش یابد، ETH بیشتری در استخر به فروش میرسد. بنابراین تعداد ETH در استخر کاهش مییابد. برعکس، زمانیکه قیمت اتریوم کاهش مییابد، بازارساز نیز به طور خودکار اتریوم را در دست معاملهگران خریداری میکند و هر چه کاهش یابد، بیشتر خریداری میشود. بنابراین مقدار ETH در استخر افزایش خواهد یافت. این روند ازدستدادن دائمی است. هنگامیکه قیمت بازار بهشدت افزایش یا کاهش مییابد، ضرر دائمی ارائهدهنده LP نیز به میزان قابلتوجهی افزایش مییابد. بااینحال، بهطورکلی، کاربر ممکن است هزینهای برای جبران ضرر دریافت کند. در نهایت هم تا زمانیکه زیان دائمی کمتر از هزینه دریافتی باشد، کاربر در حال سودآوری خواهد بود.
مزایای سرمایهگذاری در بازارساز خودکار
- سکهها را نگه دارید و همزمان درآمد کسب کنید
برای ارزهای رمزنگاریشده، مدل سنتی معاملات، مشاهده بازار و ایجاد سفارشها معلق و کسب سود با خرید در قیمت پایین و فروش با قیمت بالا است. بازارسازی خودکار از طریق AMM نه تنها میتواند فروش بالایی داشته باشد، بلکه این امکان را نیز دارد که خرید پایینی داشته باشد.
درحالحاضر پروژههای قراردادی AMM زیادی در بازار وجود دارد که اگر میخواهید بازده قابلتوجه و ریسک کم داشته باشید، باید زمان و انرژی زیادی را برای انتخاب آنها صرف کنید. در این زمان، شما باید یک پلتفرم حرفهای قابلاعتماد را برای سرمایهگذاری در AMM انتخاب کنید. یک پلتفرم خوب با دقت پروژهها را انتخاب میکند تا از داراییهای مشتری خود محافظت نماید. به عنوان مثال Matrixport مستقیماً پروژههای DeFi نسبتاً شناختهشده و بالغ را انتخاب میکند، از جمله Uniswap، Shibaswap، Sushiswap، Quickswap، Pancake، MDEX و Biswap که در مقایسه با شرکت در یک پروژه قرارداد AMM، یک مجموعه چند پروژهای شاخص ریسک را کاهش میدهد.
- هم ارز دوگانه و هم ارز واحد میتوانند شرکت کنند
AMMها معمولاً از ارائهدهندگان نقدینگی میخواهند که دو توکن مختلف را برای ارائه نقدینگی برابر در هر دو طرف معامله سپردهگذاری کنند. سرمایهگذاری در محصولات “AMM Select” نیازی به ارائه دو توکن مختلف از سوی کاربران ندارد، این یعنی حتی یک توکن نیز میتواند شرکت کند. این پلتفرم این قابلیت را دارد که به کاربران کمک کند تا نیمی از وجوه را بهطور خودکار بفروشند تا ارز دیگری را بخرند و آنها را در قرارداد واریز کنند، آن هم بدون اینکه نیازی به انجام عملیاتهای دست و پاگیر از سوی کاربران باشد.
آینده AMM چگونه است؟
AMM اولین بار در سال 2018 توسعه یافت و اکنون هم به بخش بسیار مهمی از اکوسیستم DeFi تبدیل شده است. نسخههای بعدی نیز ساختار AMM را اضافه کردند، از جمله ابزارهای خودکار برای ارائهدهندگان نقدینگی. آنها همچنین یک بازار امنتر و آسانتر نیز برای استفاده ایجاد میکنند. AMM به فناوری قراردادهای هوشمند برای تسهیل تراکنشها بهصورت کارآمدتر متکی است و به دنبال آن تاکنون Uniswap، Sushiswap، PancakeSwap، dYdX و موارد دیگر موفقیتهای زیادی داشتهاند. در آینده، AMM بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ پتانسیل دستیابی به بازار گستردهتری را دارد. بااینحال برای دستیابی به این هدف، نوآوری ضروری است، اما مهمتر از آن میتواند محل معاملاتی امنتر و پایدارتری را برای سرمایهگذاران فراهم کند.
فضای DeFi درحالحاضر بهسرعت در حال توسعه است. AMM زمینه پیشرو در توسعه میدان DeFi است و همچنین جزء اصلی آن به حساب میآید. درحالحاضر توسعهدهندگان و طرفهای پروژه بیشتر در ساخت زیرساختها مشارکت دارند.
جمعبندی
بازارسازان خودکار (AMM) بخش مهمی از بخش مالی غیرمتمرکز و بهطور خاصتر، صرافیهای غیرمتمرکز محسوب میشوند. به همین دلیل نیز صرافیهای غیرمتمرکز قادر به ارائه خدمات بدون تکیه بر روشهای استفادهشده توسط صرافیهای متمرکز هستند. اکنون همه آنها را به عنوان کارآمدترین راه برای تأمین نقدینگی در صنعت ارزهای دیجیتال استفاده میکنند.
بازارسازان خودکار اساساً به همه اجازه میدهند تا بازارهای یکپارچه و کارآمد را ایجاد کنند. درحالیکه محدودیتهای خاصی در مقایسه با معاملات کتاب سفارش وجود دارد، نوآوری کلی که AMM در دنیای ارزهای دیجیتال به ارمغان میآورد بسیار ارزشمند است. AMM هنوز در مراحل اولیه است و درحالحاضر نیز AMMهایی که میشناسیم و به کار میبریم (مانند Uniswap، Curve و غیره) از نظر طراحی مبتکرانه هستند، اما از نظر عملکرد بسیار محدود خواهند بود. ما کاملاً معتقدیم که طراحی آینده AMM از فناوریهای نوآورانهتر استفاده میکند، بهطوریکه همه کاربران DeFi میتوانند از کارمزدهای کمتر، محیط معاملاتی هماهنگتر و نقدینگی بالاتر برخوردار شوند.
برای یادگیری “کسب درآمد از طریق استخراج ارزدیجیتال” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
بازارساز خودکار (AMM) چیست و چه کاربردی دارد؟
بازارساز خودکار ( AMM ) ابزاری است که برای تأمین نقدینگی در امور مالی غیرمتمرکز ( DeFi ) استفاده میشود. AMM ها امکان تجارت خودکار داراییهای دیجیتال را فراهم میکنند. بازارسازهای خودکار این کار را با استفاده از استخرهای نقدینگی بهعنوان جایگزینی برای بازارهای سنتی خریدار و فروشنده انجام میدهند.
اگر از جمله افرادی هستید که به سرمایهگذاری در بازارهای مالی و ارزهای دیجیتال علاقه دارید، میتوانید با استفاده از AMM ها با قیمت مناسب دو دارایی را معامله کنید. قبل از AMM ها، مردم از بوک اوردرها برای ترید استفاده میکردند. پلتفرمهای سنتی ترید و خرید و فروش این فرصت را در اختیار افراد قرار میدادند که برای دارایی مدنظرشان هر قیمتی که میخواستند، تعیین کنند.
پس از مدتی، سایر کاربران قیمت فهرستشدهای را انتخاب میکنند که با آنچه در نظر دارند، مطابقت دارد. درنهایت این قیمت تعیینشده، به قیمت نهایی دارایی در بازار تبدیل میشود. فرایند بازارسازی سنتی به بازارسازان حرفهای نیاز دارد که سفارشهای زیادی را مدیریت کنند.
در این مدل، بازارسازان مقداری را که ترید در آن انجام میشود، پیشبینی میکنند و البته در تعداد دفعات انجام این کار هم محدودیت دارند. در میان انواع بازارهای سرمایهگذاری، بازارهایی مانند بازار ملک و اوراق بهادار، هنوز هم به روشهای بازارساز سنتی متکی هستند، اما بازارساز های خودکار راهحلی جایگزین برای دیفای در نظر گرفته میشوند.
منظور از بازارساز یا Market Maker چیست؟
صرافی متمرکز بر فعالیت معاملهگران نظارت میکند و سیستم خودکاری ارائه میدهد که با استفاده از آن، تطابق سفارشهای مختلف را بررسی میکند؛ به عبارت دیگر، وقتی معاملهگر A تصمیم میگیرد 1 بیت کوین را به قیمت 34000 دلار بخرد، صرافی اطمینان حاصل میکند که معاملهگر B را پیدا کند که مایل است 1 بیت کوین را با نرخ ارز ترجیحی معاملهگر A بفروشد.
به این ترتیب، صرافی متمرکز کم و بیش واسطه بین معاملهگر A و معاملهگر B است. وظیفه صرافی متمرکز این است که فرایند را تا حد امکان بدون مشکل پیش ببرد و سفارشهای خرید و فروش کاربران را در مدتزمانی ترجیحاً کوتاه، تطبیق دهد، اما اگر صرافی موفق به انجام این کار نشود و نتواند سفارشهای خرید و فروش بهصورت آنی پیدا کند، چه اتفاقی میافتد؟ در چنین شرایطی میگوییم نقدینگی داراییهای موردنظر کم است.
نقدینگی به این موضوع اشاره دارد که چگونه میتوان یک دارایی را بهراحتی خرید یا فروخت. نقدینگی بالا نشان میدهد بازار فعال است و معاملهگران زیادی در حال خرید و فروش یک دارایی خاص هستند. برعکس، نقدینگی کم به این معناست که فعالیت کمتری وجود دارد و خرید و فروش دارایی دشوارتر است.
زمانی که نقدینگی کم است، slippage رخ میدهد؛ به عبارت دیگر، قیمت دارایی در نقطه انجام معامله، قبل از تکمیل معامله، به میزان قابلتوجهی تغییر میکند. بهطور معمول، این اتفاق در بازار کریپتو که نوسانات زیادی دارد، بهوفور مشاهده میشود؛ از اینرو صرافیها باید مطمئن شوند که معاملات بهصورت آنی انجام میشود تا slippage قیمتها کاهش یابد.
اسلیپیچ ( slippage ) چیست؟
برای دستیابی به یک سیستم معاملاتی سیال، صرافیهای متمرکز به معاملهگران حرفهای یا مؤسسات مالی برای تأمین نقدینگی برای جفتهای معاملاتی متکی هستند. این نهادها برای مطابقت با سفارشهای معاملهگران خردهفروش، چندین سفارش پیشنهادی ایجاد میکنند. با این کار، صرافی میتواند اطمینان حاصل کند که طرف مقابل برای همه معاملات همیشه در دسترس است؛ به عبارت دیگر، بازارسازی شامل فرایندهای مورد نیاز برای تأمین نقدینگی برای جفتهای معاملاتی است.
چرا به بازارساز خودکار ( AMM ) نیاز داریم؟
برخی صرافیهای رمزنگاری از یک اوردر بوک و یک سیستم تطبیق سفارش برای تسهیل معاملات کریپتو استفاده میکنند. دفتر سفارش، قیمتهایی را که معامله گران تمایل به خرید یا فروش ارزهای دیجیتال دارند، ثبت میکند. سپس با سیستم تطبیق سفارش، سفارشهای خرید و فروش مطابقت یافته و با موفقیت انجام خواهد شد.
جدیدترین قیمتی که کریپتو با آن خریداری شده است، بهطور خودکار بهعنوان قیمت بازار دارایی دیجیتال نشان داده میشود. با این حال، در شرایطی که خریدار یا فروشنده به اندازه کافی برای ترید وجود ندارد، احتمال اینکه نقدینگی بازار به اندازه کافی تأمین نشود، وجود خواهد داشت.
برای حل این مشکل، برخی صرافیهای رمزنگاری با بانکها و سایر سرمایهگذاران نهادی همکاری میکنند تا نقدینگی را بهطور مداوم تأمین کنند. در این شرایط همیشه میتوان مطمئن بود که طرف مقابلی برای انجام معامله وجود خواهد داشت. این فرایند «بازارسازی» است و بانکها و سایر سرمایهگذاران نهادی «بازارسازان» هستند. با این حال، در ابتدای مسیر راهاندازی صرافی غیرمتمرکز، یافتن طرف مقابلی که تمایل به خرید یا فروش داشته باشد، بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ کار دشواری بود؛ به همین دلیل خرید و فروش ارزهای دیجیتال در چنین صرافیهایی با چالشهای زیادی همراه شد.
مفهوم بازارساز خودکار برای حل این مشکل مطرح میشود. درواقع این امکان را فراهم میکند که یک فرد معمولی بتواند بهعنوان یک بازارساز عمل کند.
بازاساز خودکار چگونه کار میکند؟
دو نکته مهم وجود دارد که ابتدا باید درباره بازارساز خودکار بدانید:
- جفتهای معاملاتی که معمولاً در یک صرافی متمرکز پیدا میکنید، بهعنوان «استخر نقدینگی» منفرد در AMM وجود دارند؛ برای مثال اگر میخواهید اتر را با تتر معامله کنید، باید یک استخر نقدینگی ETH/USDT پیدا کنید.
- هرکسی میتواند بهجای استفاده از بازارسازان اختصاصی، نقدینگی این استخرها را با سپردهگذاری هر دو دارایی در استخر تأمین کند؛ برای مثال اگر میخواهید یک تأمینکننده نقدینگی برای استخر ETH/USDT شوید، باید نسبت از پیش تعیینشده مشخصی از ETH و USDT را واریز کنید.
برای اطمینان از اینکه نسبت داراییها در استخرهای نقدینگی تا حد امکان متعادل باقی میماند و برای از بین بردن اختلاف قیمتگذاری داراییهای ادغامشده، AMM از معادلات ریاضی از پیش تعیین شده استفاده میکنند؛ برای مثال، Uniswap و بسیاری دیگر از پروتکلهای صرافی DeFi از یک معادله x*y=k ساده برای تنظیم رابطه ریاضی بین داراییهای خاص موجود در استخرهای نقدینگی استفاده میکنند.
در این معادله x نشاندهنده مقدار دارایی A ، y نشاندهنده مقدار دارایی B است؛ درحالیکه k یک ثابت است. در اصل استخرهای نقدینگی Uniswap همیشه حالتی را حفظ میکنند که به موجب آن ضرب قیمت دارایی A و قیمت B همیشه برابر با یک عدد است.
برای درک اینکه این معادله چگونه استفاده میشود، اجازه دهید از استخر نقدینگی ETH/USDT بهعنوان مطالعه موردی استفاده کنیم. وقتی ETH توسط معامله گران خریداری میشود، USDT را به استخر اضافه کرده و ETH را از آن حذف میکنند. این فرایند سبب میشود مقدار ETH در استخر کاهش یابد که به نوبه خود سبب افزایش قیمت ETH بهمنظور تحقق اثر متعادل x*y=k میشود.
در مقابل، چون USDT بیشتری به استخر اضافه شده است، قیمت USDT کاهش مییابد. هنگامی که USDT خریداری میشود، این فرایند برعکس است؛ یعنی قیمت ETH در استخر کاهش مییابد؛ درحالیکه قیمت USDT افزایش مییابد.
هنگامی که سفارشهای بزرگ در AMM ثبت میشوند و مقدار قابلتوجهی از یک توکن حذف یا به یک استخر اضافه میشود، میتواند سبب ایجاد اختلافات قابلتوجهی بین قیمت دارایی در استخر و قیمت بازار آن (قیمتی که با آن در چندین صرافی معامله میشود) شود.
برای مثال قیمت ETH در بازار ممکن است 3000 دلار باشد، اما در یک استخر، ممکن است 2850 دلار باشد؛ زیرا شخصی مقدار زیادی اتریوم را به یک استخر اضافه کرده تا توکن دیگری را حذف کند؛ یعنی ETH با تخفیف در استخر معامله میشود و فرصت آربیتراژ ایجاد میکند. ترید آربیتراژ استراتژی یافتن تفاوت بین قیمت یک دارایی در مبادلات متعدد، خرید آن در پلتفرمی است که کمی ارزانتر بوده و فروش آن در پلتفرمی که کمی بالاتر است.
در AMM ، معاملهگران آربیتراژ انگیزه مالی دارند تا داراییهایی را بیابند که با تخفیف در استخرهای نقدینگی معامله میشوند و آنها را خریداری کنند تا زمانی که قیمت دارایی مطابق با قیمت بازار آن بازگردد؛ برای مثال اگر قیمت اتریوم در استخر نقدینگی در مقایسه با نرخ ارز آن در سایر بازارها پایین باشد، معاملهگران آربیتراژ میتوانند با خرید ETH در استخر با نرخ پایینتر و فروش آن با قیمت بالاتر در صرافی دیگر، تریدر از این اختلاف قیمت سود میکند.
توجه داشته باشید که معادله x*y=k در Uniswap تنها یکی از فرمولهای ریاضی است که امروزه توسط AMM ها استفاده میشود ؛ برای مثال Balancer از شکل بسیار پیچیدهتری از رابطه ریاضی استفاده میکند که به کاربران اجازه میدهد تا 8 دارایی دیجیتال را در یک استخر نقدینگی واحد ترکیب کنند. از سوی دیگر، Curve از یک فرمول ریاضی مناسب برای جفتکردن استیبل کوینها یا داراییهای مشابه استفاده میکند.
نقش تأمینکنندگان نقدینگی در بازارساز خودکار
همانطور که قبلاً بحث شد، AMM ها برای عملکرد صحیح نیاز به نقدینگی دارند. استخرهایی که بودجه کافی ندارند، در معرض slippage هستند. برای کاهش slippage ها، AMM ها کاربران را تشویق میکنند که داراییهای دیجیتال را در استخرهای نقدینگی سپردهگذاری کنند تا سایر کاربران بتوانند با این وجوه معامله کنند.
بهعنوان یک عامل انگیزشی، پلتفرم به ارائهدهندگان نقدینگی ( LPs ) با کسری از کارمزد پرداختشده در تراکنشهای انجام شده در استخر پاداش میدهد؛ به عبارت دیگر، اگر سپرده شما نشاندهنده 1 درصد از نقدینگی قفلشده در یک استخر باشد، یک توکن LP دریافت خواهید کرد که نشاندهنده 1 درصد از کارمزد تراکنش انباشته آن استخر است.
هنگامی که یک تأمینکننده نقدینگی میخواهد از یک استخر خارج شود، توکن LP خود را بازخرید میکند و سهم خود را از کارمزد تراکنش دریافت میکند. علاوه بر این، AMM ها توکنهای حکمرانی را برای LP ها و همچنین تریدرها ایجاد میکنند.
همانطور که از نام آن پیداست، یک توکن حکمرانی به دارنده این امکان را میدهد تا درباره مسائل مربوط به حکمرانی و توسعه پروتکل بازارساز خودکار حق رأی داشته باشد.
فرصتهای ییلد فارمینگ در بازارسازهای خودکار
جدا از مشوقهایی که در بالا به آنها اشاره شد، LP ها میتوانند در فرصتهای ییلد فارمینگ که برای افزایش قیمت در اختیارشان قرار میدهد، سرمایهگذاری کنند. برای بهرهمندی از این مزیت، تنها کاری که باید انجام دهید، این است که نسبت مناسب داراییهای دیجیتال را در یک استخر نقدینگی روی یک پروتکل AMM سپردهگذاری کنید.
پس از تأیید سپرده، پروتکل AMM برای شما توکن LP ارسال میکند. در برخی موارد، میتوانید این توکن را به یک پروتکل وام جداگانه واریز کنید یا «استیک» کرده و سود اضافی کسب کنید. با انجام این کار، میتوانید با سرمایهگذاری روی ترکیبپذیری یا قابلیت همکاری پروتکلهای مالی غیرمتمرکز ( DeFi ) درآمد خود را به حداکثر برسانید.
با این حال، توجه داشته باشید که برای برداشت دارایی خود از استخر نقدینگی اولیه، باید توکن ارائهدهنده نقدینگی را بازخرید کنید.
آینده بازارساز خودکار
AMM ها که برای اولین بار در سال بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ 2018 توسعه یافتند، اکنون بخشی از اکوسیستم DeFi هستند. امکانات متنوعی در طی این مدت به ساختار AMM ها اضافه شدهاند، از جمله ابزارهای اتوماسیون برای تأمینکنندگان نقدینگی . AMM ها چیزی بیش از ارائه نقدینگی بیشتر در نظر گرفته میشوند.
در حال حاضر از این مفهوم برای ایجاد بازاری امن و جریان اصلی استفاده میکنند. AMM ها برای تسهیل تراکنشها بهطور کارآمدتر بر فناوری قراردادهای هوشمند تکیه میکنند که تاکنون در آن موفق بوده است .
در آینده، AMM ها پتانسیل دسترسی به سرمایهگذاران بیشتری را دارند. با این حال، برای رسیدن به آن، این فناوری باید سطح بالایی از امنیت و رشد را تضمین کند. فضای DeFi در حال حاضر بسیار سریع در حال توسعه است. AMM ها بخشی از توسعه فضای DeFi هستند که بهسرعت در حال رشد هستند و میتوانند بخش اصلی پیشرفت آن باشند.
سخن پایانی
بازارسازان خودکار کاستیهای بازارسازی سنتی را رفع میکنند. فرایند سنتی به کار دستی نیاز دارد که از معامله گران و سازندگان بازار بهطور قابلتوجهی زمان بیشتری میگیرد. به لطف این ابزار جدید برای تأمین نقدینگی، صنعت مالی غیرمتمرکز توانسته است بسیار سریعتر حرکت کند.
از آنجا که DeFi بهسرعت به رشد خود ادامه میدهد، AMM ها همچنان نقش کلیدی در توسعه آن ایفا خواهند کرد. در حال حاضر، تنها چند شرکت در حال ارائه راهحلهای جدید در فضای بازارساز خودکار هستند. AMM ها فضای ویژهای در DeFi هستند و بهدلیل سهولت استفاده، توجه بسیاری از سرمایهگذاران را به خود جلب کردهاند.
پرسش های متداول
۱- مزیت استفاده از بازارساز خودکار چیست؟
برخی صرافیهای رمزنگاری با بانکها و سایر سرمایهگذاران نهادی همکاری میکنند تا نقدینگی را بهطور مداوم تأمین کنند که مطمئن میشود همیشه مخاطبی برای معامله وجود دارند. این فرایند «بازارسازی» است و بانکها و سایر سرمایهگذاران نهادی «بازارسازان» هستند.
۲- پروتکل AMM چیست؟
بازارساز خودکار ( AMM ) زیرساختهای که یک صرافی غیرمتمرکز ( DEX ) امکان خرید و فروش داراییها با استفاده از استخرهای نقدینگی ارز دیجیتال، بهجای بازار سنتی خریداران و فروشندگان، فراهم میکند.
۳- بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟
برای اطمینان از اینکه نسبت داراییها در استخرهای نقدینگی تا حد امکان متعادل باقی میماند و برای از بین بردن اختلاف قیمتگذاری داراییهای ادغامشده، AMM از معادلات ریاضی از پیش تعیین شده استفاده میکند.
بازارساز خودکار (AMM) چیست؟
بازارسازان خودکار (AMM) کاربران را تشویق میکنند تا در ازای سهمی از کارمزد تراکنش و توکنهای رایگان، به ارائه دهندگان نقدینگی تبدیل شوند.
بازارساز خودکار
هنگامی که Uniswap در سال 2018 راه اندازی شد، اولین پلتفرم غیرمتمرکز بود که با موفقیت از سیستم سازنده بازار خودکار (AMM) بهره میبرد.
یک بازارساز خودکار (AMM) پروتکل زیربنایی است که تمام صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) را تغذیه میکند. صرافیهای غیرمتمرکز به کاربران کمک میکنند تا با اتصال مستقیم و بدون واسطه، کاربران ارزهای دیجیتال را مبادله کنند. به عبارت سادهتر، بازارسازان خودکار، مکانیسمهای معاملاتی مستقلی هستند که نیاز به مبادلات متمرکز و تکنیکهای بازارسازی مرتبط را از بین میبرند. در این مقاله، نحوه عملکرد این بازارسازان خودکار (AMM) را بررسی خواهیم کرد.
- بیشتر بخوانید: DeFi چیست و چه تفاوتی با CeFi دارد؟
اما در ابتدا اجازه دهید نگاهی به بازارسازان بیاندازیم.
بازارساز چیست؟
یک بازارساز فرآیند مورد نیاز برای تأمین نقدینگی جفتهای معاملاتی در صرافیهای متمرکز را تسهیل میکند. یک صرافی متمرکز بر عملیات معاملهگران نظارت میکند و یک سیستم خودکار ارائه میدهد که تضمین میکند سفارشات معاملاتی مطابقت دارند. به عبارت دیگر، وقتی معاملهگر A تصمیم میگیرد 1 بیت کوین را به قیمت روز بخرد، صرافی اطمینان حاصل میکند که معاملهگر B را پیدا خواهد کرد که او نیز مایل باشد 1 بیت کوین را نرخ ارز ترجیحی معاملهگر A خریداری کند. به این ترتیب، صرافی متمرکز، کم و بیش واسطهی بین معاملهگر A و معاملهگر B است. وظیفهی آن این است که فرآیند را تا حد امکان بدون نقص انجام دهد و سفارشهای خرید و فروش کاربران را در زمان کوتاهی مطابقت دهد.
بنابراین، اگر صرافی نتواند منطبقات مناسب را برای سفارشات خرید و فروش به صورت آنی پیدا کند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
در چنین سناریویی میگوییم نقدینگی داراییهای مورد نظر کم است.
نقدینگی از نظر معاملاتی به این موضوع اشاره دارد که چگونه میتوان یک دارایی را به راحتی خرید و فروش کرد. نقدینگی بالا نشان میدهد که بازار فعال است و معاملهگران زیادی در حال خرید و فروش یک دارایی خاص هستند. برعکس، نقدینگی کم به این معنی است که فعالیت کمتری وجود دارد و خرید و فروش دارایی دشوارتر است.
زمانی که نقدینگی کم است، لغزشها رخ میدهند. به عبارت دیگر، قیمت یک دارایی در نقطه اجرای معامله، قبل از تکمیل معامله، به میزان قابل توجهی تغییر میکند. این اتفاق اغلب در بازار کریپتو رخ میدهد. از این رو، صرافیها باید اطمینان حاصل کنند که معاملات به صورت آنی انجام شوند تا لغزش قیمتها کاهش یابد.
برای دستیابی به یک سیستم معاملاتی سیال، صرافیهای متمرکز به معاملهگران حرفهای یا مؤسسات مالی برای تأمین نقدینگی برای جفتهای معاملاتی متکی هستند. این نهادها برای مطابقت با سفارشهای معاملهگران خردهفروش، چندین سفارش پیشنهادی ایجاد میکنند. با این کار، صرافی میتواند اطمینان حاصل کند که طرف مقابل برای همه معاملات همیشه در دسترس است. در این سیستم تأمین کنندگان نقدینگی نقش بازارسازان را بر عهده میگیرند. به عبارت دیگر بازارسازان فرِآیند مورد نیاز برای تأمین نقدینگی جفتهای معاملاتی را تسهیل میکنند.
بازارساز خوکار یا AMM چیست؟
برخلاف صرافیهای متمرکز، صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) به دنبال ریشه کن کردن تمام فرآیندهای میانی درگیر در معاملات کریپتو هستند. آنها از سیستمهای تطبیق سفارش یا زیرساختهای نگهبانی پشتیبانی نمیکنند (که در آن صرافی همهی کلیدهای خصوصی کیف پول را در اختیار دارد). به این ترتیب، صرافیهای غیرمتمرکز به کاربران خود استقلال بیشتری میدهند به طوری که کاربران میتوانند معاملات را مستقیماً از کیف پولهایی که در آن کلید خصوصی در کنترل خود فرد است، آغاز کنند.
- بیشتر بخوانید: کیف پول ارز دیجیتال چیست؟
همچنین صرافیهای غیرمتمرکز، سیستمهای تطبیق سفارش و دفترهای سفارش را با پروتکلهای مستقلی به نام AMM جایگزین میکنند. این پروتکلها از قراردادهای هوشمند بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ برای تعیین قیمت داراییهای دیجیتال و تأمین نقدینگی بهره میبرند. در اینجا پروتکل، نقدینگی را در قراردادهای هوشمند جمع میکند. در اصل، کاربران از نظر فنی با طرف مقابل معامله نمیکنند، در عوض آنها در مقابل نقدینگی قفل شده در قراردادهای هوشمند معامله میکنند. این قراردادهای هوشمند، معمولاً به عنوان استخر نقدینگی شناخته میشوند.
شایان ذکر است، تنها افراد یا شرکتهای با ارزش خالص میتوانند نقش تأمین کننده نقدینگی را در مبادلات سنتی بر عهده بگیرند. در مورد بازارسازان خودکار، هر نهادی میتواند تا زمانی که الزامات کدگذاری شده در قرارداد هوشمند را برآورده کند، ارائه دهندهی نقدینگی باشد. نمونههایی از بازارسازان خودکار (AMM) عبارتند از Balancer ،Uniswap و Curve.
بازارسازان خودکار (AMM) چگونه کار میکنند؟
دو نکته مهم وجود دارد که باید ابتدا در مورد AMM بدانید:
جفتهای معاملاتی که معمولاً در یک صرافی متمرکز مییابید، به عنوان «استخر نقدینگی» منحصر در AMM وجود دارند. برای مثال اگر میخواهید اتر (ETH) را با تتر (USDT) معامله کنید، باید یک استخر نقدینگی ETH/USDT پیدا کنید.
هر کسی میتواند به جای استفاده از بازارسازان اختصاصی، نقدینگی این استخرها را با سپردهگذاری هر دو دارایی ارائه شده در استخر، تأمین کند. به عنوان مثال، اگر میخواهید یک ارائه دهنده نقدینگی برای استخر ETH/USDT شوید، باید نسبت از پیش تعیین شده مشخصی از ETH و USDT را واریز نمایید.
برای اطمینان از اینکه نسبت داراییها در استخرهای نقدینگی تا حد امکان متعادل باقی میماند و برای از بین بردن اختلاف قیمت گذاری داراییهای ادغام شده، AMM از معادلات ریاضی از پیش تعیین شده استفاده میکند. برای مثال، Uniswap و بسیاری دیگر از پروتکلهای مبادله بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ DeFi از یک معادله x*y=k ساده برای تنظیم رابطه ریاضی بین داراییهای خاص موجود در استخرهای نقدینگی استفاده میکنند.
در اینجا x نشاندهنده مقدار دارایی A است، y نشاندهنده مقدار دارایی B است و k یک ثابت است.
در اصل، استخرهای نقدنگی Uniswap همیشه حالتی را حفظ میکنند که به موجب آن ضرب قیمت دارایی A و قیمت B همیشه با همان عدد برابر است.
برای درک اینکه چگونه این روش کار میکند، اجازه دهید از استخر نقدینگی ETH/USDT به عنوان نمونه استفاده کنیم. وقتی ETH توسط معاملهگران خریداری میشود، USDT را به استخر اضافه میکنند و ETH را از آن حذف میکنند. این اتفاق باعث میشود که مقدار ETH در استخر کاهش یابد که به نوبه خود باعث افزایش قیمت ETH به منظور تحقق اثر تعادل x*y=k خواهد شد. در مقابل، چون USDT بیشتری به استخر اضافه شده است، قیمت USDT کاهش مییابد. هنگامی که USDT خریداری میشود، این اتفاق برعکس رخ خواهد داد. قیمت ETH در استخر کاهش مییابد در حالی که قیمت USDT افزایش خواهد داشت.
هنگامی که سفارشهای بزرگ در AMM ثبت میشوند و مقدار قابل توجهی از موجودی یک توکن حذف یا به استخر اضافه میشود، میتواند باعث ایجاد اختلافات قابل توجهی بین قیمت دارایی در استخر و قیمت بازار آن (قیمتی که با آن در چندین صرافی معامله میشود) ظاهر شود. به عنوان مثال قیمت بازار اتریوم ممکن است 1500 دلار باشد، اما در یک استخر، این امکان وجود دارد که به 1200 دلار نیز برسد زیرا شخصی مقدار قابل توجهی اتریوم را به یک استخر اضافه کرده تا توکن دیگری را حذف کند.
این بدان معناست که ETH با تخفیف در استخر معامله میشود و فرصت خوبی برای آربیتراژ فراهم شده است. تجارت آربیتراژ، استراتژی یافتن تفاوت بین قیمت یک دارایی در مبادلات متعدد است. در آربیتراژ شما یک دارایی را در یک پلتفرمی که قیمت آن دارایی در آن پایینتر است خریداری میکنید و سپس آن را در پلتفرمی دیگر با قیمت بالاتر به فروش میرسانید.
برای AMM، معاملهگران آربیتراژ انگیزه مالی دارند تا داراییهایی را بیابند که با تخفیف در استخرهای نقدینگی معامله میشوند و آنها را خریداری کنند تا زمانی که قیمت دارایی مطابق با قیمت بازار آن بازگردد.
به عنوان مثال، اگر قیمت اتریوم در استخر نقدینگی در مقایسه با نرخ ارز آن در سایر بازارها پایین باشد، معاملهگران آربیتراژ میتوانند با خرید ETH در استخر با نرخ پایینتر و فروش آن با قیمت بالاتر در مبادلات خارجی از این مزیت استفاده کنند. با هر معامله، قیمت اتریوم به تدریج بهبود مییابد تا زمانی که با نرخ استاندارد بازار مطابقت پیدا کند.
توجه داشته باشید که فرمول x*y=k که برای Uniswap است تنها یکی از بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ فرمولهای ریاضی است که امروزه توسط بازارسازان خودکار استفاده میشود. به عنوان مثال، Balancer از شکل بسیار پیچیدهتری از رابطه ریاضی استفاده میکند که به کاربران اجازه میدهد تا 8 دارایی دیجیتال را در یک استخر نقدینگی واحد ترکیب کنند. از سوی دیگر، Curve از یک فرمول ریاضی مناسب برای جفت کردن استیبل کوینها یا داراییهای مشابه استفاده میکند.
نقش تأمین کنندگان نقدینگی در AMM
همانطور که قبلاً بحث شد، بازارسازان خودکار (AMM) برای عملکرد صحیح نیاز به نقدینگی دارند. استخرهایی که بودجه کافی ندارند، در معرض لغزش خواهند بود. برای کاهش لغزشها، بازارسازان خودکار (AMM) کاربران را تشویق میکنند که داراییهای دیجیتال را در استخرهای نقدینگی سپردهگذاری کنند تا سایر کاربران بتوانند با این وجوه معامله کنند. به عنوان انگیزه، پروتکل به ارائه دهندگان نقدینگی (LPs) با کسری از کارمزد پرداخت شده در تراکنشهای انجام شده در استخر، پاداش میدهد. به عبارت دیگر، اگر سپرده شما نشان دهنده 1 درصد از نقدینگی قفل شده در یک استخر باشد، یک توکن LP دریافت خواهید کرد که نشان دهنده 1 درصد از کارمزد تراکنش برای 1 درصد انباشه آن استخر است. هنگامی که یک ارائه دهنده نقدینگی میخواهد از استخر خارج شود، توکن LP خود را بازخرید میکند و سهم خود را از کارمزد تراکنش دریافت خواهد کرد.
علاوه بر این، بازارسازان خودکار، توکنهای حاکمیتی را برای LP و همچنین معاملهگران صادر میکنند. همانطور که از نام آن پیداست، یک توکن حاکمیتی به دارنده این اجازه را خواهد داد تا در مورد مسائل مربوط به حاکمیت و توسعه پروتکل AMM حق رأی داشته باشد.
بازار ساز خودکار چیست؟
می دانیم که در صرافی های غیرمتمرکز معامله به صورت همتا به همتا صورت می گیرد. اما شخصی را تصور کنید که در صرافی های غیرمتمرکز دائما برای کاربران قیمت بین دو دارایی را تعریف می کند و تامین نقدینگی مورد نیاز صرافی های غیرمتمرکز را انجام می دهد و از این طریق کارمزد کسب می کند. این شخص که یک ربات است، در واقع کار بازار ساز خودکار را برای صرافی های غیرمتمرکز یا DEX ها انجام می دهد.
بازارسازان خودکار (AMM) بخشی از اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند. آنها به جای بازار سنتی خریداران و فروشندگان، امکان داد و ستد دارایی های دیجیتال را به روشی بدون مجوز و خودکار با استفاده از استخرهای نقدینگی فراهم می کنند. کاربران AMM استخرهای نقدینگی را با توکن های رمزنگاری عرضه می کنند که قیمت آنها با یک فرمول ریاضی ثابت تعیین می شود. استخرهای نقدینگی را می توان برای اهداف مختلف بهینه کرد و ثابت می کند که ابزار مهمی در اکوسیستم DeFi هستند.
در یک پلتفرم صرافی سنتی، خریداران و فروشندگان قیمتهای متفاوتی را برای یک دارایی پیشنهاد میکنند. وقتی سایر کاربران قیمت فهرست شده را قابل قبول می دانند، معامله ای را انجام می دهند و آن قیمت به قیمت بازار دارایی تبدیل می شود. سهام، طلا، املاک و مستغلات و اکثر دارایی های دیگر برای تجارت بر این ساختار بازار سنتی متکی هستند. با این حال، AMM ها رویکرد متفاوتی برای معاملات دارایی دارند.
AMM ها یک ابزار مالی منحصر به فرد برای اتریوم و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند. این فناوری جدید غیرمتمرکز است، همیشه برای تجارت در دسترس است و بر تعامل سنتی بین خریداران و فروشندگان متکی نیست. این روش جدید مبادله دارایی، ایدهآلهای اتریوم، کریپتو و فناوری بلاک چین را به طور کلی تجسم میدهد: هیچ نهادی سیستم را کنترل نمیکند و هر کسی میتواند راهحلهای جدیدی بسازد و مشارکت کند. با این مقدمه تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
بازار ساز خودکار (Automated Market Maker)
ظهور بازار ساز خودکار (AMM) در صرافی های غیرمتمرکز باعث رشد چشمگیر DEX ها شد. قبل استفاده از AMM ها، صرافی های غیر متمرکزی مانند صرافی یونی سواپ، از سیستم Order Book استفاده می کردند. اما هم اکنون صرافی های غیرمتمرکزی زیادی همچون بالانسر و بایننسDEX از این سیستم فوق العاده استفاده می کنند.
مفهوم بازار ساز خودکار: فرض کنیم در یک صرافی غیرمتمرکز سفارشات خرید یا فروش برای یک ارز دیجیتال خاص، به شدت بالا رفته است به صورتی که فشار عرضه یا تقاضا برای آن ارز دیجیتال باعث شده است که قیمت آن دستخوش تغییر و نوسان شود. همچنین این اتفاق باعث شده است که قیمت این ارز دیجیتال در این صرافی غیرمتمرکز با صرافی های دیگر اختلاف داشته باشد.
در چنین شرایطی صرافی ها از بازار ساز خودکار استفاده می کنند تا با این سیستم، نقدیندگی مورد نیاز تامین شود. در واقع بازارساز خودکار سفارشاتی متناسب با سفارشات موجود باز میکند تا خیال کابران از وجود خریدار یا فروشنده راحت شود. با کاری که AMMها انجام می دهند، اختلاف قیمت آن ارز دیجیتال در صرافی ها کنترل می شود. در طرف مقابل نیز بازار سازها کارمزدی در ازای انجام این کار دریافت می کنند.
شما می توانید با استفاده از بازار ساز خودکار بدون نیاز به اعتماد به شخص مقابل، معامله خود را انجام دهید. همچنین می توانید در یک استخر لیکوئیدیتی به تامین نقدیندگی بپردازید. این سیستم اجازه می دهد تا هر کس بتواند به عنوان یک سازنده بازار (Market Maker) عمل کند و کارمزد کسب کند.
مفهوم استخر نقدینگی در بازار ساز خودکار چیست؟
استخر نقدینگی یا استخر لیکوئیدیتی را شما می توانید انبوهی از وجوه تصور کنید که معامله گران می توانند با آن معامله کنند. تامین کنندگان نقدینگی یا بازار سازهای خودکار نیز با اضافه کردن نقدیگی به این استخر، کارمزد کسب می کنند.
اضافه کردن وجوه به استخر نقدینگی به این صورت می باشد که: به طور مثال صرافی غیر متمرکز یونی سواپ در ورژن 2، از معامله گران 0.3 درصد کارمزد کسب می کند و آن را به استخر نقدیندگی واریز میکند. سیاست صرافی ها، سیستم عامل ها و فورک ها با یکدیگر متفاوت می باشد، لذا ممکن است هر کدام از آن ها کارمزد بیشتر یا کمتری کسب کند تا با این کار تامین کنندگان را تشویق کنند تا به استخر لیکوئیدیتی آن ها جذب شوند.
برای یک استخر نقدینگی، مسئله حیاتی ورود بیشتر نقدینگی می باشد. هر چه قدر نقدینگی موجود در استخر لیکوئیدیتی بیشتر باشد، امکان اسلیپیچ سفارشات بزرگ تر، کم تر می باشد. در واقع افزایش نقدینگی در استخر نقدینگی موجب می شود، سفارشاتی که از طرف بازار ساز خودکار، متناسب با فرمول قیمت گذاری ایجاد شده است، تغییر کمتری ایجاد کند.
چگونه بازار ساز خودکار شویم؟
این کار بسیار ساده می باشد، کافیست کیف پول ارز دیجیتال خود را متصل کنید و تراکنش بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ را تایید کنید. ابتدا وارد سایت پروتکل مورد نظر شوید و کیف پول ارز دیجیتال دیفای خود را به آن متصل کنید. ارز دیجیتال مور نظر خود را برای خرید یا فروش برگزینید. گزینه swap را انتخاب کنید و بعد از آن تراکنش را در کیف پول ارز دیجیتال خود تایید کنید.
تامین نقدینگی برای استخر لیکوئیدیتی همان حکم ترید کردن را دارد. به بخش liquidity provider رفته و مبلغ مورد نظر از هر ارز دیجیتالی را برای انتقال به استخر انتخاب کنید. بعد از این که تراکنش را در کیف پول ارز دیجیتال خود تایید کردید، یک توکن به شما داده می شود، این توکن در واقع نشان دهنده مالکیت شما در استخر لیکوئیدیتی می باشد که قابل معامله و تبدیل به توکن های دیگر است.
تغییرات بازارسازهای خودکار
در پست اصلی Vitalik Buterin که خواستار بازارهای پول خودکار یا زنجیره ای شد، تاکید کرد که AMM نباید تنها گزینه موجود برای معاملات غیرمتمرکز باشد. در عوض، باید راههای زیادی برای معامله توکنها وجود داشت. با این حال، آنچه او پیشبینی نمیکرد، توسعه رویکردهای مختلف برای AMM بود.
اکوسیستم DeFi به سرعت تکامل مییابد، اما سه مدل AMM غالب ظهور کردهاند: Uniswap، Curve و Balancer.
فناوری پیشگام Uniswap به کاربران اجازه می دهد با هر جفت توکن ERC-20 با نسبت 50/50 یک استخر نقدینگی ایجاد کنند و به ماندگارترین مدل AMM در اتریوم تبدیل شده است.
Curve در ایجاد استخرهای نقدینگی داراییهای مشابه مانند استیبل کوینها تخصص دارد و در نتیجه برخی از پایینترین نرخها و کارآمدترین معاملات را در صنعت ارائه میکند و در عین حال مشکل نقدینگی محدود را حل میکند.
Balancer محدودیتهای یونی سواپ را با اجازه دادن به کاربران برای ایجاد استخرهای نقدینگی پویا با حداکثر هشت دارایی مختلف در هر نسبت افزایش میدهد، بنابراین انعطافپذیری AMMs را گسترش میدهد.
اگرچه بازارسازان خودکار از فناوری جدیدی بهره میبرند، اما تکرار آن در حال حاضر یک ابزار مالی ضروری در اکوسیستم DeFi در حال تکامل سریع و نشانهای از یک صنعت در حال رشد است.
مزایا و معایب بازار ساز خودکار
مزایای بازار ساز خودکار
- بزرگ ترین دلیل عدم پذیرش همگانی صرافی های غیرمتمرکز یا DEX ها، نقدینگی بود. با وجود AMM ها دیگر این مشکل وجود نخواهد داشت و میتوان گفت وجود بازار سازهای خودکار به طور کامل مشکل نقدینگی در صرافی های غیرمتمرکز را رفع کرده است.
- اگر بخواهید به عنوان یک بازارساز فعالیت کنید یا با استخر نقدینگی در تعامل باشید، هیچ گونه مانع و احراز هویت سختی در مقابل شما وجود ندارد. از آنجایی که برای صرافی های غیرمتمرکز، بر خلاف صرافی های متمرکز، قوانین نظارتی سخت گیرانه ای وجود ندارد، شما به راحتی می توانید با AMM ها در تعامل باشید.
- از آنجایی که برای ایجاد استخر نقدینگی، هیچ گونه کمیسیون و کارمزد وجود ندارد، هر کسی می تواند برای خود یک استخر نقدینگی ایجاد کند. در نتیجه می توان گفت، صرافی های غیرمتمرکز راه خوبی برای عرضه ارزهای دیجیتال به بازار و افزایش نقیدنگی می باشند.
معایب بازار ساز خودکار
- اگر صرافی های متمرکز از آربیتراژ استفاده نکنند، بازار سازهای خودکار نمی توانند وجود داشته باشند. در واقع وجود کاربرانی که از سود آربیتراژی کسب درآمد می کنند موجب اصلاح قیمت گذاری روی ارزهای دیجیتال در AMM ها می شود. اما این موضوع موجب ایجاد ضررهای موقت در شبکه های مختلف می شود.
- از طرفی وجود معامله گران آربیتراژی در شرایط خاصی برای بازار سازها یک تهدید محسوب می شود! می دانیم که معامله گران آربیتراژی از تفاوت قیمت یک دارایی سود کسب میکنند. اما وقتی که نوسان قیمت یک ارز دیجیتال خیلی زیاد باشد، تامین کنندگان نقدینگی با اینکه کارمزد دریافت می کنند، دچار ضرر موقت می شوند. این ضرر ناپایدار می باشد چرا که همواره قیمت می تواند در جهت مخالف نیز حرکت کند. اما مشکل اینجاست که این اتفاق همیشه رخ نخواهد داد.
- اگرچه بازار سازها همواره در حال پیشرفت و بهبود می باشند، اما با این حال حجم نقدینگی آن ها نسبت به حجم نقدینگی صرافی های متمرکز، بسیار کم می باشد.
ضرر ناپایدار چیست؟ (Impermanent Loss)
با اینکه فعالیت به عنوان یک AMM می تواند بسیار جذاب باشد، اما ریسک هایی نیز دارد. بزرگ ترین ریسک موجود ضرر ناپایدار است که تامین کنندگان را تحت شعاع قرار می دهد. وقتی تامین کنندگان، ارز دیجیتالی را با قیمت معینی به استخر لیکوئیدیتی اضافه می کنند و دقیقا بعد از آن، قیمت آن ارز دیجیتال تغییر می کند، ضرر ناپایدار رخ می دهد.
هر چه این تغییر بزرگ تر باشد، ضرر ناپایدار بیشتر می باشد. به همین دلیل است که AMM ها بیشتر با جفت ارزهای دیجیتالی کار میکنند که دارای ارزش مشابه هستند. در شرایطی که چنین تغییرات زیادی اتفاق می افتد، تامین کنندگان تصمیم می گیرند به جای اضافه کردن بودجه، توکن ها را حفظ کنند.
با اینکه در شرایط ضرر ناپدار نیز، کسب کارمزد، می تواند ضررها را کاهش دهد، با این حال اگر تامین کنندگان در شرایط ضرر ناپایدار دارایی خود را از سپرده خارج کنند، دیگر ضرر آن ها پایدار و دائمی خواهد بود.
جمع بندی: به کارگیری بازار ساز خودکار موجب تحول چشمگیر در حوزه صرافی های غیرمتمرکز شده است. بزرگ ترین مشکل برای گسترش همگانی DEX ها، مشکل نقدینگی بود که با ایجاد AMM ها این مشکل رفع شده است. AMM ها به تامین نقدینگی موردنیاز صرافی های بازارساز خودکار چگونه کار میکند؟ غیرمتمرکز می پردازند تا با این کار اختلاف قیمت ارزهای دیجیتال را کنترل کنند.
با شرکت در یک استخر نقدینگی به عنوان تامین کننده، می توانید کارمزد کسب کنید اما توجه داشته باشید که استخر نقدینگی ریسک افتادن در ضرر ناپایدار را نیز دارد.
تامین نقدینگی، نبودن قوانین سخت احراز هویتی، راحتی ایجاد و تعامل با AMM ها از مزایای بازار سازهای خودکار می باشد.
ادامه روند قیمتی یک ارز دیجیتال به مدت طولانی، نوسان شدید و ریسک افتادن در ضرر ناپایدار از معایب بازارهای خودکار می باشد.
دیدگاه شما