قابلیت رقابت اختیار فروش تبعی با اوراق مشارکت
سنا- رییس سازمان بورس اظهار کرد: با به کار گیری ابزار اوراق اختیار فروش تبعی سهام، دیگر سهامداران خرد با نوسانات کوتاه‌مدت و مقطعی از بورس خارج نمی‌شوند.
دکتر علی صالح‌آبادی با اعلام این خبر افزود: ابزار جدیدی که تحت عنوان اختیار فروش تبعی وارد تالار شیشه‌ای شده، دارای مزیت دوگانه در بازار سرمایه است.
وی با اشاره به اینکه معامله اوراق اختیار فروش تبعی از یک‌سو به نفع سهامدار عمده است، تصریح کرد: از سوی دیگر این ابزار جدید مزایای زیادی برای سهامداران خرد دارد.
سخنگوی سازمان بورس در تشریح مزایای اوراق اختیار فروش تبعی برای سهامداران خرد خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه سهامداران خرد همواره نگران افت قیمت سهامشان در تالار شیشه‌ای هستند، ورود این ابزار جدید مالی به تالار موجب می‌شود تا نگرانی از ریسک سرمایه‌گذاری در بورس تهران کاهش یابد.
صالح‌آبادی با تاکید بر اینکه سهامداران عمده بر اساس پتانسیل رشد قیمت سهامشان در آینده قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد قیمت سهام را برای یکسال بعد پیش بینی می‌کنند، خاطرنشان کرد: بر این اساس دیگر سهامداران خرد با نوسانات کوتاه مدت و مقطعی از بورس خارج نمی‌شوند. رییس سازمان بورس با تاکید بر اینکه سود در نظر گرفته شده برای این اوراق بالغ بر 20 درصد معادل سود اوراق مشارکت است، خاطرنشان کرد: بر این اساس اگر قیمت سهام بیشتر از میزان پیش‌بینی شده افزایش بیابد سهامداران خرد می‌توانند سهامشان را در بازار به فروش برسانند.
وی با تاکید بر اینکه چنین پتانسیلی یک مزیت مثبت برای سهامداران است، تصریح کرد: از سوی دیگر در شرایط نوسانی بازار سرمایه سهامداران عمده دیگر برای حمایت از سهم لازم نیست که میزان سهامشان را در بازار سرمایه افزایش دهند.
صالح‌آبادی اظهار کرد: در شرایطی که بازار سرمایه با افت قیت‌ها مواجه می‌شود، دیگر عرضه‌های سنگین برای سهام شرکت‌ها انجام نخواهد شد.
رییس سازمان بورس با تاکید بر اینکه این ابزار معاملاتی نمونه خارجی در بورس‌های بین‌المللی دارد تصریح کرد: با این وجود تفاوت عمده پوت آپشن و اوراق اختیار فروش این است که
پوت‌آپشن هم که مانند برگه‌های سهام است در بورس قابل معامله است، اما این اوراق قابلیت معامله در تالار شیشه‌ای را ندارند.
وی درخصوص دلیل عدم معامله اوراق اختیار فروش در بازار سرمایه خاطرنشان کرد: اگر این اوراق هم در بورس تهران مجددا و بعد از واگذاری از سوی سهامدار عمده به سهامداران خرد قابلیت معامله پیدا کند امکان سفته بازی در بورس تهران به وجود می‌آید به این ترتیب، نقش بیمه‌ای این ابزار جدید در بازار حذف می‌شود.
صالح‌آبادی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر ما در بازار سرمایه به دنبال این هستیم تا اوراق اختیار فروش تبعی قابلیت رقابت با اوراق مشارکت را داشته باشد.
آخرین اخبار
- با حضور مدیرعامل و معاونان گروه توسعه ملی برگزار شد؛ «وبانک» در مسیر نوآوری
- بازدید مدیرعامل گروه توسعه ملی از «زپارس»؛ شرکت ملی کشت و صنعت پارس نگین کشاورزی شمال غرب کشور خواهد شد
- برگزاری دوره آموزشی آشنایی با قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد مقررات مالیاتی در وبانک
- با حضور مدیران گروه توسعه ملی و استاندار کرمان برگزار شد؛ رونمایی از محصول استراتژیک سیمان حفاری چاه نفت سبک
- پیام مدیرعامل گروه توسعه ملی به مناسبت هفته دفاع مقدس
تماس با ما
تهران، میدان ونک، خیابان شهید خدامی، بعد از پل کردستان، پلاک 89
کد پستی: 1994844202
صندوق پستی: 3898-15875 قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد
تلفن: 85598 – 85599000
فاکس: 85599811
پست الکترونیک: [email protected]
اینستاگرام
پیوندهای مفید
کپی‌رایت © شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی. تمامی حقوق محفوظ است.
معمای این روزهای بورس/ یک خرید سهام ۳ برابر قیمت تابلو
همدلی نوشت: سرانجام به پایان رسید و مجموعه اهداف توانست ضمن پشت سر گذاشتن شتران بلوک ۱۲ درصدی فارس را از آن خود کند. اما این معامله تاریخی در حالی به پایان رسید که سوالات بی‌شماری را در میان اذهان عمومی ایجاد کرد. چرا که تقریبا به میزان حدود سه برابر تابلوی معاملاتی سهام فارس را خریداری کرد؛ موضوعی که با این سوال همراه شد که برای شرکت شتران واقعا به صرفه است که بخواهد این بلوک را به میزان چند برابر قیمت تابلو خریداری کند؟
یک فعال بازار سرمایه در این باره می‌گوید: «این معامله برای سهامداران خرد نبود و معلوم نیست خرید این سهام بلوکی به قیمت چند برابر تابلوی معاملاتی برای چه هدفی بوده است؟». دیگر فعال بازار سرمایه هم می‌گوید وقتی هیات مدیره شرکت‌ها مستقل نیست و از سوی دولت انتخاب می‌شود، طبیعی است که منافع دولت بر منافع سهامداران ارجحیت داشته باشد. اشاره این فعال بازار سرمایه به همین خرید بلوک فارس توسط شتران به حدود سه برابر قیمت است. خرید بلوک فارس به قیمت چند برابر تابلو این ذهنیت را در میان عموم ایجاد کرده قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد که هزاران میلیارد تومان از جیب سهامداران خارج می‌شود. قیمت سهام فارس در تابلوی معاملاتی در حالی ۶۲۰ تومان در روزهای اخیر بود که شتران که سال‌ها در مجمع سود نقدی تقسیم نکرده به نظر می‌رسد با پول سهامدارانش بلوک فارس را به قیمت بالای ۱۶۰۰ تومان خریداری کرده. هنوز ماجرای فساد ۹۲ هزار میلیارد تومانی فولاد مبارکه از خاطر سهامداران نرفته که خرید این بلوک آنهم به قیمت چند برابر تابلو این ابهامات را در ذهن سهامداران ایجاد کرده. از آن‌جایی که بورس بازاری برای ایجاد هر چه بیشتر شفافیت است، بهتر است درباره جزئیات این موضوع شفاف‌سازی بیشتری انجام شود. چرا که در روزهای اخیر خروج پول از بورس شدت بیشتری گرفته و به نظر می‌رسد ایجاد هر گونه ابهامی می‌تواند به بهای از بین رفتن اعتماد سهامداران به این بازار و هجوم سرمایه‌های خرد و کلان به بازارهای سکه و دلار شود. برخی می‌گویند دولت از جیب سهامدارن شتران تامین مالی کشور را انجام داده؛ سوال این است که اگر سود تقسیم نشده شتران در دست سهامدارانش بود، این شرکت می‌توانست فارس با به قیمت سک سوم بخرد؟. هر چه هست، شتران در رقابت برای خرید ۱۲ درصد فارس به قیمت سه برابر تابلو شرکت کرد و به نظر می‌رسد این پول از ۹۱ هزار میلیارد تومان سپرده بانکی است که در مجامع سود بین سهامدارانش تقسیم نکرده. با توجه به سوالات ایجاد شده سازمان بورس و اوراق بهادار برای حفاظت از حقوق سهامداران خود باید پاسخگو باشد.
پیشنهاد کارشناسی به بورسی‌ها
روز شنبه از بسته ۱۰ بندی حمایت از بازار سرمایه از سوی سازمان بورس رونمایی شد که واکنش‌های مختلفی را از سوی کارشناسان در پی داشت. واکنش‌هایی که محور مشترک اکثر آنها همراهی دولت و مجلس برای به نتیجه رسیدن تصمیمات جدید است.
به گزارش ایسنا، بندهای این بسته شامل بیمه کردن سهام حاضر در پورتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر، انتشار اوراق اختیار تبعی فروش بر روی سهام موجود در صندوق های درآمد ثابت تا سقف ۴۰۰ هزار میلیارد ریال با تضمین اصل ارزش سبد سهام در ابتدای دوره بر اساس ترتیباتی که سازمان بورس اعلام می‌کند، تزریق منابع جدید توسط صندوق‌های حاکمیتی برای خرید سهام در بازار سرمایه و به مرور افزایش مبلغ مذکور، واریز منابع مندرج در ردیف بودجه سال ۱۴۰۱ به صندوق تثبیت جمعاً به مبلغ حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال، هماهنگی، نظارت و پایش مستقیم و مستمر فعالیت اشخاص حقوقی بازار سرمایه شامل شرکت‌ها و نهادهای مالی شبه دولتی، صندوق های بازنشستگی و نهادهای نظامی و حمایت این نهادها از سهام ناشران تحت مدیریت خود و توقف فروش تا زمان ثبات در بازار، و انجام اقدامات حمایتی از جمله خرید سهام و انتشار اوراق تبعی حمایتی، همکاری مشترک بانک مرکزی و وزارت اقتصاد جهت مدیریت نرخ سود، افزایش سپرده‌گذاری مستقیم سازمان بورس نزد صندوق تثبیت، محدود کردن بخش فروش بازارگردان‌ها تا اطلاع ثانوی، توقف پذیره‌نویسی اوراق بهادار و عرضه‌های اولیه تا زمان بازگشت ثبات به بازار سرمایه بازگشت زمان جلسه معاملاتی در فرابورس به روال سابق از ساعت ۱۳ به ۱۲ و ۳۰ دقیقه می‌شود.در این راستا، کارشناسان بر لزوم تعامل دولت و مجلس و همچنین ترغیب تازه‌واردها به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تاکید کرده و شروط به نتیجه رسیدن این بسته را تشریح کردند.
در این راستا، رحمانی با اشاره به بسته حمایتی سازمان بورس از بازار سرمایه، با تاکید بر اینکه موضوع بیمه سبد سهام از طریق اوراق مشتقه یعنی اوراق اختیار فروش تبعی؛ اقدامی مهم برای سهامداران خردی است که نگران کاهش ارزش پرتفوی خود هستند، اظهار کرد: این اقدام به میزان زیادی در کاهش نگرانی‌ها و ایجاد اطمینان خاطر در میان سهامداران نقش خواهد داشت و به بازار این پیام را می‌دهد که سهام، همچنان دارای جذابیت برای سرمایه‌گذاری است و نیازی به فروش به دلیل بیمه سهام نیست.
وی در ادامه به روابط دولت با شرکت‌ها اشاره کرد و گفت: دولت باید توجه کند که گزارش‌های سود شش ماهه شرکت‌ها، شرایط مطلوبی را نشان نمی‌دهد. بخش مهمی از کاهش سودآوری‌ها ناشی از افزایش سهم دولت از سود شرکت‌ها در قالب افزایش قیمت خوراک، قیمت انرژی، مالیات ارزش افزوده، مالیات عملکرد، عوارض‌های مختلف، حقوق مالکانه و . است که بدون تعارف این موارد امروز به یک تهدید جدی برای بازار مبدل شده است. عاملی که امروز بیش از هر چیزی سهامداران را تشویق به نگهداری و ورود سرمایه‌های جدید به بازار سهام می‌کند، چشم‌انداز سودآوری شرکت‌ها بوده که به دلیل رفتار دولت این موضوع با چالش مواجه شده است.نخستین مدیرعامل شرکت بورس تهران ادامه داد: در یک شرکت هزینه انرژی از ۲۰۰۰ میلیارد تومان با افزایش قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد چهار برابری به ۸۰۰۰ میلیارد تومان رسیده است که نشان می‌دهد دولت که قدرت زیادی دارد، حقوق سایر ذی‌نفعان شرکت‌ها به خصوص سهامداران را نادیده گرفته است و به عبارت دیگر، کسری بودجه باعث شده دولت سهم بیشتری از ارزش افزوده ایجاد شده در شرکت‌ها کسب کند که این اتفاق مطلوبی برای بازار نیست. دلیل اعلام این موارد قرار داشتن در فصل تنظیم بودجه است و اکنون که بودجه ۱۴۰۲ در حال تدوین قرار دارد، یک نگرانی جدی در بازار وجود دارد که آیا دوباره سهم دولت در شرکت‌ها افزایش پیدا می‌کند یا خیر؟
رحمانی به سازمان بورس پیشنهاد داد که این سازمان باید از شرکت‌ها بخواهد که هر یک در گزارشی، سهم دولت از عملیات آنها از جمله قیمت خوراک، انرژی، مالیات ارزش افزوده، مالیات عملکرد، مالیات تکلیفی، حقوق و انواع و اقسام عوارض از جمله عوارض گمرکی را مشخص کنند تا روابط میان دولت و شرکت‌ها شفاف شود. باید مشخص شود سهم دولت از سهم کارکنان و سهامداران چقدر است تا همه بتوانند براساس واقعیت و شرایط شرکت‌ها تصمیم‌گیری کنند؛ در این حوزه قطعا ادامه برخی روندها شرکت‌ها را دچار مشکل جدی می‌کند.بر اساس این گزارش و به نقل از روابط عمومی بازار سرمایه، وی با تاکید بر اینکه شرکتی که چشم‌انداز سودآوری مطلوبی نداشته باشد، نمی‌تواند تامین مالی مناسبی برای پروژه‌های جدید کند، اظهار کرد: باید یک نگاه سیستمی و کل‌نگر در مواجه با وضعیت فعلی بازار سرمایه به کار گرفته شود و به طور شفاف مشخص شود، چرا روند سود شرکت‌ها به این حد رسیده است؛ در این زمینه تاکید می‌شود که به دلیل افزایش سهم دولت در شرکت‌ها، چشم‌انداز سودآوری آنها در ابهام است و امیدواریم دولت به این موارد به عنوان ثروت سهامداران توجه بیشتری کند.
بورس سبزپوش شد
روند حرکت بازار سرمایه دیروز برخلاف روزهای گذشته صعودی بود؛ به‌طوری‌که هر سه شاخص بورس، شاخص کل با معیار هم‌وزن و شاخص فرابورس سبزپوش شدند.
شاخص کل بورس با ۱۵ هزار و ۳۶۸ قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد واحد افزایش تا رقم یک میلیون و ۲۶۹ هزار واحد صعود کرد. شاخص کل با معیار هم وزن هم ۴۵۷۴ واحد افزایش یافت و به رقم ۳۶۰ هزار و ۸۱۶ واحد رسید. در این بازار ۲۴۵ هزار معامله به ارزش ۳۸ هزار و ۷۶ میلیارد ریال انجام شد. صنایع پتروشیمی خلیج فارس، سرمایه گذاری تامین اجتماعی، فولاد مبارکه اصفهان، ملی صنایع مس ایران، سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین، پالایش و نفت اصفهان و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت را روی بورس گذاشتند. شاخص کل فرابورس با ۱۸۳ واحد افزایش به رقم ۱۱۷ هزار و ۳۳۳ واحد رسید. در این بازار ۱۷۴ هزار معامله به ارزش ۱۳۷۹ میلیارد ریال انجام شد. پلیمر آریاساسول، پتروشیمی زاگرس، پتروشیمی مارون، داروسازی دانا، فرابورس ایران، تولیدات پتروشیمی قائدبصیر و توسعه مولد نیروگاهی جهرم نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت را روی فرابورس گذاشتند.
انتشار اوراق اختیار فروش تبعی در ۲۲ نماد بورسی
1399/07/08
اوراق اختیار فروش تبعی به منظور حمایت از بازار در بورس اوراق بهادار تهران در یک ماه گذشته در ۲۲ نماد و با ارزش اعمال بیش از سه هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان منتشر شده که روند انتشار این اوراق با همکاری سهامداران عمده شرکت‌ها تداوم خواهد یافت.
به گزارش فراسرمایه ، معاون بازار بورس اوراق بهادار افزود: سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید اوراق اختیار فروش تبعی و با نگهداری سهام پایه آن تا سررسید اوراق، سهام خود را بیمه کرده و به بازدهی تضمین شده دست یابند.
محمود گودرزی اضافه کرد: همچنین اشخاصی که تمایل به خرید اوراق اختیار فروش تبعی دارند باید شرایط و محدودیت‌های خرید اوراق تبعی را که در اطلاعیه عرضه اوراق و پیام‌های ناظر مربوطه ذکر شده، رعایت کنند. قیمت فروش اوراق اختیار فروش تبعی نیز به شکلی تعیین می‌شود که با خرید سهام پایه و اختیار فروش تبعی آن در یک روز، بازدهی تضمین شده‌ای توسط عرضه‌کننده برای خریداران محقق شود.
وی ادامه داد: در راستای آئین نامه حفظ و صیانت از حقوق سهامداران در بازار سرمایه و الزام به بازارگردانی توسط کلیه ناشران بورسی، از همه ناشران تقاضا شد نسبت به شروع عملیات بازارگردانی موثر و فعال در اسرع وقت اقدام کنند. به همین منظور طی اطلاعیه ای به صورت مشخص، پارامترهای بازارگردانی به اطلاع ناشران و سهامداران رسانده می شود تا فعالیت های بازار گردانی به صورت رسمی از ۱۰ مهر ماه آغاز شود.
معاون بازار بورس اوراق بهادارخاطر نشان کرد: در واقع بورس تهران با ابزارهای بازار گردانی و اختیار فروش تبعی که نوعی بیمه سهام است، قصد دارد نقدشوندگی بازار را ارتقا و بهبود دهد.
وی گفت: هم اکنون ۱۳۲ شرکت از میان شرکت های بورسی دارای بازارگردان فعال هستند، اما آنچه که در شرایط موجود حائز اهمیت است موثر بودن فرایند بازارگردانی است. با توجه به مصوبه شورای عالی بورس، ناشران و سهامداران آنها ملزم به اجرای عملیات بازارگردانی مطابق با شاخص های مورد نظر بورس تهران شده اند.
معاون بازار بورس اوراق بهادار افزود: همچنین تاکنون ۱۶ شرکت درخواست رسمی مبنی بر شروع عملیات بازارگردانی موثر اعلام کرده اند و به زودی بازارگردانی بر روی این نمادها آغاز خواهد شد.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
در تعریف به طرح بیمه سهامی که توسط شرکت‌ها ارائه می‌شود اوراق اختیار تبعی می‌گویند که بر اساس آن فروشنده یا همان شرکت منتشرکننده، تعهد می‌کند تعداد مشخصی سهم را در قیمت و تاریخی از پیش تعیین‌شده از سهامدار خریداری کند. در این مقاله ابتدا خواهیم گفت که اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ و سپس تمام جزئیات لازم در مورد این اوراق را بررسی می‌کنیم.
منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
به این دلیل به اوراق اختیار تبعی بیمه سهام گفته می‌شود زیرا که این اوراق به خریدار اجازه می‌دهد تا دارایی پایه را با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه و قیمت اعمال بیمه کند و با این کار کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار تضمین می‌شود.
در ایران انتشار این اوراق با سایر کشورها متفاوت است و برای خرید آن لازم است در ابتدا سهام پایه را که اختیار فروش برای آن منتشر می‌شود، در پرتفو داشته باشید. مثلا اگر اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت سیمان فارس قرار است در ماه آینده منتشر شود شما باید سهام این شرکت را قبل از خرید اوراق آن در پرتفو خود داشته باشید.
شرکت‌های منتشرکننده اوراق تبعی قبل از فروش باید اطلاعیه عرضه و ویژگی‌های اوراق و شرایط آن را اعلام و منتشر کنند تا سهامداران نیز قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی متعلق به هر نماد، اطلاعات آن را داشته باشند.
موضوع دیگر این که اختیار فروش از ابزارهای بازار مشتقه است و جزو ابزار پوشش ریسک به حساب می‌آید. در معامله این اوراق باید بابت موقعیت خرید اختیار معامله، مبلغی تحت عنوان هزینه اولیه پرداخت کرد.
فرایند اعمال اوراق اختیار فروش تبعی
در شرح این که اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ باید بگوییم که فرآیند اعمال اوراق اختیار تبعی به این صورت است که زمانی که قیمت سهام در روز اعمال بیشتر از قیمت اعمال ذکر شده در اختیار فروش باشد، دارنده گواهی اختیار، قادر به اعمال آن نیست. اما چنانچه در تاریخ اعمال قیمت پایانی سهم پایه از قیمت اعمال آن کمتر باشد، برای اعمال اوراق اختیار فروش، سهامدار می‌تواند از طریق کارگزار، درخواست خود را حداکثر تا ساعت 13 روز، ارسال کند. البته کارگزار باید حداکثر 10 روز قبل از تاریخ اعمال، درخواست‌ها را از مشتریان خود دریافت کند و در روز سررسید آنها را به سازمان بورس ارائه دهد.
ارائه درخواست اعمال در زمان مقرر شده، طی مراحلی انجام می‌شود. در مرحله اول سهم به همان قیمت اعمال مشخص شده، از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه کننده آن منتقل می‌شود و در مرحله بعد تفاوت قیمت اعمال، با توجه به قیمت پایانی سهم در روز اعمال، محاسبه می‌شود تا این مابه‌التفاوت قیمت به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت شود. گفتنی است که پرداخت به صورت نقدی یا به شکل واگذاری سهم خواهد بود.
نکات مهمی درباره اوراق اختیار فروش تبعی
برای این که به سوال اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ پاسخی جامع و کامل بدهیم باید نکاتی چند درباره این اوراق بدانیم. ما در زیر بخشی از این نکات را آورده‌ایم.
1- دو شیوه اعمال اروپایی و آمریکایی برای اوراق اختیار وجود دارد. در حالت اعمال اروپایی دارنده آن تنها در تاریخ سررسید قادر به اعمال است اما در حالت آمریکایی سرمایه‌گذار در هر تاریخی تا زمان سررسید، می‌تواند اوراق اختیار را اعمال کند. گفتنی است که اوراق فروش تبعی که در ایران رایج است، از نوع اختیار فروش اروپایی است. بنابراین دارنده این اوراق تنها در تاریخ درج شده در برگه، می‌تواند آن را اعمال کند.
2- نکته دوم این که امکان فروش آنی اوراق اختیار فروش بعد از خرید آن وجود ندارد و این اوراق قابل معامله در بازار ثانویه نیستند بنابراین فاقد معاملات ثانویه‌اند. در واقع امکان فروش اوراق خریداری شده در طول دوره معاملاتی وجود ندارد و تنها در یک مرحله و توسط ناشر مورد معامله قرار می‌گیرند.
درصد سود و زیان خریدار در این اوراق توسط شرکت منتشر کننده مشخص نیست و نوسان‌های قیمتی سهام تا تاریخ سررسید، عامل اصلی در محاسبه سود یا ضرر خریدار است. این که شخص در چه قیمتی سهام پایه را خریداری و در روز اعمال به چه قیمتی آن را منتقل کرده است، درصد سود او را مشخص خواهدکرد.
3- در بررسی اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ نکته سوم این است که خریدار اوراق اختیار فروش تبعی فقط در تاریخ اعمال، قادر به اعمال اختیار فروش خود هستند و این اوراق پس از تاریخ اعمال ارزشی نخواهد داشت. در نتیجه چنانچه تا تاریخ مشخص شده از این اوراق استفاده نکنید، اوراق اعمال نشده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.
4- مورد بعد که باید به آن دقت داشته باشید این است که مبلغی که در ازای خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می‌شود غیر قابل بازگشت است و به تعبیری شما دارید بابت بیمه کردن سهام خود مبلغی پرداخت می‌کنید.
5- اوراق تبعی، فروش سهم را در یک قیمت عادلانه تضمین می‌کند و این مسئله به تنهایی منجر به تضمین سود سهامداران خواهد شد. همچنین شرکت‌ها با توجه به این که اوراق ابطال می‌شوند و قیمت سهامشان افزایش پیدا می‌کند نیاز به پرداخت وجه ندارد و این مسئله باعث می‌شود تا درآمد بیشتری برای آنها شناسایی شود. بنابراین می‌توان گفت اوراق اختیار فروش تبعی نوعی معامله دو سر برد است که هم سهامدار و هم شرکت از این معامله منتفع می‌شوند.
6- به طور معمول نماد اوراق فروش تبعی با اضافه کردن حرف «ه» به بخشی از نماد سهم پایه به همراه تاریخ سرسید اوراق، ساخته می‌شود. به عنوان مثال «هصیکو 405»، نماد اوراق اختیار فروش تبعی سهم «تاصیکو» است که سرسید آن اردیبهشت ماه سال 1405 است.
7- اگر شرکت منتشرکننده اوراق اختیار فروش تبعی در پرداخت حقوق قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد مشتری خود تاخیر یا کوتاهی داشته باشد، مبلغی تحت عنوان جریمه توسط سازمان بورس برای او در نظر گرفته شده است. این جریمه به سهامدار پرداخت می‌شود.
جمع‌بندی
در این مطلب برای این که پاسخی جامع به سوال اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ بدهیم این اوراق را نوعی بیمه برای سهام در بازار بورس معرفی کردیم و هدف از انتشار آن را کاهش ریسک سرمایه‌گذاری دانستیم. هم سهامدار و هم شرکت‌ها از این اوراق سود می‌برند و در حقیقت یک معامله دو سر برد است.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی یکی از انواع ابزار مشتقه است، همان‌طور که می‌دانید ابزار مشتقه هم زیرمجموعه اوراق بهادار محسوب می‌شود. لازم به یادآوری است ابزار مشتقه اوراقی است با هدف کاهش ریسک و به طبع کاهش ضرر در معاملات که امروزه طرفداران زیادی دارد و هم در بازارهای مالی و هم بازارهای محصول کاربرد دارد. در این مقاله به اختصاص درباره این اوراق می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا به گوشه‌ای از علل محبوبیت این اوراق پی ببرید!
در ابتدا خوب است از کل به جز با این مجموعه آشنا شویم:
تعریف اوراق بهادار و اوراق مشتقه
اوراق بهادار، اوراق مالی هستند که قابل خرید و فروش هستند و انواعی دارند: اوراق صاحبان سهام، اوراق مشتقه و اوراق بدهی. اوراق مشتقه همان‌طور که گفته شد زیرمجموعه اوراق بهادار است با این مزیت که ریسک کمتری برای معامله می‌طلبد و قرارداد ایمن‌تری برای افرادی است که می‌خواهند از ضرر قابل‌توجه در امان باشند.
فهرست عناوین مقاله:
انواع اوراق مشتقه
اوراق مشتقه به ۴ نوع تقسیم می‌شود که هر یک در یکی از بازار بورس یا بازار فرابورس (OTC) فعالیت می‌کنند. این انواع به شرح زیر هستند:
۱. قراردادهای آتی:
همان‌طور که از نامش پیداست این قراردادها با وضعیت اقتصادی کنونی و تعیین شده بسته می‌شود اما در آینده اجرا خواهد شد. روی این نوع قرارداد مقررات خاص حاکم است و تحت نظارت سازمان بورس (بورس دارای مکان فیزیکی است) است. ریسک بالایی به نسبت اوراق مشتقه دارد زیرا در بازار احتمال نوسان قیمت وجود دارد اما در عین حال منافعی دارد که بخصوص در بازار محصول به نفع فروشنده است هرچند قیمت‌ها افزایش پیدا کرده باشد؛ از این نظر که فروشنده حداقل از پیش این اطمینان را دارد که درگیر مشکلات عرضه و تقاضا قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد نخواهد شد و تمامی محصولاتش خریداری می‌شود در ضمن احتمال افزایش قیمت محصول از کاهش آن بیشتر است.
۲. قراردادهای انتقال:
مانند مورد قبلی است با این تفاوت مشهود که بازار این نوع قرارداد از نوع خارج بورس است و علاوه بر اینکه بصورت آنلاین بررسی می‌شود و پشتیبانی مطمئنی ندارد واسطه ای برای جوش خوردن قرارداد در دست نیست و لازم است با طرف مقابل به صورت فردی آشنایی کافی داشته باشید تا بتوانید برای بستن قرارداد اطمینان کنید که خود چالشی استرس‌زا است.
۳. قراردادهای اختیار فروش تبعی:
در ادامه به طور کلی‌تری به آن پرداخته خواهد شد.
۴. قراردادهای معاوضه (سوآپ):
ریشه این قرارداد شاید به دوران خیلی قبل‌تر از صنعتی شدن با عنوان مبادله کالا به کالا برگردد، اما اکنون هر دو طرف به جای استفاده از بازار محصول می‌توانند از بازار مالی هم بنا بر یک متغییر تصادفی قرارداد معاوضه انجام دهند. در قراردادهای دیگر دو طرف فروشنده و خریدار هستند ولی در این نوع از نرخ ثابت و نرخ شناور استفاده می‌شود. این قرارداد خیلی بین مردم محبوبیت ندارد و بیشتر مورد استفاده سهامداران خیلی بزرگتر مثل بانک‌ها است زیرا انقدر سرمایه دارند که ریسک بالای این قراردادها ورشکست نشوند.
قراردادهای اختیار فروش تبعی
به دلیل پیچیدگی این نوع قرارداد ترجیح دادیم با مثالی آن را برای شما شفاف‌تر سازیم. در ابتدا باید بدانید این قرارداد در بین مردم به‌طور عامیانه به عنوان بیمه سهام شناخته می‌شود چرا که در نوسانات اقتصادی زیادی که همیشه اشخاص را برای خرید سهام دچار تردید می‌کند کاری شبیه به بیمه انجام می‌دهد و رغبت خریداران بازار مالی را برای خرید سهام شرکت‌های در معرض ریسک افزایش می‌دهد.
در بورس ۲ نتیجه کلی وجود دارد:
۱. سود کنید یا نه سود کنید نه ضرر
همان‌طور که بالاتر گفته شد به دلیل ترس از نوسانات اقتصادی قرارداد اختیار فروش تبعی شبیه به بیمه عمل می‌کند، مثل بیمه‌ای که به هر عنوانی پرداخت می‌کنید شما نیز این اوراق را برای جبران خسارت روز مبادا خریداری می‌کنید، حال اگر ضرر نکنید این اوراق بلااستفاده خواهند شد و هزینه خریداری آن جبران ناپذیر است که البته در مقابل سودی که شما بردید به چشم نخواهد آمد.
در صورتی که ضرر کنید با استفاده از این اوراق با قیمتی که شرکت مقابل تعیین کرده بود می‌توانید به نقدینگی رسیده و ضرر را کم کنید. بعنوان مثال ۱۰۰ سهم با قیمت هر سهم ۴۰۰ تومان خریداری کرده‌اید اما ظاهرا قیمت سهام این شرکت به سمت افت و ورشکستگی پیش می‌رود پس برای اینکه اعتماد شما را نگه‌دارد اوراق فروش تبعی را در مدت زمان مشخص در دسترس خرید سهامداران قرار می‌دهد مثلا برای هر سهم ۴۵۰ تومان در مدت ۹ ماه.
در صورتی که شرکت به سمت سوددهی برود و مبلغ سهام از ۴۵۰ تومان فراتر رود شما حاضر نمی‌شوید سهم خود را کمتر بفروشید پس این اوراق شما بی استفاده می‌شوند. اما اگر شرکت ورشکسته شود می‌توانید با فروش این اوراق با مبلغ تعیین شده ۴۵۰ تومان همچنان سود داشته باشید، درست است که این سود آن سودی نیست که شما سرمایه‌گذاریتان را بر پایه‌اش برنامه‌ریزی کرده بودید اما حداقل ضرری هم ندارد.
قوانین خرید
- حتما باید شخص مالک سهام برای خرید این اوراق اقدام کند و به هیچ شخص دیگری به‌عنوان واسطه و حتی اعضا خانواده این اوراق فروخته نمی‌شوند.
- به هر تعداد اوراقی که می‌خواهید نمی‌توانید خریداری کنید! بلکه تعداد آن را فروشندگان اوراق تعیین می‌کنند. نمی‌توانید بیشتر از سهم خود اوراق خریداری کنید چون در این صورت مقادیر باقی‌مانده غیرمجاز و بلااستفاده هستند و تنها مبلغی که برای خرید آنها هزینه کردید را ضرر می‌کنید.
- اگر تعداد سهم شما از مقداری که فروشنده تعیین کرده است تجاوز کند شما بخاطر اینکه سهم بیشتری دارید مجاز به خرید بیشتر نخواهید شد.
- اگر تعداد اوراق اختیار فروش تبعی قابل خرید به اندازه یا بیشتر از تهداد سهام شما بود و شما به اندازه سهام خود اوراق خریداری کردید، در صورتی که تا پایان مهلت اعمال اوراق اختیار شما مقداری از سهام خود را به فرد دیگری واگذار کنید تعداد اوراق بیشتر از حد سهام باقی مانده غیرمجاز و بلااستفاده خواهد شد.
- در مورد قبل شما با واگذار کردن بخشی از سهم خود به فرد دیگر مجاز به فروش اوراق مربوط به سهم را به شخص ثالث نخواهید داشت.
- در اوراق اختیار فروش تبعی مهلتی تعیین شده است که اگر از تاریخ آن بگذرد ارزش اوراق باطل می‌شود و هیچ مبلغی بابت آن نمی‌توانید طلب کنید. حتما به مهلت اوراق توجه کنید، شما تنها تا سررسید آن تاریخ قادر به اعمال اوراق هستید.
- شما قادر به اعمال اوراق تا زمان تعیین شده هستید اما قادر به استفاده دیگری از آنها نیستید: توجه کنید که این دو جمله مفهوم یکسانی ندارند. شما نه به سهامداران دیگر و نه به خود عرضه‌کننده نمی‌توانید اوراق را بفروشید.
- وقتی اوراق خود را اعمال کردید، شرکت هدف تا مهلت زمانی خاصی باید مبلغ تعیین شده را به شما بپردازد در غیر اینصورت طق فرمول قانونی همان شرکت مشمول جریمه خواهد شد و مبلغ این جریمه نیز به حساب شما افزوده می‌شود.
- تحویل مبلغ تعیین شده در اوراق از سمت شرکت مربوطه به دست سهامدار با شرایط مختلفی صورت می‌گیرد اما در اکثر قوانین باید حضوری و مبلغ به صورت نقدی به فرد مالک سهام تقدیم گردد.
- در صورتی که مهلت پایان اوراق بگذرد و شما در حالت سود یا نه سود نه زیان باشید بطور اتوماتیک اوراق بی ارزش می‌شوند و نیازی نیست شخصا اقدام کنید.
- اعلامیه آگاهی فروش اوراق اختیار فروش تبعی حداکثر تا یک روز قبل از در دسترس قرار گرفتن اطلاع‌رسانی می‌شود و دارای سررسید خاص است که در صورت گذشتن تاریخ آن قادر به تهیه این اوراق نخواهید شد.
پاسخ به چند سوال رایج درباره اوراق اختیار فروش تبعی
۱.آیا از وقت خریداری شدن اوراق اختیار فروش تبعی تا قبل قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد از پایان مهلت هر زمان که سهامدار اراده کند می‌تواند آنها را اعمال کند؟
جواب: این یکی از باورهای اشتباه رایج درباره این اوراق است. در اصل شرکت عرضه قصد دارد شما را ترغیب کند که با بیمه خود تا مهلت تعیین شده به آن فرصت پیشرفت بدهید، تا سررسید مهلت استفاده نمی‌توانید این اوراق را اعمال کنید. برای مثال اگر مهلت اوراق ۶ ماه تعیین شده است سررسید آن در اواخر این مدت است و مهلت پایان هم به وضوح اعلام می‌شود.
۲. آیا می‌توان اوراق اختیار فروش تبعی را قبل از خرید خود سهم خریداری کرد؟
در جواب این سوال را پاسخ بدهید، آیا شما می‌توانید ماشینی را که هنوز خریداری نکرده‌اید بیمه کنید؟ همان روز که اقدام به خرید این اوراق می‌کنید به طور سیستمی تعداد سهام و اوراق شما چک خواهند شد در صورتی که سهامی نداشته باشید تنها ضرر مالی خرید را تجربه خواهید کرد اما یک استثنا در میان است: اگر خرید سهام تا پایان همان قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد روز به‌طور کامل انجام گیرد خرید اوراق نیز موفقیت‌آمیز خواهد بود.
۳. در صورتی که اوراق بیشتر از مجاز را خریداری کنیم یا فردی بدون داشتن سهام اوراق بخرد، هزینه آن کجا می‌رود؟
جواب: با توجه به اینکه هر عرضه‌کننده مقدار ثابتی اوراق را در دسترس قرار می‌دهد با این کار افراد شاید افراد دیگری مشمول تمام حق خود برای خرید به اندازه سهم خود نشوند پس این مبلغ بعنوان خسارت به عرضه‌کننده تعلق می‌گیرد.
اطلاعیه فروش
موارد مهمی هست که عرضه‌کننده حتما باید در اطلاعیه درج کند از جمله:
- کل حجم عرضه فروش اوراق
- حداقل حجمی که روزانه در دسترس قرار می‌گیرد: در صورتی که سهم موردنظر شما برای خرید بالاتر از این سقف باشد باید برای تکمیل خرید روز دیگری مراجعه کنید این قانون اندکی به مساوات سهم خرید افراد کمک می‌کند که کسی صرفا بخاطر جلو بودن در این صف قادر به خرید سهم بیشتر نباشد زیرا تعداد کل اوراق میزان ثابت و مشخصی است.
- قیمت اوراق: مشخص می‌شود به ازای هر سهم چه مبلغی از طریق اوراق اختیار فروش تبعی می‌توانید طلب کنید.
- محدودیت تعداد خرید اوراق: حتما باید قید شود زیرا تعداد اوراق بیشتر از تعداد سهم باطل هستند.
- مهلت معاملاتی: بازه چند روزه مهلت خرید اوراق است.
- تاریخ اعمال:هم قیمت و هم تاریخ به‌طور واضح در همان ابتدای خرید مشخص شده است.
- سهم پایه: نام همان سهمی که این اوراق بر طبق آن در دسترس تهیه قرار گرفته است.
مزایا استفاده از این اوراق
- ضرر ناچیزی در صورت ورشکسته شدن شرکت مربوطه به سهامدار وارد می‌گردد.
- سهامدار می‌تواند به راحتی سهام خود را در صورت نارضایتی خارج نماید.
- با توجه به نوسانات قیمت در بازار، این اوراق ابزار مشتقه با کارکرد بیمه‌ای خود ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد و خیلی از شرکت‌ها با این روش از ورشکستگی نجات پیدا کرده‌اند.
- ریسک بیشتر طبیعتا زمینه‌ساز سود/ زیان بیشتر است. در این سرمایه‌گذاری با اینکه سود چشم‌گیر نیست سرمایه‌گذاران معاملات ایمن‌تری را تجربه خواهند کرد. همچنین نوسانات قیمت بازار باعث استرس سهامدار و خارج کردن سریع سرمایه از شرکت‌ها نمی‌شود.
معایب استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی:
- این اوراق مستقل نیستند و تنها در صورتی که شما دارای سهام باشید قابل استفاده هستند.
- امکان فروش آنها پس از قیمت اوراق اختیار فروش تبعی اعلام شد خرید به خریدار سهامتان/ عرضه‌کننده وجود ندارد.
- اگر شما به سود برسید مبلغی که بابت اوراق پرداخت کرده‌اید به شما پس داده نخواهد شد.
- شاید تعداد اوراق عرضه شده در هر مهلت کمتر از تعداد سهم شما باشد.
- در هر روز مهلت خرید اوراق تنها تعداد مشخصی از آن را به شما می‌فروشند و در صورت تقاضا بیشتر شما باید در روزهای آینده مراجعه کنید.
- پس از گذشت تاریخ این اوراق عرضه‌کننده هیچ تعهدی نسبت به اعمال آن ندارد.
- خریداری این اوراق شاید بیمه‌ای برای ضرر هرچه کمتر شما باشد اما تضمین‌کننده سودگیری شما هم نیست.
سخن آخر
بطور خلاصه اگر علاقه به سرمایه‌گذاری در بازار بورس هستید اما آنقدر سرمایه ندارید که از پس زیان‌های چشم‌گیر جان سالم به در ببرید یا از استرس نوسانات اقتصادی بازار فراری هستید و می‌خواهید با خیال آسوده زمانی را بدون فشارصرف تفکر روی درست/ غلط بودن تصمیمتان درباره سرمایه‌گذاری روی سهام هدف بگذرانید ما ابزار اختیار فروش تبعی را به شما پیشنهاد می‌کنیم. توجه کنید که اکثر معایبی که برای این اوراق ذکر شد ناشی از بی‌توجهی به تاریخ و مهلت‌های تعیین شده است و در صورتی که به مفاد اطلاعیه دقت کافی را نشان دهید از مزایا این اوراق بهره‌مند خواهید شد.امیدوارم این مطلب برایتان مفید واقع شده باشد.
دیدگاه شما