حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟

فرمول پیشنهادی برای محاسبه حجم مبنا

روح‌ا. حسینی‌مقدم
حجم مبنا اهرمی است که از سال ۱۳۸۲ در بورس اوراق بهادار تهران به کار گرفته شد و هدف از بکارگیری آن، کنترل معاملات و جلوگیری از نوسان‌های کاذب و افت و خیز بی‌مورد قیمت سهام با معامله حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ تنها چند سهم شرکت اعلام شد.

روح‌ا. حسینی‌مقدم
حجم مبنا اهرمی است که از سال ۱۳۸۲ در بورس اوراق بهادار تهران به کار گرفته شد و هدف از بکارگیری آن، کنترل معاملات و جلوگیری از نوسان‌های کاذب و افت و خیز بی‌مورد قیمت سهام با معامله تنها چند سهم شرکت اعلام شد.

این اهرم از همان ابتدا با مخالفت‌هایی روبه‌رو بود و فعالان بازار همواره یکی از دلایل اصلی گره‌های معاملاتی را حجم مبنا می‌دانستند.آنها اعتقاد داشتند که حجم مبنا از آن دسته تصمیماتى بود که در شرایط مختلف مزایاى کوتاه‌مدت، معایب بلندمدت آن را توجیه می‌کرد.
اما آنچه که به تجربه ثابت شد، آن است که حجم مبنا ابزاری است که از کاهش سرمایه میلیون‌ها سرمایه‌گذار که بسیاری از آنها با ادبیات بازار سرمایه کمترین آشنایی را دارند، دفاع می‌کند. با استفاده از این ابزار می‌توان، تاثیر شایعات و رفتارهای توده‌ای را در بازار کم‌عمق کاهش داد. هر چند به‌نظر می‌رسد حجم مبنا در دوران رونق و برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و تشکیل حباب قیمتی وضع شد، اما تاثیر خود را در دوران رکود نیز به‌وضوح نشان داده حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ است. با توجه به تاثیر متغیرهای سیاسی بر بازار سهام ایران و به تبع آن نوسانات شدید، به‌نظر می‌رسد برداشتن حجم مبنا، راه را برای حضور اخلال‌گران باز خواهد کرد. البته باید اشاره داشت که حجم مبنا با نگاه حاکمیتی قابل دفاع است، در غیر این‌صورت به‌عنوان یک عامل در جهت اخلال در بازار هیچگاه و حتی در بازارهای کم‌عمق مورد پذیرش نخواهد بود. کاربرد حجم مبنا در تعیین قیمت پایانی هر روز (که برابر قیمت آغازین روز بعد است) خلاصه می‌شود. حجم مبنا به همراه درصد نوسان مجاز قیمت در هر روز (نسبت به قیمت پایانی روز قبل)، به منظور کاهش نوسان قیمت سهام وضع شده است. وضع حجم مبنا بدون در نظر گرفتن درصد نوسان مجاز قیمت بی‌معنا خواهد بود. قیمت پایانی سهام در حال حاضر با استفاده از حجم مبنا به شرح زیر تعیین می‌‌شود:
الف) اگر حجم سهام معامله شده در روز مشخص (پس از کسر معاملات عمده) کمتر از حجم مبنای در نظر گرفته شده برای آن سهم باشد، فرمول محاسبه قیمت پایانی در این روز به‌صورت زیر است:
Close Priceti = CP(t-۱)i + (Vti / Bi )( Last Pti - CP(t-۱)i)
فرمول پیشنهادی
برای محاسبه حجم مبنا
ادامه از صفحه 9
که در آن:
CPt-1 : قیمت پایانی سهم i در روز t-1
Vt: حجم معاملات سهم i در روز t
Bi : حجم مبنای سهم i.
ب) اگر حجم معاملات در روز مشخص (پس از کسر معاملات عمده) بیشتر از حجم مبنای سهم i باشد، قیمت پایانی برابر میانگین وزنی قیمت معاملات در آن روز می‌باشد.
از طرفی نحوه‌ محاسبه‌ حجم مبنا در حال حاضر به‌صورت زیر است:

این فرمول از 3 جزء تشکیل شده است که عبارتند از: متوسط سهام شناور آزاد که به ترتیب برای شرکت‌های بزرگ، متوسط و کوچک معادل 10، 15 و 20 درصد در نظر گرفته شده است، تعداد سهام منتشر شده شرکت و 250 روز کاری که عددی فرضی است و بیانگر متوسط تعداد روزهای کاری بورس طی یکسال است. تدوین دستورالعمل گره معاملاتی و همچنین سطح‌بندی یا درنظرگرفتن ضرایب مختلف برای شرکت‌ها با سرمایه‌ مختلف، دلیلی بر ناکارآمدی این نسبت است که همگان نیز به آن اذعان دارند. به عقیده‌ی این‌جانب کالبد شکافی اجزای تشکیل‌دهنده‌ فرمول حجم مبنا می‌تواند بهترین کمک در اصلاح آن باشد.
باید توجه داشت که تعداد روزهای کاری به‌طور متوسط ۲۵۰ روز در نظر گرفته شده است. این در حالی‌ است‌که طی ۳ سال اخیر متوسط تعداد روزهای کاری بورس تهران ۲۴۰ روز بوده است، اما تاثیر این جزء چندان زیاد نیست. همچنین فرمول حجم مبنا بیان می‌کند که باید درصدی از تعداد سهام منتشر شده یک شرکت طی یک روز معاملاتی دادوستد شود تا سهم بتواند حدود حداکثری نوسان قیمت را طی نوسانات روزانه تجربه کند. این در حالی است که بسیاری از شرکت‌ها همه سهام خود را در بازار منتشر نکرده‌‌اند و بسیاری از سهام شرکت‌ها نیز تحت تملک دولت یا سرمایه‌گذاران نهادی غیرفعال قراردارد یا به‌عبارت دیگر درصد کمی از سهام شرکت به‌صورت شناور است. همچنین در صورت کسر، تخمینی از متوسط حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قرار دارد با این استدلال که در طول یک سال باید حداقل یک دور، کل سهام شناور آزاد یک شرکت معامله شود.
به‌عنوان مثال، سرمایه بانک پارسیان 750‌میلیارد تومان و تعداد سهام منتشر شده شرکت، 5/7میلیارد سهم است. از طرفی درصد سهام شناور آزاد این شرکت در حال حاضر 45 درصد است و این بدان معنی است که 3375میلیون سهم از سهام بانک پارسیان در اختیار افرادی است که هر لحظه امکان فروش سهام از جانب آن‌ها وجود دارد. لازم به ذکر است که برای محاسبه درصد سهام شناور آزاد بهتر است که از طبقه‌بندی گروه مشتریان بهره گرفت تا اعداد به‌دست آمده ارقام دقیق‌تری را ارائه کنند. با این اوصاف حجم مبنا شرکت در حال حاضر 3میلیون سهم است؛ یعنی باید 3میلیون سهم دادوستد شود تا سهم شرکت طی یک روز معاملاتی بتواند 3 درصد مثبت یا منفی را تجربه کند، اما شرکتی مانند کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با سرمایه 500 میلیارد تومانی و تعداد سهام منتشرشده 5‌میلیاردی تنها دارای 5/2 درصد سهام شناور آزاد است و این بدان معنی است که تنها 125‌میلیون سهم این شرکت پتانسیل دادوستد در بورس را دارد. حال آنکه حجم‌ مبنای شرکت در حال حاضر 2 میلیون سهم است که این مساله مبین ناکارآمدی فرم موجود است. به‌عبارت دیگر بانک پارسیان بیش از بیست برابر کشتیرانی سهام با پتانسیل برای داد و ستد دارد، ولی حجم مبنای موجود برای دو سهم فوق فاقد این هوشمندی است تا بیان‌کننده وضعیت واقعی آنها باشد. دخالت سهم شناور آزاد تا حدودی راهگشا است. به مقایسه زیر توجه کنید:

هر چند این اعداد منطقی‌تر است، اما از آن‌جا که متوسط سهام شناور آزاد در برخی از صنایع بالا است (مثلا در صنعت قند و شکر متوسط این نسبت نزدیک به 35 درصد است) اما باز نمی‌توان به سهام شناور به عنوان مکمل فرمول حجم مبنا اکتفا کرد. به‌عبارت دیگر هر چند دخالت سهام شناور آزاد به هر طریقی و با هر فرمولی اعداد دیگری (نظیر 50 هزار و 980 هزار) را به‌دست می‌دهد، اما همه آن‌ها موجب رهایی از تله حجم مبنا نخواهد شد.
داده‌های تاریخی بیان می‌کند که در سال‌های ۸۰ و ۸۱ نماد گروه روی معاملات کم حجم و کم‌رونقی را شاهد بودند، اما همین گروه در سال‌های ۸۵ و ۸۶ حجم بالایی از معاملات بورس اوراق بهادار را به خود اختصاص داده‌اند. این گردش سلیقه و تمرکز بر روی سهام مختلف در بازه‌های گوناگون، نیاز به منعطف‌تر بودن عدد حجم مبنا را نشان می‌دهد. این انعطاف را می‌توان از طریق متغیر سرعت گردش سهام در این ابزار ایجاد کرد.
این نسبت از تقسیم ارزش سهام معامله شده بورس بر متوسط ارزش بازار آن به‌دست می‌آید و در واقع بیانگر وضعیت فعالیت بورس است و هر چه این حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ نسبت بزرگ‌تر باشد، گردش سهام بیش‌تر و بورس‌ فعال‌تر است. (گاهی اوقات به‌جای متوسط ارزش بازار از ارزش بازار انتهای دوره نیز استفاده می‌کنند). میزان این نسبت در بورس‌های مختلف، متفاوت است. مثلا در بورس نیویورک 167، بورس شانگهای 389 و در بورس کره 192 است. نسبت گردش سهام بورس تهران طی سال 1386 معادل 17 درصد بوده است که نسبت به سال‌های قبل از آن (6/15 برای سال 1385 و 1/18 برای سال 1384) از رشد برخوردار بوده است. هم‌چنین این نسبت در صنایع مختلف بورس تهران نیز متفاوت است. (البته در هر دوره‌ زمانی نیز این نسبت برای صنایع مختلف، متفاوت است.) به‌عنوان مثال برای صنعت سیمان در سال 1385 برابر 8/10 و در سال 1386 نیز برابر 7/11 بوده است؛ از طرفی مطمئنا تفاوت قابل ملاحظه‌ای با ارقام سال 1387 خواهد داشت. همچنین این نسبت برای صنایعی دیگری مانند فلزات اساسی در سال 1386 معادل 7/26 درصد، نساجی و منسوجات معادل 2/7 درصد و طی سال‌های مختلف، متفاوت خواهد بود. با این شرایط می‌توان گفت که نمی‌توان از متوسط ضریب گردش سهام کل بورس‌ به‌جای ضریبی برای حجم‌مبنای سهام شرکت‌ها و از گردش سهام یک‌سال به‌خصوص نیز نمی‌توان به‌عنوان ضریب برای همه سال‌ها استفاده کرد. در واقع استدلال افزایش حجم مبنای کل بورس به‌واسطه افزایش گردش در یک صنعت خاص غلط است، زیرا گردش کلیه صنایع به یک اندازه افزایش نیافته است. با توجه به مطالب فوق، فرمول زیر برای محاسبه حجم مبنا در بورس تهران پیشنهاد می‌شود:

V(i-1)j = سرعت گردش سهام شرکت‌های حاضر در صنعت j در سال گذشته
FFik = سهام شناور آزاد شرکت k در سال i
OS ik= تعداد سهام منتشره شرکت k در سال i
Bik = حجم مبنای شرکت‌ k در سال i
از آنجاکه احتمال دارد V(i-1)j برخی از شرکت‌ها یا صنایع بیشتر از یک شود و این اتفاق خود موجب افزایش حجم مبنا می‌شود، لذا پیشنهاد می‌شود که به محض رسیدن V(i-1)j هر صنعت به 1، این نسبت از فرمول حذف گردد و به عبارت دیگر این فرمول برای V(i-1)j بزرگتر از یک، به‌صورت زیر پیشنهاد می‌شود:

ویژگی‌های فرمول بالا دخالت ضریب سهام شناور آزاد هر شرکت به جای در نظر گرفتن متوسط همه شرکت‌های بورس، استاندارد شدن فرمول حجم مبنا برای همه شرکت‌ها، هوشمند شدن فرمول ( با توجه به تغییر نسبت سهام شناور آزاد و ضریب خاص هر صنعت در هر سال)، در دسترس بودن آن به جهت محاسبه ساده توسط سامانه‌ معاملات است.
نتیجه‌گیری
در این پیشنهاد عدد حجم مبنا منعطف می‌شود و برای سهام کم معامله یا با گردش سهام پایین و همچنین سهام شناور اندک، حجم مبنا به طور خودکار کاهش می‌یابد؛ بنابراین معاملات سهم با رسیدن به نقطه تعادل روان می‌شود. پس از روان شدن و افزایش حجم معاملات، متناسب با حجم معاملات جدید بار دیگر حجم مبنا افزایش می‌یابد.
در واقع بر اساس تمرکز بازار، عدد حجم مبنا برای هر سهم و صنعت تغییر می‌کند که ‌این امر منجر به روان شدن معاملات و کاهش صف‌های حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ خرید و فروش می‌شود در عین حال همین ویژگی انعطاف‌پذیری از حباب شدن یا سقوط یکباره قیمت سهام نیز جلوگیری خواهد کرد.

منظور از گره معاملاتی در بورس چیست؟

قطعا شما نیز شنیده‌اید که نماد یک شرکت مشمول دستور رفع گره معاملاتی شده است. اصطلاحی که به گوش بسیاری از فعالان بازار سرمایه آشنا است اما مفهوم گره معاملاتی چیست و رفع گره معاملاتی چگونه انجام می‌شود؟

گره معاملاتی چیست؟
گره معاملاتی در بازار بورس یعنی نماد معاملاتی با وجود صف خرید یا صف فروش، به مدت ۱۰ روز پیاپی کمتر از حجم مبنای تعیین‌شده معامله شود. به زبان ساده‌تر در بازار بورس با توجه به محدودیت دامنه مجاز نوسان برای نمادها، معاملات در نمادهای معاملاتی با نقدشوندگی کمتر، به کندی پیش می‌رود. این کندی روند معاملات نیز ممکن است به تشکیل صف‌های سنگین خرید و فروش در این دسته از نمادها شود .
در این شرایط دور از ذهن نیست که وضعیت قیمتی این سهم‌ها در روزهای معاملاتی آینده تغییر چندانی نکند. این وضعیت نماد را در شرایط قفل در صف‌های خرید و فروش مواجه می‌کند؛ شرایطی که عملا هیچ معامله‌ای حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ در نماد معاملاتی صورت نمی‌گیرد .
در این شرایط می‌گوییم که نماد با گره معاملاتی مواجه شده است. این نماد، مشمول دستور رفع گره معاملاتی خواهد شد .

رفع گره معاملاتی در بورس
برای رفتن نماد به وضعیت گره معاملاتی حالت‌های متفاوتی وجود دارد :

۱. اگر نماد تعداد سهامی معادل ۳ میلیارد و بیشتر از آن داشته باشد، چنانچه حجم معاملات روزانه در آن کمتر از یک برابر حجم مبنای آن باشد و نماد برای ۵ روز معاملاتی مورد معامله قرار نگیرد، به وضعیت گره معاملاتی وارد می‌شود. برای آن دسته از نمادهایی که تعداد سهام آن‌ها از ۳ میلیارد کمتر است، حجم معاملات روزانه‌ای کمتر از دو برابر حجم مبنا، نماد مذکور را به وضعیت گره معاملاتی خواهد برد. البته در این شرایط اگر متوسط حجم معاملات نماد کمتر از ۵ درصد حجم مبنای آن باشد نیز نماد می‌تواند وارد وضعیت گره معاملاتی شود .

۲. اگر تمامی معاملات یک نماد معاملاتی طی ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف یا کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد، نماد به وضعیت گره معاملاتی دچار می‌شود .

دستورالعمل رفع گره معاملاتی، با هدف روان‌تر کردن معاملات در نمادی که در صف خرید یا صف فروش قفل شده است و عملا هیچ معامله‌ای در آن انجام نمی‌شود، طراحی شده است.
تا این جا با شرایط دچار شدن نماد به وضعیت گره معاملاتی آشنا شدیم. حال باید بررسی کنیم که برای رفع گره معاملاتی در نماد چه اقداماتی صورت می‌گیرد. برای خارج شدن نماد از این وضعیت باید تغییراتی در نحوه سفارش‌گیری آن صورت گیرد .
نمادی که دچار وضعیت گره معاملاتی شده است، در مرحله پیش گشایش در روز معاملاتی بعد، با دامنه نوسانی معادل با دو برابر حالت عادی برای انجام معامله آماده می‌شود . در محاسبه قیمت پایانی برای نمادی که بیش از ۵ جلسه درگیر با صف خرید یا صف فروش بوده است، حجم مبنا حذف می‌شود .

نکاتی در مورد گره‌های معاملاتی
_ در مورد گره‌های معاملاتی در شرکت‌هایی که تعداد سهام آن‌ها از ۱۵۰ میلیون سهم کمتر است، بعضی از قوانین می‌تواند بنا به تشخیص و نظر مدیر عامل سازمان بورس اعمال نشود .

_ نمادهای فرابورسی تا قبل از سال ۹۸ به دلیل داشتن حجم مبنای ۱، از قانون گره معاملاتی مستثنی بوده‌اند. بنابراین نمادهای فرابورس شامل دستورالعمل رفع گره معاملاتی نمی‌شدند. از اسفند ۹۸ قانون حجم مبنا برای نمادهای فرابورسی اجرایی شد و حجم مبنای آن‌ها با فرمولی مشخص محاسبه شد. بنابراین در حال حاضر نمادهای فرابورسی نیز مشمول دستورالعمل‌های مربوط به رفع گره معاملاتی می‌شوند .
_ اگر طی مدت زمان حراج ناپیوسته معامله‌ای در نماد صورت نپذیرد یا معاملات دوره حراج ناپیوسته توسط سازمان بورس تایید نشود، به تشخیص سازمان بورس مجدد حراج ناپیوسته تکرار می‌شود. به این منظور پس از اطلاع رسانی، حراج ناپیوسته یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ابتدای جلسه معاملاتی بعد امکان تکرار دارد. در صورتی که بنا به هر دلیلی معامله در نماد از طریق حراج ناپیوسته انجام نشود و کشف قیمت صورت نگیرد، آخرین قیمت پایانی سهم، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود .
_ در زمان عرضه حق تقدم‌هایی که برای اولین بار پس از افزایش سرمایه به سهامداران تخصیص پیدا می‌کند، در صورت عدم کشف قیمت پس از برگزاری دو نوبت حراج ناپیوسته، حراج تا کشف شدن قیمت تکرار می‌شود اما در زمان عرضه‌ حق تقدم‌های استفاده نشده، حراج ناپیوسته از شروع عملیات حراج آغاز شده و تا پایان جلسه‌ معاملاتی ادامه پیدا می‌کند .

اطلاع از گره معاملاتی در نماد
نمادهایی که مشمول گره معاملاتی شده‌اند، در انتهای ساعت کاری معاملاتی مشخص می‌شوند. وضعیت نمادها با نرم‌افزارهای مخصوص سازمان بورس فیلتر می‌شود. پس از آن حداکثر تا ساعت ۱۶ روز معاملاتی نتیجه را به روش‌های مختلف به اطلاع سهامداران می‌رسانند .
سهامداران می‌توانند از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزاری‌ها، پیام ناظر بازار در سایت tsetmc یا از طریق سایت سازمان بورس متوجه شوند که آیا نماد من نظرشان در وضعیت گره معاملاتی است یا خیر.

سخن آخر
پس از اجرایی شدن قانون گره معاملاتی و دستورالعمل‌های رفع آن، مشخص شد که این اتفاق در صورت اجرای صحیح مقررات، به نفع بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران این بازار است. روشن است که ساز و کار این قانون به افزایش نقدشوندگی سهام کمک زیادی کرده است . علاوه بر این، اجرایی شدن آن از سفته‌بازی‌، رشد بی‌دلیل یا دستکاری برای ایجاد افت مصنوعی در قیمت سهام جلوگیری می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که اجرایی شدن این قانون به طور کلی از سهامداران خرد در مقابل دلالان سهام محافظت می‌کند .

کاربرد قیمت پایانی در معاملات

پیش از آشنایی با کاربرد قیمت پایانی و آشنایی با این مفهوم اقتصادی می بایست در وهله نخست آن را تعریف نمود و تفاوت اساسی و اصولی آن را با آخرین قیمت معامله در نظر گرفت که این دو مفهوم اقتصادی را با هم اشتباه نگرفت. سپس به کاربرد قیمت پایانی اشاره می کنیم. برای بازشناسی این دو مفهوم اقتصادی که از نظر اسمی شبیه بهم هستند، با دوره های آموزشی تحت عنوان آموزش بورس به خوبی می توان این مفاهیم را بازشناخت و از همدیگر آن ها را تفکیک نمود.

تفاوت قیمت پایانی و آخرین قیمت معامله

یک سهم در طول روز ممکن است معاملات زیادی را با قیمت های مختلف و در اندازه های مختلفی به خود ببیند. در این صورت قیمت پایانی معادل با میانگین وزنی قیمت های مختلف مورد معامله شده در طی همان روز می باشد که تا آن لحظه مورد معامله واقع گردیده است. حال آنکه قیمت آخرین معامله برابر با آخرین قیمتی است که تا آن لحظه مورد معامله واقع گردیده است.

بنابراین قیمت پایانی سهام قیمتی می باشد که در ابتدای روز معامله سهم بر اساس آن قیمت شروع می شود و با هر معامله ای که در روز انجام گیرد، میانگین وزنی آن را تشکیل می دهد و به همین دلیل قیمت پایانی همیشه با آخرین قیمت سهم برابر نیست. چون بر اساس حجم مبنا ما حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ با حجم قابل توجهی از یک سهم در طول ساعات مورد معامله در یک روز هستیم.

توضیح اینکه حجم مبنا به این معناست که قیمت سهام شرکت ها بر اساس مقرراتی که برای آن وضع شده است در طول روز حداکثر افزایش یا کاهش روزانه ای را تجربه خواهد کرد و همین مسئله سبب حجم زیاد معاملات و تفکیک قیمت پایانی با آخرین قیمت معامله شده است.

بنابراین بر اساس آموزش تحلیل تکنیکال، کاربرد قیمت پایانی این گونه خودنمایی می کند که اگر میزان معاملات صورت گرفته بر روی یک سهم از حجم مبنا کمتر باشد، درصد افزایش یا کاهش قیمت سهم نیز به تبع آن کمتر از حداکثر میزان یا کاهش تعیین شده بر اساس مقررات خواهد بود.

مثالی برای شفاف تر شدن مسئله

برای اینکه مسئله بهتر و شفاف تر در ذهن جای گیرد بر اساس آموزش تحلیل تکنیکال و نیز بر حسب آموزش تحلیل بنیادی برای کارگزین های خود و علاقه مندان به بازار بورس و سرمایه توجه شما را به این مثال جلب می نماییم: ممکن است قیمت آخرین معامله یک سهم در یک شرکتی طول روز افزایش یا کاهش 4 درصدی را به خود ببیند که این درصد حداکثر نوسان روزانه بر اساس مقررات است. اما چون حجم معاملات روی آن سهم كمتر از حجم مبنا بوده است، بنابراین قیمت پایانی سهم ممکن است با حداكثر 1 درصد افزایش یا كاهش، ثبت و حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ ضبط گردد. درحالی که اگر حجم معاملات با حجم مبنا برابر باشد، میانگین محاسبه شده به عنوان قیمت پایانی ثبت می گردد. پس کاربرد قیمت پایانی در معاملات انجام شده و بورس بسیار حائز اهمیت است.

چگونه از بین این همه سهم در بازار الگوی ساعت را تشخیص دهیم؟

حال سوالی که پیش می آید این است که چگونه از میان ۵۰۰ سهم موجود در بازار، سهم هایی با این ویژگی پیدا کنیم که تکنیک ساعت در مورد آن صدق کند.

پاسخ سوال واضح و ساده است، فیلترنویسی. با یک فیلتر کاربردی می توان تمام سهم هایی که تکنیک ساعت روی آن ها جواب می دهد را پیدا کرد. اما اگر هم نمی دانید فیلتر نویسی چیست نگران نباشید. (در حال تهیه فیلتری مفید برای تشخیص الگوی ساعت هستیم که از طریق اینستاگرام به آدرس Chortkee_academy@ چرتکه اطلاع رسانی خواهیم کرد-آپدیت ۱۷ دی ماه ۹۸).

اما نکته ی زیر را در هنگام استفاده از الگوی ساعت هیچ زمانی فراموش نکنید!

اگر بین قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله فاصله ی زیادی داشت، ریسک خرید بالا می رود. (چرا؟؟؟؟؟؟؟)

قیمت پایانی مبنای صفر تابلوی روز فرداست اگر با قیمت آخرین معامله ی بالایی بخریم، فردا اگر سهم صف خرید شود، قیمت سهم در صف خرید، می تواند قیمت سر به سر ما باشد. برای درک بهتر این موضوع به تصاویر زیر دقت کنید (یادش بخیر مال زمانیه که بازار پایه ۱۰ درصدی بود):

در مثال بالا فرض کنید ما سهم را در قیمت ۵۷۱۴۲ خرید می کردیم در حالیکه قیمت پایانی در همان روز کاری ۵۲۳۵۲ (با درصد ۷۸/۰) است. با وجود صف خرید شدن سهم در روز بعد، اکنون قیمت سهم در صف خرید به قیمت سر به سر ما رسیده است و عملا صف خرید سهم، سودی برای ما نداشته است و ما را به قیمت سر به سر رسانده است. بنابراین نکته ی طلایی اخیر را در استفاده از تکنیک ساعت به خاطر داشته باشید.

ما در سایت چرتکه به صورت رایگان فیلتر الگوی ساعت را با راهنمای ساده فارسی در اختیار شما قرار داده ایم.

اگر در رابطه با الگوی ساعت، هر سوالی دارید با ما مطرح کنید، پاسخ شما را سریعا خواهیم داد.

راه های ارتباطی:

اگر احتیاج به پشتیبانی و مشاوره رایگان دارید از طریق صفحه “ارتباط با ما” در سایت و یا پیج اینستاگرام چرتکه به نشانی Chortkee_academy@ سریعا پاسخ شما را خواهیم داد.

مقدمه

جواب این سوال را در پایان این نوشتار کاربردی با هم مرور خواهیم کرد.

سود ناخالص:

اگر درآمد حاصل از کل فروش یک شرکت را برای یک دوره خاص (مثلا 1 ساله) داشته باشیم و بهای تمام شده کالا و خدمات به فروش رفته را از آن کسر کنیم، باقیمانده را سود ناخالص می نامند.

سود عملیاتی:

سود ناخالص فعلا اختلاف بین کل فروش و بهای تمام شده را نشان می دهد،حال اگر از سود ناخالص هزینه های مربوط به فروش، هزینه های عملیاتی، واحد تجاری از جمله اجاره و بیمه،حمل و نقل و کرایه، حقوق و دستمزد و استهلاک و . را کسر کنیم حاصل آن سود عملیاتی خواهد بود.

سود خالص:

برخی دیگر از هزینه ها از جمله بهره، مالیات و همچنین کلیه جریانات وجوه ورودی و خروجی را باید در سود عملیاتی اثر داد. حاصل این تغییرات در سود عملیاتی و عددی که پس از محاسبه کل کسورات به دست می آید را سود خالص می نامیم.

حاشیه سود چیست؟

به طور ساده اگر هر کدام از سودهای محقق شده شامل سود ناخالص، عملیاتی و یا خالص را بر کل درآمد شرکت در آن دوره تقسیم و حاصل را در 100 ضرب کنیم، حاشیه سود شرکت به واحد درصد به دست می آید.

برای مثال در شرکت هجرت با فروش 2250 میلیارد تومانی، 70 میلیارد سود خالص محقق شده است، در نتیجه حاشیه سود خالص 3.1 می باشد.

منظور از EPS چیست ؟

سود خالص را اگر در بازه یک ساله در نظر بگیریم و بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم به آن EPS ( Earning Per Share ) یا سود هر سهم که اصطلاحی رایج به حساب می آید اطلاق می شود.

منظور از DPS چیست حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟ ؟

بخشی یا کل سودی که برای هر سهم در یک سال مالی محقق شده را می توان بین سهامداران بصورت نقدی توزیع کرد که به آن DPS (Dividend Per Share) می گویند.

نسبت پی بر ای ( P/E ) :

یکی از نسبت های موثر و کاربردی در تحلیل سهام نسبت قیمت سهم به سود یا درآمد آن می باشد. برای مثال اگر قیمت سهم 100 تومان و سود هر سهم 20 تومان باشد، نسبت پی به ای آن 5 مرتبه خواهد بود که با مقایسه این نسبت در گروه های مالی میتوان رشد قیمت نسبت به درآمد سهم را سنجید.

نکات مهم:

در تعریف سود و محاسبه حاشیه سود باید هر گروه را بصورت مستقل در نظر داشت. برای مثال نمی توان حاشیه سود یک شرکت پخش دارویی را با یک شرکت خودروساز مقایسه کرد.

لزوما کل سود محقق شده بصورت سود نقدی یا DPS بین سهامداران توزیع نمی شود و ممکن است برای اموری همچون سود انباشته استفاده گردد.

نسبت پی به ای به تنهایی معیار کاملی برای تحلیل ارزندگی شرکت ها نیست.برای بسیاری از شرکت ها که سود قابل تحقق یا تحقق یافته ندارند و اتفاقا هر دوره در حال شناسایی زیان هستند و همچنین در شرایطی که تورم بر ارزش گذاری شرکت ها حاکم است، باید از روش های دیگری برای سنجش استفاده کرد.

در این مقاله سعی شده است تا شما را با دو روش محاسبه سود آشنا کنیم

سود به روش لایفو بهتر محاسبه می شود یا فایفو؟

fifo / فایفو

روشی است كه موجودی ها همواره به طور منظم گردش داشته و همواره كالاهای جديد وتازه در دسترسی باشد.

مثلا در يك كارخانه رنگ سازی ممكن است ابتدا قوطی های رنگ قديمی به فروش برسد واز ماندن زياد وفساد آن جلوگيری گردد به اين روش كه از اولين موجودی های اول استفاده شود روش اولين وارده يا فايفو گويند.

اما در مورد برخی از اقلام ديگر موجودی روش اولين صادره آن معمولا از آخرين محموله كه در سطح بالا قرار گرفته است صورت ميگيرد اما داروها ويا سبزيجات يا كالاهای زود فاسد شدنی بايد ابتدا به مصرف برسد يعنی كالاهای اول وارده اول صادر شود به روش اولين صادره از آخرين وارده لايفو گويند.

كاربرد اين روش كه متداولترين روش ارزيابی موجودی هاست بسيار آسان است گردش اقلام بهای تمام شده در اين روش معمولا با گردش فيزيكی اقلام موجودی ها مطابقت ميكند.

ضمنا اجرای اين روش در دوره هايی كه قيمت ها در حال افزايش است موجب ايجاد سود ناخالص بيشتر ميشود عليرغم مزايای فوق سود بيشتر موجبات ماليات بر درآمد بيشتر را فراهم می آورد ودرآمدهای جاری با اقلام بهای تمام شده نسبتا قديمی مقايسه می شود ودر نتيجه كارايی و سودآوری بيش از واقع نشان داده می شود ضمن اينكه برای جايگزينی اقلام موجودی ها بهای بيشتري نيز بايد پرداخت كرد.

تطابق (مقابله) اقلام بهای تمام شده قديمی با درآمدهای جاری موجب ايجاد سوء ناشی از نگهداری موجودی ها ميشود كه بنوبه خود باعث نشان دادن قدرت سود آوری بيش از واقع واحتمالا گمراهی گروههای ذینفع می شود.

lifo / لایفو

مزيت عمده اين روش اين است كه در دوره افزايش قيمتها سود ناخالص به ميزاني كمتر محاسبه و ماليات بر درآمد كمتری پ رداخت گردد. كه موجب بهبود وضعيت نقدينگی وگردش وجوه نقد می شود ضمنا درآمد جاري با اقلام بهای تمام شده نزديك به قيمت های جاری مقايسه و مقابله و در نتيجه سود ناخالص نيز سود آوری تجاری را بهتر نشان می دهد.

اگر اين روش در چند دوره مالی متوالی به كار برده شود اقلام موجودی های منعكس در ترازنامه با ارزش به مراتب كمتر از قيمتهاي جاری در موقع افزايش قيمت ها نشان داده ميشود زيرا مبنای اقلام بهای تمام شده قديمی ونسبتا ارزان (كه موجب پايين آمدن غير عادی بهای تمام شده كالای فروش رفته است) محاسبه و ارزيابی شده است وافزايش سود غير معقولی را موجب خواهد شد.

در دورهايی كه قيمت ها در حال افزايش باشد اجرای لايفو موجب محاسبه سود ناخالص كمتر در مقايسه با روش فايفو می شود اگرچه سود كمتر موجب پرداخت ماليات كمتری می گردد اما سود هر سهم ارائه تصويری نادرست از قدرت سودآوری شركت يا واحد تجاری را موجب می شود لذا اين است كه مسئولين كشورهاي صنعتی شركتها را مقيد كرده اند تا جهت مقاصد مالياتی در صورت استفاده از لايفو آن را در محاسبه سود ناخالص به منظور گزارشگری مالی نيز بكار برند.

حساب جم با بیش از ۲۳ سال سابقه در ارائه گزارش حسابرسی شرکتها، موسسات و اشخاص در حداقل زمان ، دفاعیه مالیاتی، همچنین کاهش قطعی مالیات مشاغل و اشخاص حقیقی و رسیدگی به جرائم مالیات تراکنشهای بانکی توانسته است رضایت کامل شما عزیزان را جلب نماید. حساب جم با تهیه و تنظیم اظهارنامه های مالیاتی در اسرع وقت و استقرار بهینه حسابداری منطبق با استانداردهای حسابداری در بین برترین های حرفه خود در کشور قرار دارد. تخصصی ترین خدمات حسابرسی و حسابداری را از متخصصین و مشاوران مالیاتی حساب جم بخواهید