تاثیر جریان نقدینگی بر روند اصلاح شاخص بورس
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: در ۶ ماه نخست سال، جریان نقدینگی باعث انحراف بسیاری از سهام از روند معقول خود شد و بعد از آن در یک روند اصلاحی بزرگ، رشد اضافه‌ای که به دست آورده بودند را از دست داد.
به گزارش سرویس بورس مشرق، معاملات بازار سهام در دومین هفته دی ماه برخلاف پیش‌بینی اکثر کارشناسان که گمان می‌کردند تا حدودی روند معاملات بورس رو به بهبود رود و شاهد کاهش نوسان در این بازار باشیم اما شاخص بورس به روند اصلاحی خود ادامه داد و این امر بیش از گذشته سهامداران را نگران از وضعیت فعلی بازار و مردد برای تداوم سرمایه‌گذاری کرد.
شاخص بورس در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته از کانال یک میلیون و ۴٠٠ هزار واحد عقب‌نشینی کرد و به کانال یک میلیون و ٣٩٨ هزار واحد رسید. به گفته کارشناسان اکنون شاخص بورس در محدوده مقاومت مهمی قرار گرفته است و روند معاملات امروز (شنبه) بازار می‌تواند تعیین‌کننده مسیر اصلی بازار برای روزهای آینده باشد.
موضوعی که در معاملات اخیر بازار به وضوح مشخص است اقبال بازار به سمت سهام شرکت‌های کوچک و وجود رکود در سهام شرکت‌های بزرگ و بنیادی است که به نظر اکثر کارشناسان این موضوع موقتی است و اکنون سهام شرکت‌های کوچک در حال جبران عقب‌ماندگی‌های خود و نزدیک شدن آنها به سهام شرکت‌های بزرگ از لحاظ بازدهی هستند.
به اعتقاد فعالان حاضر در بازار به دلیل انتشار گزارش مثبت آذرماه و وضعیت مطلوب شرکت‌ها در گزارش ٩ ماهه آنها، اکنون وجود چنین روندی در بازار کمی عجیب به نظر می‌رسد و با توجه به اینکه در شرایط فعلی هیچ خطری روند معاملات بازار را تهدید نمی‌کند؛ بنابراین در پیش گرفتن روند اصلاحی شاخص بورس در بازار چندان منطقی نیست.
اصلاح سهام شاخص ساز بعد از رشدی پرشتاب
در این زمینه امیرعلی امیرباقری با اشاره به نوسان موجود در روند اخیر معاملات بورس افزود: بازار هفته گذشته به دلیل برخورد با سطوح مقاومتی اقدام به اصلاح کرد که براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته ممکن است این روند برای مدتی کوتاه در بازار ادامه‌دار باشد.
وی اظهار داشت: در دو هفته گذشته شاهد بودیم که با توجه به پیروی سهام بزرگ و بنیادی بازار از تحلیل تکنیکالی و چشم‌انداز تورم اقتصادی، احتمال وجود رکود در کشور در میان‌مدت، تورم و از طرف دیگر به دلیل ایجاد انضباط اقتصاد نسبی که در دولت به وجود آمده حرکت پرشتابی را تجربه نکردند و نقدینگی‌های جدید وارد شده به بازار به دلیل عدم رشد سهام بنیادی وارد سهام کوچک شدند.
امیرباقری گفت: سهام بزرگ بازار بعد از رشد غافلگیرکننده‌ای که تجربه کردند وارد مدار اصلاحی شدیدی شدند و بعد از این اصلاح به قیمت‌هایی رسیدند که با شرایط حاضر در اقتصاد کشور دارای همخوانی هستند، به همین دلیل در وضعیت فعلی نمی‌توان در انتظار روند پرشتابی از سهام شرکت‌های بزرگ در بازار بود.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود کلیت بازار با توجه به ثبات موجود در نرخ دلار و عدم روند قوی در این بازار رشد چندان پرشتابی را تجربه نکند و گاهی پول‌ها برای سرمایه‌گذاری وارد سهام کوچک بازار شوند.
وی گفت: همیشه یکی از مشکلات تهدیدکننده معاملات بورس این بوده است که هر گاه بازار با نوسان و حرکت فرسایشی مواجه می‌شود سهام شرکت‌های کوچک به سرعت از ارزش ذاتی خود افزایش گردش نقدینگی در بورس فاصله می‌گیرند و وارد فضای سفته‌بازانه می‌شوند.
امیرباقری افزود: سهام شرکت‌های کوچک همیشه به دلیل اینکه دارای سهامداران کمتری هستند و به راحتی امکان هماهنگی بین سهامداران وجود دارد به عنوان محلی برای نوسان‌گیرها تبدیل شده و افراد تازه‌وارد را با ورود نقدینگی‌های خود به این سهام دستخوش زیان کرده است.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، این موضوع از جمله مقوله‌هایی است که سازمان بورس و ارکان بازار سرمایه باید چاره‌ای برای آن بیندیشند تا شاهد این قبیل رفتارها در بازار سرمایه نباشیم.
پیش‌بینی روند معاملات بورس در هفته جاری
وی روند معاملات بورس در بازار هفته جاری را مورد پیش‌بینی قرار داد و افزود: به نظر می‌رسد در بازار هفته آینده روند فرسایشی و نوسانی ادامه‌دار باشد و براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته به نظر می‌رسد که حرکت پرشتابی را در معاملات بازار شاهد نخواهیم بود.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: به مرور زمان راه سهام براساس پارامترهای بنیادی شرکت‌ها از یکدیگر جدا می‌شود و اقبال بازار بیشتر به سمت سهام شرکت‌های بزرگ که از چشم انداز خوبی در اقتصاد کشور برخوردارند، خواهد رفت.
وی به روند معاملات در بازار جهانی اشاره کرد و گفت: در بازار جهانی همچنان کامودیتی‌ها در حال تبعیت از روند معقولی هستند و انتظار روند فرسایشی در شاخص دلار وجود ندارد، همین امر می‌تواند کمک‌کننده به رشد مضاعف کامودیتی‌ها در بازار باشد.
ایجاد انحراف در معاملات بورس
امیرباقری خاطرنشان کرد: در ۶ ماه نخست سال، جریان نقدینگی باعث انحراف بسیاری از سهام از روند معقول خود شد و بعد از آن در یک روند اصلاحی بزرگ، رشد اضافه‌ای که به دست آورده بودند را از دست دادند.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه به نظر می‌رسد از این به بعد حقوقی‌ها و حقیقی‌های بازار با نگاه تحلیل‌گرایانه نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کنند، افزود: در روندهای صعودی ۶ ماه نخست سال شاهد بودیم که حقوقی‌های بازار رفتار منفعلانه‌ای را از خود در معاملات نشان دادند، در حالی که این رفتار، روش مناسبی برای مدیران سرمایه‌گذاری نبوده است.
امیرباقری اظهار داشت: مدیران همیشه باید وزنه عقلانیت را به بازار بازگردانند و نباید تحت تاثیر جریان نقدینگی حقیقی‌ها در بازار قرار بگیرند و باعث ایجاد نوسان در معاملات بازار شوند.
بورس، محلی مناسب برای سرمایه‌گذاری
وی معتقد است، انتظار داریم در میان مدت و بلندمدت بازار سرمایه به روند معقول خود بازگردد و محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری سهامداران باشد.
امیرباقری افزود: یک بررسی تاریخی از کلیت بازار سرمایه نشان می‌دهد که در بازه زمانی ۵ ساله و ١٠ ساله این بازار بازدهی بهتری را نسبت به سایر بازارها در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده است و افراد حرفه‌ای در قیمت‌های پایین اقدام به خرید در این بازار می‌کنند.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه با اتلاف منابع نباید بازار را مثبت نگه داشت بلکه بهتر است بازار به صورت خودجوش روند اصلی خود را پیدا کند، گفت: هر چقدر که منابع بیشتری صرف نگهداری قیمت‌ها در سطوحی مشخص شود در نهایت روند بازار حالت با ثباتی را به خود می‌گیرد و باعث از بین رفتن منابع در بازار خواهد شد.
وی اظهار داشت: با توجه به چنین اتفاقی دیگر شاهد اتفاقی مثبت در بازار نخواهیم بود و بعد از مدتی، حقوقی‌ها به دلیل آنکه هیچ روندی در بازار شکل نمی‌گیرد در قیمت‌های منفی اقدام به فروش سهام می‌کنند و فشار مضاعفی را به بازار اعمال خواهند کرد.
هماهنگی بورس با واقعیت های اقتصادی
امیرباقری با بیان اینکه بازار به صورت هوشمند خود را با واقعیت‌های اقتصاد هماهنگ می‌کند، گفت: سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که بازار سرمایه همیشه با روند صعودی و نزولی قوی همراه نیست، بلکه وجود این روندها در بازار موقتی است و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای می‌توانند از این فرصت معقول برای سرمایه‌گذاری در این بازار استفاده کنند.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: همچنین افرادی که دانش کافی برای ورود نقدینگی‌های خود به این بازار ندارند باید از ابزارهای جایگزین برای سرمایه‌گذاری در این بازار استفاده کنند.
نقش بورس برای عبور از بحران رکود / مهار نقدینگی افسار گسیخته با رونق بورس
با شیوع ویروس کرونا بسیاری از واحدهای تولیدی و خدماتی به دلیل تعطیلی چند ماهه با کاهش سرمایه در گردش مواجه شده اند، کارشناسان معتقدند رونق بورس می تواند زمینه ورود سرمایه های جدید به شرکت ها برای تامین مالی بخش تولید را فراهم کند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، در یک سال گذشته با وجود اینکه اقتصاد کشور نوسانات زیادی داشته و برخی بازارها همچون مسکن با رکود عمیقی روبرو بوده و از طرف دیگر تورم ماهانه در تمام سال ۹۸ ادامه داشته است، اما بورس در سال گذشته توانسته سهم قابل توجهی از نقدینگی موجود در بازار را به سمت خود جذب کند و در شرایط کنونی که شیوع ویروس کرونا باعث شده اوضاع اقتصادی بسیار بدتر شود، بورس ایران در بلند مدت همچنان روند مثبتی دارد و این برخلاف پارامترهای اقتصاد کلان بوده است. برخی کارشناسان می گویند این رشد بورس با رشد اقتصادی کشور تطابق ندارد، در پاسخ، وزیر اقتصاد و امور دارایی در گفتگوی ویژه خبری ۱۸ فروردین در شبکه دو سیما، وجود هرگونه حباب در بورس را رد و تاکید کرد« پژوهش های مستقلی در سازمان بورس و اوراق بهادار و پژوهشکده اقتصادی انجام شده که نشان می دهد رشد بورس ایران واقعی بوده است.»
طبق گزارش های مرکز آمار، میزان نقدینگی در سال 98 با ۲۰ درصد افزایش به حدود ۲۲ هزار میلیارد ریال رسیده و این عدد حاکی از این است که اقتصاد ایران نتوانسته در جذب نقدینگی در بخش های مولد اقتصادی موفق عمل کند، آنهم در شرایطی که طبق برنامه ششم توسعه و بودجه سالانه، ایران باید هر سال حدود یک میلیون شغل جدید ایجاد کند و این عدد محقق نشده و حتی در جلسات وزارت کار در پاییز ۹۸ برای اصلاح برنامه اشتغال، این عدد را به نصف هدفگذاری برنامه ششم توسعه کاهش دادند. هدایت نقدینگی به بخش های مولد می تواند نقش موثری در اشتغال زایی و کنترل تورم داشته باشد و بسیاری از کارشناسان معتقدند بورس می تواند ظرفیتی برای مدیریت نقدینگی سرگردان در بازار باشد.
یک اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج در پاسخ به این سوال که چگونه بازار سرمایه در شرایط کنونی که کشور با رکود اقتصادی مواجه شده و فعالیت بنگاه های تولیدی تحت تاثیر قرار گرفته می تواند نقش مهمی در جذب نقدینگی داشته باشد؟ گفت: بورس در ایران در کنار بازارهای طلا، مسکن و غیره یکی از گزینه های سرمایه گذاری تلقی می شود، اما وضعیت جذب نقدینگی آن به میزان فعالیت و رونق سایر بازارها بستگی دارد، در واقع اگر بازار ارز، مسکن و . کنترل شود نقدینگی بیشتری به سمت بورس می رود. برای نمونه در یکسال گذشته افزایش گردش نقدینگی در بورس بازار مسکن با رکود مواجه بود و نرخ ارز نیز کنترل شد، از این رو تنها بازار بورس شناور بوده و براساس همین ظرفیت در یکسال گذشته توانست معاملات بیشتری انجام دهد و دولت نیز که به دنبال انتقال سرمایه ها به این بخش است تا بتواند به سرمایه در گردش بنگاه ها کمک کند با مدیریت و کنترل بازار سرمایه، فضای مناسبی برای جذب سرمایه جدید ایجاد کرد تا بنگاه های اقتصادی میزان سرمایه در گردش خود را بهبود ببخشند و بخش های مولد نیز توسعه بیشتری پیدا کنند.
عزیز آرمن با بیان اینکه ممکن است انحراف در نقدینگی بورس نیز وجود داشته باشد، افزود: وقتی شرکت ها به جای اینکه سرمایه جذب شده از طریق بورس را به بخش مولد سوق دهند در بخش های دیگر همچون مسکن، ارز و .. سرمایه گذاری کنند ضربه شدیدی بر پیکر اقتصاد کشور وارد می کنند، زیرا هرچقدر میزان نقدینگی به بازارهای سوداگری ورود کند، سرمایه گذاری برای تولید در کشور کاهش می یابد و در نهایت اقتصاد با تبعاتی همچون تورم مواجه می شود.
پایداری سوددهی بورس شرط ماندگاری سرمایه
در یک سال گذشته به جزء در چند مقطع همچون افزایش تنش سیاسی با آمریکا، ورود ایران به فهرست سیاه اف ای تی اف و . که روابط بین المللی کشور را دستشخوش نوسان کرد، بورس ایران روندی مثبت داشته است، برخی از کارشناسان با اشاره به اینکه بورس نمی تواند خارج از معادلات اقتصادی حرکت کند و وقتی اقتصاد کشوری رشد منفی دارد بورس نمی تواند خیلی مثبت باشد، روند تغییرات در بورس ایران را کنترلی و مدیریت شده قلمداد می کنند.
یک اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه بورس متشکل از شرکت های بزرگ تولیدی و خدماتی است که روند شاخص های آن توسط میزان سوددهی این شرکت ها رقم می خورد، گفت: وقتی اقتصاد کشور دچار رکود شود و میزان فروش محصولات و در نهایت سوددهی شرکت ها کاهش یابد، به طور قطع روی شاخص های بورس نیز تاثیر می گذارد، از این رو بورس و فضای اقتصادی کشور رابطه ای متقابل دارند.
کامران ندری با بیان اینکه تلاش برای جذب نقدینگی در بورس می تواند گام مثبتی برای جلوگیری از تورم و نوسان در سایر بازارهای موازی باشد، افزود: وقتی که نقدینگی در جامعه بالا باشد و سرمایه گذاری در بخش های مولد نیز سودده نباشد مردم برای جلوگیری از کاهش ارزش دارایی های خود به سمت بازارهای صعودی و با ثبات می روند و از آنجایی که بازار دلار و سکه همواره در تنش های سیاسی در ایران صعودی بوده مردم سرمایه های خود را به این بخش ها وارد می کنند، در چنین شرایطی اگر دولت بر این بازارهای سوداگری کنترل داشته باشد می تواند با ثبات در آن ها سرمایه ها را به سمت بازارهای دیگر همچون بورس سوق دهد.
او با تاکید بر اینکه میزان ماندگاری سرمایه در بازار بورس به پایداری سوددهی آن بستگی دارد، تصریح کرد: اگر شاخص بورس در یک بازه زمانی رشد قابل ملاحظه ای داشته باشد و بعد از آن سقوط کند بسیاری از کسانی که تازه سرمایه های خود را به این بازار وارد کرده اند انگیزه خود را برای فعالیت در این بازار از دست می دهند و به سمت بازارهای سودده دیگر می روند و این مساله می تواند همچمنان آسیب های افزایش نقدینگی در جامعه را به همراه داشته باشد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، در حال حاضر با شیوع کرونا بسیاری از واحدهای تولید و خدماتی به دلیل تعطیلی چند ماهه با کاهش سرمایه در گردش مواجه شده اند، از این رو رونق بورس می تواند زمینه ورود سرمایه های جدید را فراهم کند و شرکت ها نیز با افزایش سرمایه می توانند این سرمایه ها را برای توسعه فعالیت خود و تامین مالی بخش تولید جذب کنند. البته در شرایط کنونی برخی از کارشناسان معتقدند جذب نقدینگی نخستین قدم برای فعالسازی بخش اقتصاد مولد است و در صورتی می تواند نتیجه بخش باشد که دولت بتواند میزان ثبات و سوددهی بورس را برای زمان بلند مدت تری تضمین کند.
ردپای نقدینگی در اقتصاد ایران؛ در بازار دلار و بورس چه می‌گذرد؟
این روزها هر تحلیلگری که تلاش می‌کند نوسانات در بازارهای مختلف از بورس گرفته تا بازار ارز، سکه، طلا و مسکن را توضیح دهد، به یک عامل اصلی یا شاید بهتر است بگوییم به یک متهم ردیف اول اشاره دارد؛ نقدینگی.
اینکه حرکت نقدینگی به هر سو از این بازارها سبب ساز برهم خوردگی بوده یا نوسانات شدید قیمتی در این بازارها را موجب شده است، اینکه نقدینگی با راه یافتن به بورس، رکوردشکنی‌هایی تاریخی بر جای گذاشته است، اینکه حرکت بطئی و آرام نقدینگی به سمت و سوی دیگر بازارها، گسل‌های نوسان در چهارراه استانبول تهران را فعال کرده است.
محاسبه ابعاد یک هیولا
اما این نقدینگی چقدر است که چنین قدرتی را به نمایش می‌گذارد؟ آخرین گزارش رسمی بانک مرکزی از متغیرهای پولی به آذرماه سال ۹۸ بازمی‌گردد که رقم نقدینگی در آن گزارش دو هزار و ۲۶۲ هزار میلیارد تومان گزارش شده است، پس از آن اگر عددی از نقدینگی اعلام شده یا ارزیابی بوده یا روایتی غیررسمی و شفاهی به حساب می‌آمده است.
اما اگر بخواهیم به عدد نقدینگی پایان پارسال دست یابیم، چاره‌ای نداریم جز این که با توجه به روندهای پیشین رشد نقدینگی مراجعه کنیم، البته الزاما رجوع به روندهای پیشین رشد نقدینگی، نمی‌تواند به طور دقیق رقم نقدینگی در پایان پارسال را محاسبه کند، چراکه روند تغییرات رشد نقدینگی روند ثابتی نیست و بنا به شرایط و نیازهای اقتصادی یا برنامه‌های آتی اقتصادی تغییر می‌کند.
با این حال حدس و گمان درباره رقم نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۸ بهتر از نداشتن هیچ عدد و رقمی در این باره است، روند ۹ ماهه تغییرات نقدینگی تا پایان آذرماه پارسال نشان می‌دهد که رقم نقدینگی در آذرماه پارسال در مقایسه با آذرماه سال ۹۷، رشدی حدود ۲۸ درصدی داشته است.
نرخ رشد نقدینگی در آبان ماه ۹۸ نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن یعنی آبان ۹۷ نیز همین رقم بود اما در ماه‌های قبل‌تر پارسال نرخ رشد نقدینگی با شتاب‌های پایین‌تری افزایش یافته‌است.
میانگین نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی در ۹ ماه پارسال به ۲۶.۲ درصد می‌رسید.
اگر این نرخ رشد میانگین نقطه به نقطه را مبنای محاسبه قرار دهیم، رقم نقدینگی در پایان اسفندماه سال ۹۸ به دو هزار و ۳۷۸ هزار میلیارد تومان رسیده است.
اما روش دیگری هم برای ارزیابی رقم نقدینگی در پایان پارسال وجود دارد و آن محاسبه بر مبنای نرخ رشد ماهانه نقدینگی در ۹ ماه پارسال است که آمار آن قابل اندازه گیری است، بر اساس آمار بانک مرکزی، رقم نقدینگی در پاییز پارسال ماهانه با نرخ رشدهای افزایش گردش نقدینگی در بورس بیش از ۲ درصد رشد کرده است. نرخ رشد ماهانه نقدینگی در دیگر ماه‌های پارسال ثابت و برابر نیست اما حدود نوسان نرخ رشد ماهانه نقدینگی کانال دو درصد بود.
میانگین نرخ رشد ماهانه نقدینگی در ۹ ماه سال، ۲.۲۵ درصد بوده است، بر اساس همین میانگین نرخ رشد ماهانه، رقم نقدینگی در پایان اسفندماه ۹۸ به بیش از ۲۴۱۸ هزار میلیارد تومان بالغ می‌شود.
مبنای دیگر ارزیابی برای محاسبه رقم نقدینگی در اسفندماه ۹۸، ثابت فرض کردن نرخ تورم نقطه به نقطه دو ماه پایانی فصل پاییز و تداوم آن در ماه‌های بعدی است، در ماه‌های آبان و آذر پارسال نقدینگی نسبت به ماه‌های مشابه سال قبل از آن با نرخ ۲۸.۲ درصدی رشد کرده بود اگر همین شتاب رشد نقدینگی را تا پایان پارسال ثابت بگیریم و نقدینگی در اسفندماه ۹۷ با نرخ ۲۸.۲ درصدی رشد کرده باشد، رقم نقدینگی در پایان پارسال به ۲۴۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.
۲۴۷۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی
مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران نیز یک هفته قبل در دوازدهمین نشست اعضای این اتاق، رقم نقدینگی اسفندماه پارسال را به نقل از بانک مرکزی ایران دو هزار و ۴۷۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد. این رقم نسبت به اسفندماه سال ۹۷، رشدی بیش از ۳۱ درصدی را نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
آقای خوانساری بلافاصله پس از اعلام این رقم برای نقدینگی در پایان پارسال، رشد شاخص‌ها در بورس ایران را حاصل ورود این نقدینگی به بازار سرمایه عنوان کرد.
اگر همین رقم دو هزار و ۴۷۰ هزار میلیارد تومان را رقم نهایی نقدینگی در پایان سال ۹۸ درنظر بگیریم به این معنی است که نقدینگی در طول سال ۹۸، به طور متوسط روزانه به میزان ۱.۶ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
رشدی افزون بر میانگین نیم قرنی
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران در بهمن ماه پارسال یادداشتی در صفحه اینستاگرامی خود منتشر کرد که در آن اذعان کرده بود "رشد نقدینگی امسال [سال ۱۳۹۸] از میانگین رشد نقدینگی ۵۰ ساله کشور که ۲۵ درصد بود، بیشتر است."
با این حال او اسفند پارسال یعنی چند هفته پس از انتشار آن پست اینستاگرامی در جمع اقتصاددانان از "کنترل شرایط و نقدینگی" سخن گفت اما در عین حال همچنان اعتراف می‌کرد که "نرخ رشد ۲۸ درصدی برای نقدینگی بالاست، اما با توجه به شرایط کشور و نیز کاهش درآمدهای نفتی، انحراف سه درصدی این نرخ [نرخ رشد نقدینگی] از میانگین ۵۰ ساله نقدینگی، نشان از کنترل شرایط دارد و برای کنترل آن از بازارهای مختلف استفاده خواهیم کرد."
منبع تصویر، Tasnim
انجام عملیات بازار باز نیز از جمله ابزارهایی بوده است که بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی و همچنین هدف گذاری نرخ تورم به آن روی آورده است
در بند کشیدن غول از همه سو
دعوت دولت از مردم به بورس و اتخاذ تمهیداتی همچون عرضه سهام باقیمانده دولت در شرکت‌ها در قالب صندوق‌های قابل معامله یا آزادسازی سهام عدالت و عرضه اولیه برخی شرکت‌های بخش عمومی و دولتی به بورس از جمله مواردی بوده که صاحب‌نظران از آنها به عنوان سیاست‌ها و ابزارهای دولت برای هدایت نقدینگی به بورس و جذب آن، یاد می‌کنند.
انجام عملیات بازار باز نیز از جمله ابزارهایی بوده است که از زمستان سال قبل، بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی و همچنین هدف گذاری نرخ تورم به آن روی آورده است.
بازیگران اصلی عملیات بازار باز دولت، بانک‌ها و بانک مرکزی هستند و استفاده از اوراق بدهی دولت برای تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها و دولت شیوه متداولی در جهان به شمار می‌رود که در عملیات بازار باز محوریت خواهد داشت. خرید و فروش اوراق بدهی حرکت نقدینگی و جریان پول را تنظیم کرده و نرخ بهره بین بانکی را تعیین می‌کند.
اما موفقیت عملیات بازار باز، پیش‌نیازهایی همچون سالم‌سازی و رفع ناترازی از بانک‌ها و همچنین استقلال بانک مرکزی را می‌طلبد که فراهم نیست، ضمن آنکه این بازار در شرایط فعلی بازاری کم‌عمق و کوچک به شمار می آید.
با این حال هدفگذاری بانک مرکزی برای استفاده از شیوه عملیات بازار باز، می‌تواند گامی به جلو ارزیابی شود.
دره ۱۸۵ هزار میلیارد تومانی
پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
از جمله مهم‌ترین دلایل افزایش نقدینگی، کسری بودجه دولت و نحوه جبران این کسری بودجه بوده است که از طریق استقراض دولت از بانک مرکزی و در واقع چاپ پول میسر می‌شد.
رشد بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی و همچنین افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز با رشد پایه پولی و در نهایت رشد نقدینگی از جمله عوامل ساختاری تورم زا در اقتصاد ایران به شمار می‌روند.
کسری بودجه دولت در سال جاری خورشیدی به دلایل مختلفی تشدید خواهد شد، کاهش درآمدهای نفتی دولت به دلیل افت قیمت نفت، کاهش تقاضای موثر برای طلای سیاه به دلیل رکود جهانی ناشی از کرونا از یک سو و تداوم اعمال محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها بر سر راه صادرات نفت و گاز ایران از جمله عوامل تشدید کسری بودجه دولت در سال جاری است.
همچنین بسته بودن مرزهای زمینی و کاهش بنیه مالی کشورهای همسایه ایران، صادرات غیرنفتی را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
در یک ماهه نخست امسال، تجارت خارجی ایران با ۲۰ درصد کاهش نسبت به فروردین پارسال به حدود ۳.۶ میلیارد دلار رسید.
از طرفی با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد ایران که فراگیری بحران بیماری کووید-۱۹ آن را تشدید کرده است، ظرفیت مالیات ستانی نیز کاهش خواهد یافت که به معنای کاهش درآمدهای دولت از این محل است.
همزمان با کاهش درآمدهای پیش بینی شده دولت در بودجه امسال، هزینه‌های ناشی از مقابله با بحران کرونا نیز بر تشدید و تعمیق کسری بودجه، خواهد افزود.
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی که در میانه اردیبهشت‌ماه امسال منتشر شد، ارزیابی کرده بود رقم کسری بودجه دولت در سال جاری، بالغ بر ۱۸۵ هزار میلیارد تومان باشد که رقمی بی‌سابقه برای کسری بودجه دولت به محسوب می‌شود.
منبع تصویر، Tasnim
عمده برنامه‌های حمایتی دولت از خانوارها و کسب‌وکارهای آسیب دیده از کرونا بر پایه سیاست‌های انبساطی و رشد نقدینگی استوار است
غیرپولی کردن کسری بودجه
از نشانه‌ها چنین برمی‌آید که دولت و بانک مرکزی برای پرهیز از شیوه‌های رایج همیشگی یعنی دست بردن در منابع بانک مرکزی و ایجاد بدهی به بانک‌ها و بانک مرکزی برای تامین کسری بودجه به غیرپولی کردن کسری بودجه می‌اندیشد تا تبعات رشد نقدینگی، افزایش پایه پولی و بیدار کردن دوباره غول تورم را تحمل نکند.
واگذاری سهام باقیمانده دولت در شرکت‌های دولتی، توجه به بورس برای کسب درآمد، انتشار اوراق بدهی دولتی، اجرای عملیات بازار باز و گوشه چشمی به افزایش نرخ برابری ارزها در برابر ریال در بازار رسمی همگی می‌توانند بخش‌هایی از برنامه جبران کسری بودجه بدون فشار بر نقدینگی باشند.
بر اساس گزارش که اتاق بازرگانی تهران به نقل از صندوق بین‌المللی پول منتشر کرده، پیش بینی شده است که رشد نقدینگی در سال جاری به ۱۹.۵ درصد کاهش یابد که اگر چنین مهمی محقق شود نرخ رشد نقدینگی از میانگین بلند مدت این نرخ ۵.۵ واحد/درصد کمتر است.
اما واقعیت این است که عمده برنامه‌های حمایتی دولت از خانوارها و کسب‌وکارهای آسیب دیده از کرونا بر پایه سیاست‌های انبساطی و رشد نقدینگی استوار است و چنین کاهشی در نرخ رشد نقدینگی، کمی بعید به نظر می‌رسد.
در این گزارش نرخ رشد نقدینگی در سال ۹۸، رقم ۳۵.۸ درصد ارزیابی شده است به طوریکه رقم نقدینگی در پایان پارسال بر مبنای داده‌ها و اطلاعات این گزارش ۲۵۵۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و با احتساب نرخ رشد ۱۹.۵ درصدی مفروض در این گزارش برای امسال، نقدینگی در پایان سال ۹۹ به رقم ۳۰۵۵ هزار میلیارد تومان بالغ خواهد شد.
نقدینگی بورس را صرف افزایش سرمایه بانک‌ها و بیمه‌ها کنید
اثر افزایش سرمایه بر سود شرکت‌های بیمه و بانک‌های عضو بورس
گروه بانک و بیمه |محسن شمشیری |
در ماه‌های اخیر، بسیاری از کارشناسان با اشاره به ضرورت افزایش سرمایه بانک‌ها و بیمه‌ها و شرکت‌های بورسی، به جای رشد قیمت سهام و ورود شرکت‌های جدید به بورس، تاکید کرده‌اند که ورود شرکت‌های جدید به بورس، زمان زیادی را صرف می‌کند و ملاحظات و ضوابط و قواعد بسیاری دارد که کاری پر هزینه، زمان بر و نیازمند مدیریت و نظارت دقیقی است اما در شرایط کنونی می‌توان با سرعت و نتیجه و منافع بیشتری، سرمایه شرکت‌های موجود در بورس را افزایش داد. به عنوان مثال، نقدینگی جدید وارد شده به بورس و اقبال و تمایل مردم و سهامداران جدید به بورس، می‌تواند به بهبود وضعیت شرکت‌های موجود، کفایت سرمایه بانک‌ها و بیمه‌ها، و همچنین خروج برخی شرکت‌ها از زیان‌دهی و زیان انباشته کمک کند.
این کارشناسان معتقدند که بسیاری از بانک‌ها و بیمه‌های کشور از نظر شاخص کیفیت سرمایه در وضعیت مطلوب و استاندارد بین‌المللی نیستند اما می‌توان سرمایه آنها را افزایش داد و در نتیجه استانداردهای بین‌المللی را رعایت کرد و قدرت چانه‌زنی و حضور در بازارهای بین‌المللی و جایگاه منطقه‌ای بانک‌ها و بیمه‌های کشور را ارتقا داد. همچنین برخی بانک‌ها که با زیان‌دهی مواجه هستند را می‌توان از زیان‌دهی و زیان انباشته خارج کرد.
با توجه به ورود صدها هزار میلیارد تومان نقدینگی در سال‌های اخیر به بورس، می‌توان کفایت سرمایه و نقدینگی و زیان‌دهی و سود دهی بسیاری از شرکت‌ها از جمله بانک‌ها و بیمه‌ها را بهتر کرد و شرکت‌هایی در حد تراز جهانی و منطقه‌ای به سهامداران معرفی کرد تا در عرصه تجارت و صنعت وارد شوند و به اقتصاد ملی کمک کنند.
در حال حاضر با افزایش قیمت سهام و بالارفتن نسبت قیمت به سود شرکت‌ها که برخی از آنها زیان‌ده هستند یا سرمایه زیادی ندارند، عملا سهامداران سود می‌برند و یکی می‌خرد و یکی می‌فروشد و پول جدیدی به شرکت وارد نمی‌شود. اما اگر کفایت سرمایه و افزایش سرمایه مورد توجه باشد بسیاری از شرکت‌های موجود با بهبود سود و زیان مواجه خواهند شد. این کارشناسان تاکید دارند که سهامداران عمده نباید نگران قدرت و نفوذ خود در شرکت‌ها باشند زیرا داشتن 40 درصد سهام یک شرکت زیان‌ده مزیت و افتخاری محسوب نمی‌شود اما برخورداری از 30 درصد سهام یک شرکت سودده و با کفایت سرمایه به مراتب منافع بیشتری برای آنها خواهد داشت. ضمن اینکه برخی شرکت‌ها کسری و زیان انباشته یا کمبود سرمایه زیادی ندارند و با افزایش سرمایه آنها، وضعیت سهامداران عمده تغییر زیادی نخواهد کرد.
لذا دولت و وزارت اقتصادی ودارایی، بانک مرکزی و نهادهای نظارتی، باید براساس قانون تجارت و استانداردهای ملی و بین‌المللی مدیران شرکت‌ها و سهامداران عمده را مکلف و موظف به افزایش سرمایه کنند و از موقعیت کم نظیر کنونی برای رفع مشکلات شرکت‌ها و بانک‌ها و بیمه‌ها بهره مند شوند و نقدینگی موجود را جذب شرکت‌ها نکنند نه اینکه تبدیل به سود برای سهامداران و سفته بازی در شرایط کنونی اقتصاد ایران شود.
اگر نقدینگی جذب بورس می‌شود، باید در جهت بهبود شاخص‌ها و افزایش سرمایه شرکت‌ها شود نه اینکه تنها عده‌ای را نصیب سود سرشار کند و شاخص‌هایی مانند قیمت به سود را به وضعیت نامطلوبی هدایت کند.
کارشناسان بازار سرمایه با تاکید بر اینکه افزایش سرمایه و تقسیم سود شرکت‌های بورسی، دو موضوع جدا از یکدیگر هستند، به تشریح هر یک از موضوعات پرداخت و تاکید کرد که افزایش سرمایه شرکت‌های عضو بورس می‌تواند اثر قابل توجهی به بهبود وضعیت قیمت سهام، سود و انتظارات و رضایت سهامداران داشته باشد. احمد جواهری در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه افزایش سرمایه در شرکت‌ها یک روش تامین مالی محسوب می‌شود، توضیح داد: یکی از اهداف شرکت‌هایی که وارد بازار سرمایه می‌شوند، تسهیل تامین مالی است. شرکت‌هایی که در بازار سرمایه نیستند، برای تامین مالی عموما به استقراض روی می‌برند و از بانک وام می‌گیرند که این روش بازپرداخت همراه با سود بانکی را در پی دارد و معمولا مبلغی که بانک‌ها وام می‌دهند، زیاد نیست. وی با بیان اینکه افزایش سرمایه روش‌های مختلفی دارد، گفت: اصلی‌ترین روش‌ها در ایران افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، افزایش سرمایه از محل سود انباشته، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها است و روش‌های دیگری که جدیدا پررنگ‌تر شده‌اند مانند افزایش سرمایه از محل صرف سهام و سلب حق تقدم است. این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: اینکه شرکتی سرمایه خود را افزایش دهد، بدون اینکه اطلاعات دیگری درمورد شرکت داشته باشیم، تفاوتی برای سهام‌دار ندارد. زیرا افزایش سرمایه از هر محلی باعث می‌شود تعداد سهام شرکت افزایش پیدا کند اما ثروت سهام داران به لحاظ تئوریک تغییری نمی‌کند. اینکه بعد از افزایش سرمایه عرضه و تقاضای بازار، قیمت را به چه سمتی خواهد برد یک بحث دیگری است. جواهری درمورد اینکه چرا افزایش سرمایه به خودی خود یک اقدام خنثی است، توضیح داد: زیرا این موضوع بسیار مهم است که شرایط شرکتی افزایش سرمایه می‌دهد، به چه شکل است. شرکت‌ها اکثرا اعلام می‌کنند افزایش سرمایه به جهت اصلاح مالی انجام می‌شود. شرکت‌ها می‌توانند افزایش سرمایه را صرف پروژه‌های جدید خود کنند، همچنین برای سرمایه در گردش استفاده کنند و ممکن است در بدترین حالت بدهی قبلی خود را تسویه کنند. وی در ادامه درمورد تقسیم سود نیز توضیح داد: شرکت‌هایی سود تقسیم می‌کنند که سودی داشته باشند اما این موضوع شرایطی دارد. اولین و مهم‌ترین شرط تقسیم سود این است که شرکت نباید زیان انباشته داشته باشد. یعنی مجموع عملکرد سال‌های گذشته شرکت، نباید زیان باشد. طبق قانون تجارت شرکتی که زیان انباشته دارد، حق توزیع سود ندارد حتی اگر در آن سال سود کسب کرده باشد. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه به‌طور کلی بحث افزایش سرمایه و تقسیم سود دو موضوع جدا از هم است، اظهار کرد: تقسیم سود مربوط به مجمع عمومی عادی سالانه است و در این مجمع در مورد آن تصمیم‌گیری می‌شود اما درمورد افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده تصمیم‌گیری می‌شود. این دو ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارند و ممکن است در موارد محدودی ارتباطی داشته باشند. برای مثال زمانی که شرکت از محل سود انباشته، افزایش سرمایه می‌دهد.
جواهری یادآور شد: درمورد افزایش سرمایه در مجمع فوق‌العاده که از سهام داران شرکت تشکیل می‌شود، تصمیم‌گیری می‌شود. یعنی تصمیم در مجمع و توسط سهام داران گرفته می‌شود؛ بنابراین این موضوع به‌طور کلی موضوعیتی ندارد که بگوییم شرکت‌ها به جای اینکه سود تقسیم کنند، افزایش سرمایه می‌دهند و این موضوع کاملا بستگی به رویکرد شرکت دارد.
اخبار مهم برای بورس امروز سه‌شنبه ۱۰ آبان ۱۴۰۱
به گزارش خبرگزاری رضوی، شاخص کل بورس تهران روز گذشته رشد ۱۵ هزار و ۳۶۸ هزار واحدی داشت و به محدوده یک میلیون و ۲۶۹ هزار واحدی رسید. برخلاف سایر روزها امروز شاخص کل بورس همسو با شاخص کل حرکت کرد با رشد بیش از ۴ هزار واحدی در محدوده ۳۶۰ هزار واحدی ایستاد.
جواد فلاح، مدیر بازارهای مالی بورس کالای ایران گفت: با آغاز معاملات گواهی سپرده برنج در بورس کالا، کشاورزان می‌توانند محصول تولیدی خود را بدون واسطه و برای سراسر ایران عرضه کنند و تمامی مصرف‌کنندگان نیز امکان خرید برنج بر تابلوی بورس کالا را دارند.
عرضه محصولات جدید در بورس کالا می‌تواند بازار محصولات را به آرامش برساند و از سوی دیگر میزان گردش نقدینگی در بازار سرمایه را نیز افزایش می‌دهد.
دیروز ۹ آبان ۱۴۰۱ تعلیق معاملات نماد استقلال تمدید شد و استقلال فعلا تا نیمه آبان ماه تعلیق است. خبر‌ها حکایت از آن دارد که پای ۱۵۶ میلیارد تومان پول در میان است! حسین قربان‌زاده رئیس سازمان خصوصی سازی در مصاحبه‌ای با انتقاد تند از مدیرعامل سابق استقلال اظهار داشت: سقف برداشت از پولی که مردم وارد باشگاه استقلال کرده بودند مشخص شده بود. در این رابطه کمیته مصارف تشکیل و مدیرعامل باشگاه، معاون وزیر ورزش و رئیس سازمان خصوصی سازی آن را امضا کردند.
در زمانی که مسولان به نوعی سعی می‌کنند اعتماد سهامداران را نسبت به بورس افزایش دهند این موضوع می‌تواند اطمینان سرمایه‌گذاران را نسبت به ماهیت بازار سرمایه کاهش دهد.
افزایش گردش نقدینگی در بورس
بلومبرگ گزارش داد اقتصاددانان گلدمن‌ساکس پیش‌بینی کرده‌اند که فدرال رزرو می‌تواند نرخ بهره را تا مارس ۲۰۲۳ به ۵ درصد افزایش دهد. یعنی ۰.۲۵ درصد بالاتر از پیش‌بینی‌های قبلی خود. دیوید سولومون مدیر اجرایی این شرکت سرمایه‌گذاری اعلام کرد که اگر فدرال رزرو تغییرات واقعی در سطح رفتار مصرفی مشاهده نکند، می‌تواند نرخ بهره را بیش از ۴.۷۵ درصد اعلامی نیز بالا ببرد.
برخی از کارشناسان عقیده دارند که افزایش نرخ بهره در بلند مدت می‌تواند تاثیر منفی روی بازارهای جهانی داشته باشند و پس از آن بورس تهران نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
بر اساس اعلام حسین قربان‌زاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی عرضه بلوک ۱۲ درصدی سهام هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس امروز و پس از سه روز رقابت به پایان رسید. در نهایت با ۳۲.۵ درصد افزایش نسبت به قیمت پایه، شرکت اهداف با قیمت ۱۸۵۱ تومان با پریمیوم حدود ۱۵۲ درصدی، برنده مزایده شد.
برخی از کارشناسان عقیده دارند که این عرضه می‌تواند به گردش نقدینگی در بازار سرمایه کمک کند.
دیدگاه شما